Jak rozpowszechnia się wirus?
Pryszczyca rozpowszechnia się poprzez kontakt bezpośredni ze zwierzętami zakażonymi (kontakt ze śliną, wydzielinami z nosa, kałem, moczem, mlekiem czy nasieniem), pośredni (Skażony sprzęt, odzież, obuwie, pojazdy transportowe, pasza czy woda) i drogą powietrzną (Wirus może rozprzestrzeniać się drogą powietrzną na znaczne odległości 60 km na lądzie i choćby 300 km nad morzem. Wirus ginie dopiero w temperaturze 56 stopni po 30 minutach, a takie temperatury u nas nie występują.
Wirus może przetrwać długi czas?
Wirus jest odporny na działanie wielu czynników środowiskowych (jak np. niska temperatura) i może przetrwać w skażonym materiale przez długi czas. Przebycie choroby wywołanej jednym typem wirusa lub uodpornienie się na jeden typ wirusa nie zabezpiecza przed możliwością zakażenia się innymi serotypami, których zidentyfikowano dotychczas 60.
Co ważne, pasteryzacja nie niszczy całkowicie wirusa w mleku. Może on przetrwać bardzo długi czas w środowisku. Zimą dłużej niż latem. Przeżywa długo na butach, więc w czasach, kiedy turystyka jest bardzo powszechna, należy na to uważać, kiedy wraca sie do gospodarstwa. Zagrożeniem są także gospodarstwa pokazowe i agroturystyczne, które mogą odwiedzać osoby z różnych krajów
– tłumaczy lekarz weterynarii dr Karol Wierzchosławski. No właśnie ognisko pryszczycy było w takim gospodarstwie.
Przeżywalność wirusa pryszczycy: do 50 dni w wodzie, do 70 dni na pastwisku, do 200 dni w glebie, sianie i słomie, do 35 dni na powierzchniach obór, chlewni itp. , 11–13 tygodni na butach, do 45 dni w mleku i maśle w warunkach chłodniczych, do 2 lat w mleku w proszku, 50–180 dni w mięsie, kiełbasach, pasteryzacja nie niszczy całkowicie wirusa w mleku.
Wirus wydalany jest przez zakażone zwierzę na ok. 4 dni przed wystąpieniem u niego objawów chorobowych. Zakażone i chore na pryszczycę zwierzęta wydalają wirus z wydychanym powietrzem, wydzielinami oraz wydalinami. Największa koncentracja wirusa znajduje się w płynie surowiczym i nabłonku pojawiających się pęcherzy. Przeżuwacze mogą być nosicielami wirusa choćby do trzech lat.
A zatem może okazać się, iż w przypadku zakażenia tych zwierząt, problem może pojawić się ponownie za rok, dwa, trzy.
Na pryszczycę chorują także ludzie
Pryszczyca jest pewnym zagrożeniem dla człowieka, zazwyczaj przebiega wówczas łagodnie. Jej objawy ustępują po 7–14 dniach, ale w przypadku ich wystąpienia należy zgłosić się do lekarza. W Polsce istnieje obowiązek zgłaszania przypadków pryszczycy wśród ludzi, zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2008 roku i rozporządzeniem z dnia 10 grudnia 2019 roku. Ale przypomnijmy, iż jak z każdą chorobą w przypadku wystąpieniu chorób współtowarzyszących, lub ogólnego osłabienia organizmu, ryzyko zdrowotne się zwiększa (a przynajmniej choroba jest bardziej uciążliwa).
Ludzie mogą zakazić się pryszczycą poprzez: kontakt bezpośredni z zakażonymi zwierzętami, szczególnie przez kontakt z ich śliną, mlekiem, moczem lub innymi wydzielinami; spożycie skażonego wirusem mięsa; spożycie surowego, niepasteryzowango mleka lub produktów mlecznych pochodzących od zakażonych zwierząt (uwaga wirus potrafi się utrzymać choćby w pasteryzowanym mleku).
Objawy pryszczycy u ludzi
Jeśli dojdzie do zakażenia, objawy mogą obejmować: gorączkę, ból gardła, dreszcze, powstawanie pęcherzy na skórze, zwłaszcza na dłoniach, stopach (głównie między palcami) i w jamie ustnej (język i podniebienie, czego skutkiem może być intensywne ślinienie się), ogólne osłabienie. Pryszczyca u ludzi przypomina objawami tzw. bostonkę, czyli zakaźną wirusową chorobę dłoni, stóp i ust. Różnicą jest droga zakażenia – bostonką zarażamy się poprzez kontakt z innym chorym człowiekiem, co nie ma miejsca w przypadku pryszczycy.
Leczenie pryszczycy u ludzi
Leczenie pryszczycy u ludzi jest zwykle objawowe i polega na wspieraniu organizmu w zwalczaniu infekcji. Nie istnieje specyficzne leczenie przeciwwirusowe skierowane przeciwko wirusowi pryszczycy. Ogólnie leczenie polega na: łagodzeniu bólu i objawów skórnych czyli Stosowanie środków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych takich jak paracetamol lub ibuprofen, leczenie miejscowe pęcherzy dzięki maści ochronnych lub środków antyseptycznych, aby zapobiec wtórnym zakażeniom bakteryjnym, odpowiednie nawodnienie i spożywanie łagodnych, łatwostrawnych pokarmów, mycie rąk i unikanie dotykania pęcherzy, aby zapobiec ich zakażeniu bakteryjnemu, w przypadku pracy ze zwierzętami należy czasowo ograniczyć kontakt, aby uniknąć dalszego rozprzestrzeniania wirusa).
