Nawożenie chmielu – terminy i dawki

Chmiel wykazuje duże zapotrzebowanie na azot. Przyjmuje się, iż na wyprodukowanie 100 kg szyszek rośliny potrzebują 10 kg azotu. Pobieranie azotu przez chmiel jest nierównomierne w okresie wegetacji.

Największe ilości azotu rośliny pobierają w okresie intensywnego wzrostu (czerwiec), tworzenia pędów bocznych, kwitnienia i tworzenia szyszek (lipiec – do połowy sierpnia). W związku z tym nawożenie azotowe w uprawie chmielu stosowane jest w kilku dawkach. Podział dawki azotu umożliwia również korektę zaplanowanej dawki całkowitej na podstawie obserwacji roślin, czy też analizy liściowej. Wiąże się to z faktem, iż azot jest składnikiem mobilnym i tym samym podatnym na straty, zarówno w wyniku wymycia, jak i strat gazowych.

W praktyce rolniczej stosuje się dwa sposoby nawożenia chmielu azotem, a mianowicie wyłącznie doglebowo oraz doglebowo i dolistnie w równych dawkach. Często aplikuje się 50% dawki azotu doglebowo, a pozostałą 50% dolistnie. Nawożenie doglebowe wnosi się w dwóch terminach – przed wiosennym rozoraniem rzędów oraz po naprowadzeniu roślin na przewodniki. W pierwszym terminie wskazana jest aplikacja nawozów zawierających amidową czy amonową formę azotu – mocznik, siarczan amonu, w kolejnym – nawozów saletrzanych.

Spośród trzech głównych makroelementów fosfor pobierany jest przez chmiel w stosunkowo niewielkich ilościach. Efektywność nawożenia chmielu fosforem jest ponad 5-krotnie niższa niż w przypadku nawożenia azotem (0,25 kg plonu szyszek na 1 kg zastosowanego P₂O₅). Uprawa chmielu w długotrwałej monokulturze (15 – 25 lat) wiąże się często z nagromadzeniem fosforu w glebie, szczególnie w jej wierzchniej warstwie. Nadmiar fosforu w chmielnikach może przyczynić się do skrócenia okresu wegetacji roślin, w konsekwencji czego szyszki zaczynają przedwcześnie dojrzewać, gdy nie są jeszcze w pełni wykształcone. Prowadzi to do spadku plonów szyszek choćby przy małych dawkach fosforu, a dalsze zwiększanie dawki spadek ten pogłębia. Wysoka koncentracja fosforu w glebie może prowadzić do ograniczenia pobierania cynku, którego deficyt prowadzi do wystąpienia groźnej choroby fizjologicznej chmielu – liściozwoju. Wysoka zawartość fosforu w glebie może również prowadzić do ograniczenia pobierania manganu.

Chmiel należy do roślin potasolubnych, mimo to stosowanie tego składnika w zbyt dużych ilościach nie jest wskazane, ponieważ prowadzi do zwiększenie jego strat w efekcie wymywania i wiązania potasu, a także niszczenia struktury gleby, powodując zwiększenie jej zlewności i skłonności do zaskorupiania. Na plantacjach chmielu o nadmiernej koncentracji przyswajalnego potasu choćby mała jego dawka (80 kg na 1 ha) może prowadzić do spadku plonu. Zbyt wysokie dawki nawozów potasowych wpływają negatywnie na pobieranie wapnia, magnezu, azotu i cynku, prowadząc do zwiększenia zasolenia gleby. Nawozy fosforowo-potasowe zalecane są do stosowania w dawce jednorazowej pod orkę zimową, a w przypadku gleb lekkich wskazany jest podział dawki nawozów fosforowych i potasowych, 50% jesienią pod orkę zimową i 50% wiosną przed lub po ogławianiu karp.

W uprawie chmielu istotną rolę odgrywa również magnez i wapń. Większość nawozów zawierających magnez, w tym nawozy wapniowo-magnezowe, należy stosować jesienią. Nawozy zawierające siarczan magnezu wskazane są do aplikacji wiosną – po ogławianiu karp, a choćby po naprowadzeniu roślin na przewodniki. Siarczan magnezu można także aplikować dolistnie, w formie 3-4 oprysków w ciągu sezonu wegetacyjnego.

Ważną rolę ogrywa również prawidłowe zaopatrzenie chmielu w mikroelementy. Spośród mikroelementów największe znaczenie w uprawie chmielu ma bor i cynk oraz mangan. Zapotrzebowanie chmielu na miedź jest mniejsze, a odprowadzanie dużych ilości tego składnika z plonem wynika ze stosowania środków grzybobójczych produkowanych na bazie miedzi.