1 rok temu
Gospodarka podlega ciągłym zmianom. Postęp technologiczny jest niesamowity, a jego skalę świetnie widać obserwując jak zmieniła się gospodarka świata po 1800 roku. Jednocześnie wraz z postępem gospodarczym i ekonomicznym widać jak niegdysiejsi giełdowi liderzy tracą swoją pozycję, na rzecz zupełnie nowych przedsiębiorstw. Tak wyglądały największe spółki świata na początku każdej dekady. Opisana kapitalizacja jest przeliczona według obecnej wartości dolara.
Rok 1900 – Carnegie Steel – kapitalizacja 30 mld USD
Carnegie Steel Company powstała w 1892 roku z połączenia wielu pozostałych firm Andrew Carnegiego. Spółka zajmowała się przede wszystkim produkcją stali. Receptą na sukces przedsiębiorstwa okazało się połączenie niskich płac, wydajnych inwestycji w infrastrukturę technologiczną i wydajnej organizacji pracy. Huty produkowały tanią stal, którą sprzedawano z dużym zyskiem na rozwijających się rynkach zagranicznych. Spółki z USA bardzo mocno korzystały z produktów Carnegie Steel.
Zdjęcie z okolic roku 1900 przedstawiające fragment zakładów Carnegie Steel Company
Źródło: https://historicpittsburgh.orgRok 1910 – US. Steel – kapitalizacja 58 mld USD
JP Morgan założył US Steel 2 marca 1901 r. Największą częścią składową US. Steel była nasza poprzednia spółka, czyli Carnegie Steel. US. Steel działa po dziś dzień, chociaż oczywiście dzisiaj jest jedynie cieniem swoich dawnych sukcesów. Gospodarka światowa w ciągu ostatnich 100 lat uległa gigantycznym przeobrażeniom i produkcja stali nie jest dziś tak zyskowna, jak kiedyś.
Zdjęcie z 1910 roku przedstawiające zakłady US. Steel w Cleveland
Źródło: Rok 1920 – US. Steel – kapitalizacja 33 mld USD
Co interesujące przez ponad trzy dekady największymi przedsiębiorstwami na świecie były podmioty zajmujące się produkcją stali. W roku 1920 po raz drugi z rzędu, największą firmą świata było US. Steel. Jednak inwestorzy trzymający spółkę w swoim portfelu i tak stracili, gdyż kapitalizacja przedsiębiorstwa spadła w ciągu dekady o 43%. Nie pomogła choćby wypłata dywidendy. Na spadki giełdowe na całym świecie w okresie 1910 – 1920 wpływ miała I Wojna Światowa.
Rok 1930 – General Motors – kapitalizacja 64 mld USD
General Motors to amerykański koncern motoryzacyjny założony w 1908 roku. Jego siedzibą jest Detroit. Ze względu na dynamiczny rozwój rozpoczęto pozyskiwanie innych przedsiębiorstw zajmujących się produkcją samochodów. W ten sposób doszło do fuzji Oldsmobile, a także Cadillaca.
Amerykanie pokochali samochody z marką GM. Pojazdy spółki były solidne i konkurencyjnie cenowo. Dzięki gigantycznemu rozwojowi branży motoryzacyjnej, Detroit stało się jednym z najważniejszych miast Stanów Zjednoczonych. Dzisiaj niestety nic z tego nie zostało a elementem, w czym miasto przoduje w tej chwili w statystykach, jest przestępczość.
Fabryka General Motors z lat 30
Rok 1940 – General Motors – kapitalizacja 156 mld USD
W roku 1940 General Motors, tak samo jak dekadę wcześniej był największą firmą świata. Jedyne co uległo zmianie to kapitalizacja spółki. Wzrosła o 144%. Dużo pomogły nowe kontrakty dla wojska. Rząd USA szukał nowych wykonawców kontraktów dla gwałtownie rosnącej armii Stanów Zjednoczonych.
Jednym z największych projektów wojskowych była współprodukcja samolotu bombowego B-29 Superfortress. 17 różnych zakładów General Motors produkowało ponad 800 części do bombowca.
Samolot bombowy B-29 Superfortress
Rok 1950 – General Motors – kapitalizacja 138 mld USD
General Motors choćby 10 lat później, w 1950 roku również była największą firmą świata. Tym samym ustanowiła nowy rekord jako podmiot, który utrzymał to miano ponad 20 lat. Złote czasy dla spółki zakończyły się po wojnie. Kontrakty wojskowe odeszły w niepamięć, a wraz z nimi nienaturalnie wielkie marże.
W latach 1940 – 1950 kapitalizacja firmy zmniejszyła się o 12%. Był to niestety dopiero początek. W kolejnych dekadach GM mierzył się z coraz większą konkurencją światową. Lata 90 to już bardzo poważne problemy. Działalność firmy ostatecznie dobiegła końca w 2009 roku, kiedy to zbankrutowała. Tym samym końca dobiegła jej bardzo długa 101 – letnia historia.
Rok 1960 – Bell System – kapitalizacja 243 mld USD
Bell System to spółka założona w 1877 roku przez wielkiego wynalazcę Alexandra Grahama Bella. Od początku zajmowała się zapewnianiem systemu komunikacji telefonicznej między amerykańskimi miastami i sprzedażą telefonów. Po wojnie prawie każdy Amerykanin zapragnął mieć w domu telefon stacjonarny. Zapotrzebowanie na produkty spółki było olbrzymie, co oczywiście przekładało się na gigantyczną sprzedaż i zyski. W przeliczeniu na dzisiejsze pieniądze, kapitalizacja firmy w 1960 roku wynosiła 243 miliardy dolarów.
Reklama Bell System z lat 60
Rok 1970 – IBM – kapitalizacja 277 mld USD
Początki IBM sięgają czasów przed wynalezieniem komputera. Przedsiębiorstwo zostało zapoczątkowane jako Computing Tabulating Recording (CTR) Corporation. Rokiem założenia IBM jest 1911. Przez kilka następnych dziesięcioleci IBM stał się liderem w branży kilku nowych technologii, w tym elektrycznych maszyn do pisania, kalkulatorów elektromechanicznych i komputerów.
W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych dominującą platformą komputerową był komputer mainframe IBM , którego przykładem jest System/360 ., a firma wyprodukowała 80 procent komputerów w Stanach Zjednoczonych i 70 procent komputerów na całym świecie. Z biegiem czasu przedsiębiorstwo coraz mniej radziło sobie z presją konkurencji i ostatecznie większość produktów spółki zostały wyparte przez produkty firmy Microsoft i Apple.
Reklama IBM z lat 70
Rok 1980 – Bell System – kapitalizacja spółki 176 mld USD
W roku 1980 znowu firma Bell System stała się największą spółką na świecie. Jednak w latach 1960 – 1980 realna kapitalizacja spadła z 243 miliardów dolarów, do 176 miliardów. Na przeciętne zachowanie kursu akcji mocno wpłynął kryzys z lat 70. Amerykańska giełda odżyła dopiero w latach 80. Co interesujące mimo bardzo dobrej sytuacji finansowej Bell System przestał niebawem istnieć.
Od 1910 roku amerykańskie organy nadzoru antymonopolowego obserwowały i oskarżały Bell System o nadużywanie jego monopolistycznej władzy i wielokrotnie wnosiły pozwy prawne na przestrzeni dziesięcioleci, aż w 1974 roku Wydział Antymonopolowy Departamentu Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych wniósł pozew przeciwko Bellowi, zarzucając naruszenie Ustawy Shermana .
W 1982 roku, przewidując, iż nie może wygrać, AT&T zgodziło się na dekret Departamentu Sprawiedliwości , który rozstrzygnął sprawę i nakazał podział na siedem „ Regional Bell Operating Companies ”(znany jako „The Baby Bells”). To zakończyło istnienie konglomeratu w 1984 roku. Baby Bells stały się niezależnymi firmami, a kilka z nich to dziś bardzo duże korporacje.
Rok 1990 – Exxon – kapitalizacja spółki 152 mld USD
Exxon to spółka założona jeszcze w 1882 roku jako część Standard Oil. Zajmowała się szeroko pojętą branżą rafineryjną. Interesowała się wszystkim, co wiązało się z wydobyciem ropy naftowej. W 1999 roku Exxon połączył się ze spółką Mobile, tworząc konglomerat ExxonMobile. Exxon miał bardzo duże szczęście, iż znalazł się na pierwszy miejscu największych spółek świata w 1990 roku.
Kapitalizacja na poziomie 152 miliardów dzisiejszych dolarów, choćby jak na ówczesne standardy nie była wysoka. Można powiedzieć, iż Exxon był największy tylko dlatego, iż pozostałe firmy giełdowe miały poważne problemy. Rozpoczynała się właśnie era internetu i wiele spółek właśnie schodziło ze sceny, a ich miejsce zajmowały firmy nowych technologii, jednak wówczas nie były tak znaczące jak dziś.
Rok 2000 – General Electric – kapitalizacja spółki 775 mld USD
General Electric Company (GE) to amerykański konglomerat z siedzibą w Fairfield. Działa między innymi w branżach produkcji maszyn i sprzętu, produkcji energii i ropy naftowej. Powstał 11 stycznia 1892 poprzez połączenie dwóch przedsiębiorstw: Edison Electric Light Company zarządzanego przez Thomasa A. Edisona i Thomson-Houston Company zarządzanego przez Charlesa A. Coffina.
W laboratoriach General Electric powstało szereg wynalazków, między innymi lodówka, żarówka, gramofon, prądnica prądu stałego, turbina parowa, silnik prądu stałego, opracowano też metody syntezy polietylenu i silikonu.
Tak naprawdę Rok 2000 był absolutnym szczytem notowań akcji General Electric. Od tamtego czasu akcje firmy systematycznie spadają. Poniższy wykres pokazuje, iż GE status największej spółki świata w 2000 roku zawdzięcza głównie hossie z lat 1997 – 2000.
Notowania akcji General Electric
Rok 2010 – ExxonMobil – kapitalizacja spółki 400 miliardów dolarów
Paliwowy gigant był największą spółką początku 2010 roku. Pod koniec 2007 r. ExxonMobil posiadał rezerwy w ilości równoważnej 72 mld baryłkom ropy naftowej. ExxonMobil wciąż jest gigantycznym przedsiębiorstwem, czemu bez wątpienia pomogły rosnące w 2022 roku ceny ropy. Kapitalizacja spółki jest już bliska 500 mld USD, ale po wielkiej hossie technologicznej z dekady 2010 – 2020 nie miał on szans utrzymać się na pozycji lidera
Rok 2020 – Saudi Aramco – kapitalizacja spółki 2350 miliardy dolarów
Trochę czystym przypadkiem, ale na początku 2020 roku największa notowaną spółką ponownie był inny naftowy gigant. Przypadkiem, bo gdyby nie jego IPO w 2019 roku, to palma lidera na początku nowej dekady przypadłaby już firmie Apple. Debiutant z 2019 roku to Saudi Arabian Oil Company, znany jako Saudi Aramco, saudyjski koncern paliwowo-chemiczny prowadzący poszukiwania i wydobycie ropy naftowej. Największy na świecie pod względem dziennej produkcji, który samodzielnie zaspokaja ponad 10 procent światowego zapotrzebowania na ten surowiec.
Firma jest liderem wydobycia węglowodorów oraz globalnym liderem produkcji, procesów rafineryjnych oraz dystrybucji ropy naftowej. Potwierdzone zasoby ropy i kondensatu będące w dyspozycji koncernu wynoszą 261 mld baryłek.
Dzienna produkcja spółki wynosi 9,54 mln baryłek, choć moce produkcyjne pozwalają na wydobycie także 12 mln. Dla porównania: rosyjski Rosnieft wydobywa ok. 4,1 mln baryłek dziennie, PetroChina – 2,7 mln, amerykański ExxonMobil – 2,1 mln baryłek. Saudi Aramco zatrudnia ponad 61 tysięcy pracowników z 77 państw na świecie. w tej chwili koncern jest własnością państwową Królestwa Arabii Saudyjskiej. Na początku 2020 roku Saudi Aramco było największą firmą świata z kapitalizacją wynoszącą 2350 dzisiejszych dolarów.
Rok 2030 – jakie spółki będą liderami za dekadę ?
Apple był zresztą również pierwszą firmą na świecie, która sięgnęła kapitalizacji ponad 3 bilionów dolarów (3000 miliardów). Stało się to na przełomie 2021 i 2022 roku. Nie wiadomo oczywiście, jaki podmiot będzie największy w 2030 roku, ale na pewno jeden z technologicznych gigantów należy do grona potencjalnych faworytów.
Do zarobienia,
Karol Badowski
