NIEZNANE ZJAWISKA SPOŁECZNO-EKONOMICZNE NA MAPACH

11 miesięcy temu

W których regionach Polski mieszkańcy dysponują najwyższą siłą nabywczą ? Jak kształtuje się struktura gospodarstw w gminach? Ile Polacy wydają na używki? Odpowiedzi na wiele z tych pytań nie znajdziemy w danych GUS lub innych instytucji zajmujących się statystyką publiczną. Istnieją jednak komercyjne źródła danych, które wypełniają tę lukę. Na podstawie danych demograficznych Esri MB Research z 2022 r. przeanalizowaliśmy wybrane wskaźniki społeczno-ekonomiczne. Postanowiliśmy również sprawdzić, czy na podstawie analizy przestrzennej poszczególnych wskaźników widać jakieś zaszłości historyczne. Wyniki przedstawiamy na mapach poniżej.

Siła nabywcza per capita

W 2022 r. średnia siła nabywcza przypadająca na statystycznego Polaka wyniosła około 40 118 zł . Na mapie widzimy wyraźne rozbieżności pomiędzy najbogatszymi a najbiedniejszymi gminami . Pod względem poziomu siły nabywczej w rankingu polskich gmin pierwsze miejsce zajmuje Warszawa z dochodem rozporządzalnym netto w wysokości 70 973 zł na osobę, zaś ostatnie - Nowy Dwór (podlaski), w którym siła nabywcza per capita wyniosła 22 271 zł . Warto zauważyć, iż wysokie wartości tego wskaźnika odnotowały również gminy otaczające duże miasta, np. Warszawę, Poznań, Gdańsk, Wrocław, Kraków czy Katowice.

Średnia wielkość gospodarstwa domowego

W analizie struktury gospodarstw domowych należy zwrócić uwagę na różnice między obszarami wiejskimi a miejskimi. Na mapie widać, iż w dużych miastach gospodarstwa domowe są najmniej liczne - jest tak np. w Warszawie (średnio 1,9 osoby ) oraz Sopocie, Wrocławiu i Krakowie (średnio 2 osoby w gospodarstwie domowym). Wśród regionów z niską przeciętną liczbą osób w gospodarstwie domowym wyróżnia się również wschodnia część województwa podlaskiego. Po drugiej stronie skali znajdują się gminy, w których średnia wielkość gospodarstwa domowego przekracza 3,5 osoby . Na mapie widać to szczególnie w rejonie południowej Małopolski oraz Podkarpacia, co wynika ze wzorców społecznych i kulturowych. Możemy również zauważyć pewną zbieżność pomiędzy regionami, gdzie wskaźnik ten jest podwyższony, a granicami zaborów, np. Galicji.

Wydatki per capita

Przeciętny Polak wydaje rocznie około 1 521 zł na napoje alkoholowe oraz 833 zł na wyroby tytoniowe. Na pierwszej mapie widzimy, iż na alkohol najwięcej wydają głównie mieszkańcy dużych miast, takich jak Warszawa, Wrocław, Kraków, Poznań, Gdańsk (ponad 1 900 zł na osobę). Z kolei największe wydatki na wyroby tytoniowe (ponad 800 zł na osobę) przeważają nie tylko wśród mieszkańców dużych miast, ale i otaczających je gmin, a także rejonów takich jak np. wschodnia część Podlasia. W obu przypadkach najmniejszy udział w wydatkach na używki mają m.in. gminy położone w południowej części Małopolski oraz Podkarpacia.

Stan cywilny

Mapy przedstawiają udział osób w związku małżeńskim, osób rozwiedzionych, osób owdowiałych oraz singli wśród ludności w wieku 25 lat i więcej. Większość gmin, która charakteryzuje się najwyższym udziałem osób w związku małżeńskim ( ponad 75% ), znajduje się w województwie śląskim. Z kolei największym odsetkiem osób rozwiedzionych ( ponad 15% ) wyróżnia się środkowa i wschodnia części Polski, czyli województwo łódzkie, świętokrzyskie, podlaskie i lubelskie. Możemy tutaj dostrzec pewną zbieżność pomiędzy tymi regionami a granicą zaboru rosyjskiego. Natomiast zachodnia i środkowa część Polski czy Warmia i Mazury to regiony, które charakteryzują się najwyższym udziałem osób owdowiałych ( ponad 8% ). Z kolei najwyższy udział singli ( ponad 60% ) widzimy m.in. w gminach położonych w południowej części Małopolski, czy też województwie pomorskim.

Analiza danych demograficznych MB Research z 2022 roku pokazuje jak duże są różnice regionalne pod względem poziomu siły nabywczej, struktury gospodarstw domowych, struktury ludności według stanu cywilnego oraz wydatków na używki. W drugiej części artykułu przedstawimy regionalne zależności pomiędzy tymi wskaźnikami w postaci tzw. bivariate maps .