3 godzin temu
Autorzy raportu Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego (ZUT) apelują o stworzenie ogólnopolskiej bazy danych o śmiertelności nietoperzy na farmach wiatrowych. Szacunki wskazują, iż rocznie ginie choćby 6 tys. osobników. Branża OZE wdraża działania ochronne i nowe technologie.
Autorzy raportu przygotowanego przez ZUT w Szczecinie apelują o utworzenie ogólnopolskiej bazy danych dotyczącej aktywności i śmiertelności nietoperzy na farmach wiatrowych. Jak podkreślają, brak takiego narzędzia utrudnia skuteczne ograniczanie negatywnego wpływu energetyki wiatrowej na te chronione gatunki. Szacunki wskazują, iż w Polsce każdego roku ginie choćby 6 tysięcy nietoperzy w wyniku kontaktu z turbinami.
Rosnąca liczba farm wiatrowych i nowe wyzwania
W raporcie pt. „Środowiskowe aspekty rozwoju lądowej energetyki wiatrowej. Kodeks dobrych praktyk” eksperci ZUT przypominają, iż w 2005 roku moc zainstalowana w lądowej energetyce wiatrowej wynosiła 123 MW, a w tej chwili przekroczyła już 10 GW. Wraz z dynamicznym rozwojem sektora pojawiły się nowe wyzwania środowiskowe, w tym zwiększone ryzyko kolizji turbin z nietoperzami.
Zdaniem naukowców farmy wiatrowe mogą przyciągać te ssaki, które szukają w ich pobliżu schronienia lub pożywienia. Jak wyjaśnia dr Joanna Furmankiewicz z Uniwersytetu Wrocławskiego, nietoperze giną nie tylko wskutek bezpośrednich uderzeń w łopaty turbin, ale także w wyniku tzw. barotraumy – urazu spowodowanego gwałtowną zmianą ciśnienia w pobliżu wirujących łopat.
„To duży problem, często większy niż w przypadku ptaków, ponieważ nietoperze są przyciągane przez turbiny. Po postawieniu wiatraków aktywność tych zwierząt w okolicy może wzrosnąć” – podkreśla Furmankiewicz.
Brakuje centralnej bazy danych
Obecnie wiedza o śmiertelności nietoperzy jest rozproszona i znajduje się w regionalnych dyrekcjach ochrony środowiska lub u inwestorów. Eksperci postulują, by powstała ogólnopolska baza danych zarządzana przez niezależną instytucję, która umożliwiłaby kompleksowe analizy i opracowanie skutecznych planów minimalizacji strat w populacjach nietoperzy.
Dane z raportów obejmujących 126 farm wiatrowych wskazują, iż przy ponad połowie z nich odnotowano przypadki kolizji. Średnia śmiertelność wynosi 1,24 osobnika na turbinę rocznie, co przekłada się na około 6 tysięcy nietoperzy ginących każdego roku na polskich farmach.
Branża wiatrowa wprowadza działania ochronne
Przedstawiciele branży wiatrowej podkreślają, iż podejmują działania ograniczające negatywny wpływ inwestycji na przyrodę. Jak wyjaśnia Joanna Jakubicka, menadżer ds. środowiska i bioróżnorodności w firmie OX2 Polska, każdą inwestycję poprzedza co najmniej roczny monitoring aktywności nietoperzy, a po uruchomieniu farmy prowadzone są kolejne badania trwające minimum trzy lata.
W przypadku stwierdzenia negatywnego wpływu na nietoperze wdrażane są działania naprawcze, m.in. czasowe wyłączanie turbin w okresach największej aktywności nietoperzy czy podnoszenie prędkości startowej łopat w nocy. Standardowa prędkość uruchomienia turbiny wynosi 3–4 m/s, a podniesienie jej do poziomu powyżej 5–6 m/s pozwala ograniczyć ryzyko kolizji.
Joanna Jakubicka wskazuje również na rozwój nowych technologii ochronnych, takich jak systemy wykrywania nietoperzy automatycznie zatrzymujące turbiny czy urządzenia ultradźwiękowe, które odstraszają zwierzęta od zbliżania się do łopat. Dodatkowo zaleca się unikanie tworzenia w pobliżu turbin atrakcyjnych dla nietoperzy elementów krajobrazu, np. szpalerów drzew czy oczek wodnych.
„Ważnym elementem jest też tworzenie bezpiecznych miejsc schronienia. W pobliżu farmy wiatrowej Kraśnik firma OX2 wybudowała wieżę dla nietoperzy, która zapewnia im schronienie i ogranicza konieczność przelotów w pobliżu turbin” – dodaje Jakubicka.
Wspólne działania dla ochrony bioróżnorodności
Eksperci podkreślają, iż dalszy rozwój lądowej energetyki wiatrowej w Polsce musi uwzględniać ochronę bioróżnorodności i lepsze zrozumienie migracji nietoperzy. Centralna baza danych miałaby pomóc w tworzeniu skutecznych strategii ochronnych i wspierać współpracę pomiędzy inwestorami a instytucjami naukowymi.
Źródło: naukawpolsce.pl
