NADRABIANIE ZALEGŁOŚCI

Alokacja nowo powołanego Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności to ok. 25 mld zł, które będą podzielone pomiędzy kilka priorytetów inwestycyjnych. Wśród nich na pewno znajdzie się infrastruktura ochrony cywilnej (schrony) oraz infrastruktura podwójnego zastosowania (drogi, mosty, linie kolejowe). Inwestorami w obu wymienionych obszarach będą głównie jednostki samorządu terytorialnego. Co to oznacza dla budownictwa? Komentuje ALEKSANDER FIEDOREK, Prezes Stowarzyszenia Instytut Budownictwa Ochronnego.

Powołanie Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności, do którego ma zostać przekierowana część środków z KPO, należy ocenić pozytywnie. Każde dodatkowe źródło, z którego można finansować nadrabianie wieloletnich zaległości w budownictwie ochronnym, jest bardzo potrzebne.

Realizacja budowli ochronnych wiąże się z wyzwaniami, przed którymi staną wszyscy uczestnicy tego procesu. Inwestorzy, w szczególności jednostki samorządu terytorialnego, będą musieli opracować koncepcje ochrony ludności cywilnej na obszarze, za który są odpowiedzialni – trzeba zaplanować, dla ilu osób, gdzie i jakiego typu budowle ochronne będą budowane lub remontowane. Wydaje się, że
najlepszym rozwiązaniem, z punktu widzenia relacji koszt–efekt, będą schrony klasy S1. Obiekty te należy zaprojektować (w przypadku nowych) lub opracować dokumentację remontową (starsze obiekty).

Oznacza to szereg wyzwań również dla projektantów – przypomnę, iż na studiach kształcących przyszłych architektów, konstruktorów czy też branżystów nie ma osobnych przedmiotów dotyczących budownictwa ochronnego, które różni się, miejscami znacząco, od rozwiązań stosowanych w budownictwie powszechnym. Inne są rozwiązania techniczne, jak i cała filozofia projektowania. Projektujemy obiekty w większości podziemne, ciężkie, o bardzo dużej odporności na obciążenia, bez okien, często spartańskie pod względem komfortu, do którego jesteśmy przyzwyczajeni. Uważam, iż w związku z tym potrzebne są zarówno kursy, jak i dodatkowe przedmioty na studiach kształcących osoby z branży – np. w tej chwili nie ma ani jednego aktualnego i powszechnie dostępnego podręcznika dla osób projektujących tego typu obiekty.

Nie mamy również obowiązujących wymagań technicznych dla nowych budowli ochronnych, przepisy
dopiero powstają, natomiast trudno jest przewidywać, kiedy zostaną opublikowane. Braki w tym zakresie (również w postaci przepisów dotyczących eksploatacji budowli ochronnych) powinny zostać jak najszybciej uzupełnione.

Budowa tego typu obiektów to również nowe wyzwania dla wykonawców – szczególne reżimy technologiczne (konieczność zachowania hermetyczności konstrukcji w przypadku schronów), montaż dużych i ciężkich elementów wyposażenia na etapie wylewania ścian i wiele innych. Wymaga to przestawienia się firm wykonawczych na inne reżimy, bliższe budownictwu przemysłowemu niż mieszkaniowemu. Oczywiście jest to do zrobienia przez polskie firmy budowlane, wymagać będzie jednak dodatkowych inwestycji.

W cyklu inwestycyjnym budowli ochronnej, poza problemami natury wykonawczo-projektowej, należy również pamiętać o tym, iż posiada ona wyposażenie, którego nie można kupić „z półki”, a którego produkcja wymaga czasu – niekiedy wielu miesięcy. Inwestor/wykonawca powinien zdawać sobie z tego sprawę i z odpowiednim wyprzedzeniem zamawiać te komponenty. Inwestorzy samorządowi, posiadający docelowo choćby kilkaset obiektów, powinni również wdrożyć jeden standard wyposażenia wszystkich budowli ochronnych, co pozwoli zmniejszyć koszty ich późniejszej eksploatacji.

Podsumowując, uważam, iż naszą branżę budowlano-projektową oraz inwestorów czeka szereg wyzwań związanych z budownictwem ochronnym, z których chyba nie do końca zdają sobie sprawę. Niestety, rozbudowując jego zasoby (których w tej chwili w zasadzie nie mamy), musimy zmierzyć się z tymi zadaniami.

ALEKSANDER FIEDOREK Prezes Stowarzyszenia Instytut Budownictwa Ochronnego, członek grupy roboczej WG-10, organizacji ISO opracowującej międzynarodowe standardy dla budowli ochronnych, ekspert Najwyższej Izby Kontroli w zakresie budownictwa ochronnego, zawodowo bierze udział w procesie projektowania budowli ochronnych.