Konferencja „National Knowledge Valorisation Day”, zorganizowana 27 maja 2025 r. przez Polską Izbę Gospodarczą Zaawansowanych Technologii (IZTECH) i Uniwersytet Warszawski, we współpracy z Komisją Europejską, była wydarzeniem o wyjątkowym znaczeniu dla przyszłości polskiej nauki, innowacji i gospodarki. Jej głównym celem było pokazanie, jak efektywnie przekształcać wiedzę naukową w wartość praktyczną – rynkową, społeczną i technologiczną.
W dobie szybkich przemian geopolitycznych i ekologicznych, Europa stawia na zdolność przekuwania badań w realne rozwiązania. Konferencja pokazała, iż Polska nie tylko rozumie tę potrzebę, ale zaczyna działać systemowo: tworząc strategie, instrumenty finansowe i struktury wspierające komercjalizację wiedzy. Obecność przedstawicieli Komisji Europejskiej, trzech ministerstw, NCBR, uczelni i przemysłu sprawiła, iż konferencja miała nie tylko charakter symboliczny, ale i operacyjny.
Maria Krystyna Rousseau – Dyrektor Generalna ds. Badań i Innowacji w Komisji Europejskiej, podkreśliła w swoim wystąpieniu online, wprowadzającym do konferencji strategiczne znaczenie waloryzacji wiedzy dla przyszłości europejskiej gospodarki. Przypomniała, iż Unia Europejska od lat buduje ramy polityki, które mają wspierać transformację: „Stworzyliśmy wspólny program dla państw członkowskich, który umożliwia skuteczniejsze wdrażanie wyników badań. Europejska doskonałość naukowa to bowiem za mało. Zbyt długo nie przekładała się ona na innowacyjność rynkową. To luka, którą chcemy zamknąć. Potrzebujemy systemowych rozwiązań, które przełożą idee i badania na rzeczywistość rynkową oraz konkretne produkty i usługi.”
Wiedza musi przekraczać granice laboratoriów – w skali całej Europy. Obecny cykl polityczny UE właśnie temu będzie służył. Polska i inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej mają zasadniczą rolę do odegrania w europejskim ekosystemie innowacji.
Wiedza ma sens, gdy działa
W pierwszej części konferencji głos zabrali m.in. Grzegorz Orawiec z Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Magdalena Kołodziejska z NCBiR, prof. Krzysztof Pyrć (prezes-elekt Fundacji na rzecz Nauki Polskiej) oraz prof. Dorota Pawlak – ekspertka od nanomateriałów i prezes Ensembl-3.
Rolę gospodarza i moderatora pełnił prof. Zygmunt Lalak, prorektor Uniwersytetu Warszawskiego, który zaznaczył – „Naszym zadaniem nie jest tylko prowadzenie badań. Naszą misją jest wyjście poza mury akademii i oddanie wiedzy społeczeństwu” – mówił podczas otwarcia konferencję.
To właśnie owa „waloryzacja wiedzy” była słowem kluczem całego wydarzenia. Chodzi o to, by wyniki badań naukowych przestały kurzyć się w szufladach, a zaczęły realnie wpływać na przemysł, politykę i życie codzienne obywateli.
Dyskusje dotyczyły m.in. tego, jak budować trwałe mosty między nauką a biznesem, jak rozwijać kompetencje niezbędne do waloryzacji oraz jak przełamywać bariery instytucjonalne i mentalne. Konferencja ujawniła również konieczność zmiany kultury akademickiej: od skupienia na publikacjach do koncentracji na wdrożeniach i wpływie społecznym.
To spotkanie nie zakończyło się na deklaracjach. Jak podkreślono, prawdziwą miarą sukcesu będą konkretne działania – wspólne projekty, efektywne mechanizmy finansowania i rozwój infrastruktury dla innowacji. Konferencja stała się ważnym krokiem w stronę dojrzałego ekosystemu wiedzy w Polsce – opartego na współpracy, skuteczności i odpowiedzialności.
Od laboratorium do rynku
Jednym z fundamentalnych punktów konferencji była debata panelowa zatytułowana „Jak przekształcić wyniki badań w realne strategie i rozwiązania?”, moderowana przez prof. Piotra Szynkarczyka (dyrektora Sieci Badawczej Łukasiewicz – PIAP, a zarazem viceprezesa IZTECH). – „Jako Izba wspieramy ekosystemy technologiczne – ale one muszą być karmione nie tylko funduszami, ale także zaufaniem i kompetencjami. Dziś nauka, biznes i państwo usiedli przy jednym stole. Obyśmy częściej tak budowali przyszłość.”
Janis Sagias z Komisji Europejskiej tłumaczył: – „Waloryzacja to nie tylko komercjalizacja, ale proces. To także wdrażanie standardów, kooperacja z obywatelami, otwieranie się nauki na społeczeństwo. Potrzebujemy systemowego podejścia – nie tylko dobrych intencji. W programach ramowych UE zrobiliśmy postęp – dziś wymagamy konkretnych planów wdrożeń, nie tylko teorii. Sukces to nie pojedyncze projekty, ale całe portfele współdziałających inicjatyw. Tego uczy nas Horizon Europe.”
Grzegorz Orawiec z MFiPR dodał z perspektywy krajowej: – „Obecna unijna perspektywa finansowa 2021–2027 zakłada ogromne środki na innowacje. Ale same pieniądze nie wystarczą – musimy być selektywni i skuteczni. W przyszłości chcemy grać w Lidze Mistrzów, a nie w Lidze Narodów, jeżeli chodzi o innowacje.”
Magdalena Kołodziejska z NCBR podkreślała konieczność tworzenia pomostów między światem nauki a przemysłem: – „Brakuje nam kompetencji miękkich – umiejętności przekładania wyników na język biznesu, zarządzania projektami, ochrony IP. To wszystko musi być częścią ekosystemu innowacji.”
Nie zabrakło głosu samego środowiska naukowego. Prof. Krzysztof Pyrć, wirusolog i lider zespołów badawczych na UJ, zauważył: – „Nauka nie może żyć sama dla siebie. jeżeli nasze badania nie trafiają do ludzi, nie mają sensu. Potrzebujemy struktur, które pozwolą naukowcom działać szybciej i efektywniej.”
Wiedza to więcej niż wynalazek
Podczas sesji tematycznych uczestnicy rozmawiali o kompetencjach potrzebnych do skutecznej waloryzacji oraz o współpracy między nauką a przemysłem. Omawiano m.in. dobre praktyki z państw UE oraz przykład projektu REACH 2020 – inicjatywy standaryzującej opiekę nad osobami starszymi, który został wskazany jako modelowy przykład waloryzacji wyników badań.
Od deklaracji do działania
Zwieńczeniem dnia było podsumowanie, w którym organizatorzy zaapelowali o praktyczne wdrażanie wniosków z konferencji. – „Mamy dużo ruchu, ale potrzebujemy akcji” – powiedział Grzegorz Orawiec, cytując Hemingwaya. – „Nie wystarczy mówić o innowacjach. Trzeba działać i wdrażać konkretne rozwiązania.” A prof. Piotr Szynkarczyk dodał: – „Tego typu wydarzenia pokazują, iż polska nauka dojrzewa. Łączymy siły – naukowcy, urzędnicy, biznes. To dobry znak na przyszłość.”
National Knowledge Valorisation Day” był nie tylko dniem dyskusji, ale i symbolicznego otwarcia nowego etapu dla polskiej nauki. Zgromadzenie liderów sektora publicznego, akademickiego i prywatnego w jednym miejscu nie dzieje się przypadkiem. To znak, iż Polska – jak zauważyła Rousseau – ma do odegrania „krytyczną rolę w innowacjach Europy Środkowo-Wschodniej”.
Konferencja zakończyła się wezwaniem do wspólnego działania. „Nie chodzi tylko o fundusze unijne, ale o mentalność i kulturę naukową, która traktuje efekty badań jako dobro wspólne” – podsumowano. Bo w końcu – jak trafnie zauważył jeden z uczestników – „Wiedza ma wartość tylko wtedy, gdy trafia do ludzi”.
Jolanta Czudak
