1 rok temu
Gospodarstwa domowe swoje dochody mogą przeznaczyć na dwie rzeczy: konsumpcję i oszczędności. Konsumpcja jest podstawą PKB większości rozwiniętych gospodarek. To właśnie popyt wewnętrzny jest jednym z najważniejszych silników wzrostu gospodarki. Konsumpcja to zakup wszystkich dóbr i usług, które są potrzebne do zaspokojenia potrzeb. Część wydatków może mieć charakter trwały (np. zakup mebli), inne są typowymi wydatkami bieżącymi (np. wyjście do restauracji). Ważnym wskaźnikiem, który pozwala określić wielkość wydatków konsumpcyjnych jest PCE (Personal Consumption Expenditures). Mierzy on poziom konsumpcji w amerykańskich gospodarstwach domowych. Jest to na tyle istotny wskaźnik, iż Rezerwa Federalna monitoruje jego parametry.
Wskaźnik PCE jest sporządzany przez Biuro Analiz Ekonomicznych Stanów Zjednoczonych (BEA – Bureau of Economic Analysis). Jest to federalna agencja, która opracowuje wiele wskaźników opisujących kondycję amerykańskiej gospodarki.
Sam wskaźnik PCE jest stosunkowo młody. BEA zaczęło zbierać dane na temat konsumpcji od 2012 roku. Zarówno w cenach bieżących, jak i stałych. PCE jest jedną z trzech części raportu pod tytułem Personal Income and Outlays. W skład raportu wchodzą:
- Dochód osobisty, czyli zarobki konsumentów.
- Dochód dyspozycyjny, czyli dochód konsumentów po podatkach.
- PCE – Personal Consumption Expenditures, czyli wydatki konsumentów.
Część ekonomistów używa PCE do oszacowania przyszłych zmian wydatków konsumenckich, co może przełożyć się na tempo wzrostu gospodarczego.
W jaki sposób wyliczany jest PCE
Agencja BEA wylicza wskaźnik PCE zbiorczo za każdy miesiąc. Personal Consumption Expenditures jest dzielona między wydatki na dobra konsumenckie oraz usługi. W dobrach konsumpcyjnych składa się z dóbr trwałych i nietrwałe dobra.
Wskaźnik PCE opiera się o danych zbieranych przez agencje, która dzieli wydatki na określone kategorie. I tak w PCE można znaleźć:
- Dobra trwałego użytku – są kupowane na okres powyżej 3 lat. zalicza się do nich m.in. pojazdy i części, meble i trwałe wyposażenie domów, rekreacyjne dobra i pojazdy (np. sprzęt audio, wideo, fotograficzny, instrumenty muzyczne). Co ciekawe, do rekreacyjnych dóbr BEA zalicza także broń i amunicję.
- Dobra nietrwałego użytku – w tym wypadku BEA dzieli te dobra na następujące kategorie: napoje i jedzenie, ubrania i buty, paliwa i inne wydatki na energię. Ostatnią kategorią są “pozostałe dobra nietrwałego użytku”.
- Usługi – w przypadku usług PCE dzieli te wydatki na te związane z domem i mediami, usługami transportowymi, wydatki związane z opieką zdrowotną, usługi finansowe i ubezpieczeniowe, wydatki na restauracje i hotele, wypoczynek oraz pozostałe usługi.
Wyliczenia BEA dotyczące wydatków konsumenckich są rozbijane na poszczególne stany, aby łatwiej były widoczne różne dynamiki określonych regionów Stanów Zjednoczonych. Warto zaznaczyć, iż dzięki analizie PCE można zauważyć, iż większość dóbr i usług amerykańskich obywateli jest kupowana w prywatnych firmach. To oznacza, iż spadek popytu konsumenckiego będzie odbijał się negatywnie na przychodach firm działających na rynku amerykańskim. Warto również pamiętać, iż PCE wlicza w wydatki gospodarstw domowych także te dokonane przez inne podmioty na rzecz gospodarstwa domowego. Można wliczyć tutaj płacenie przez firmy ubezpieczeń zdrowotnych czy pomoc ze strony rządu federalnego albo rządów stanowych.
Przykład PCE
Informacje na temat PCE można otrzymać na stronie bea.gov. Jest to rządowa strona agencji BEA, która zbiera dane na temat amerykańskiej gospodarki. Szczegółowe informacje o wydatkach konsumenckich znajdują się w zestawieniu Personal Income and Outlays. Najnowsze dostępne dane dotyczą czerwca 2023 roku. Spójrzmy na nie nieco bardziej uważnie.
W tabeli znalazł się informacje o tym jak zmieniły się:
- dochody (Personal Income),
- dochody rozporządzalne (Disposable Personal Income),
- konsumpcja prywatna (Personal Consumption Expenditures tj. PCE),
Wspomniane dane dotyczą zmian w ujęciu miesiąc do miesiąca. Jak widać na wykresie poniżej, dochody gospodarstw domowych wzrosły średnio o 0,3% m/m. jeżeli spojrzymy na PCE, czyli konsumpcję prywatną, to wydatki wzrosły o 0,5% m/m. Oznacza to, iż amerykańskie gospodarstwa oszczędzały mniej niż przed miesiącem. Najprawdopodobniej wśród uboższej części społeczeństwa amerykańskiego nastąpiła konsumpcja oszczędności albo zwiększenie poziomu zadłużenia.
Raport dotyczący dochodów i konsumpcji. Źródło: BEA
Oprócz procentowych zmian, BEA podało także wartości nominalne zmian poszczególnych składowych raportu. Zgodnie z informacjami przedstawionymi przez agencję wiemy, iż wzrost dochodów gospodarstw domowych wynikał głównie z poprawy dochodów z tytułu wynagrodzeń. To z nawiązką pokryło spadek dochodów z aktywów.
Wydatki konsumpcyjne (PCE) wzrosły w czerwcu 2023 roku o 100,4 mld$ m/m i wyniosły 18 383 mld$. Tak to nie pomyłka, taka jest skala amerykańskiej gospodarki. Zgodnie z informacjami zawartymi w raporcie, w czerwcu PCE wzrosło o 49,1 mld$ w przypadku dóbr i o 51,2 mld$ w wydatkach na usługi.
Fragment zestawienia PCE. Źródło: BEA
Najważniejszym źródłem wzrostu wydatków na usługi był segment usług doradztwa finansowego i ubezpieczeń. Spowodowane to było dobrą sprzedaż usług z tytułu zarządzania portfelem i porad inwestycyjnych. Na kolejnym miejscu znalazły się usługi domowe oraz rekreacyjne. Warto zauważyć, iż spadły wydatki w restauracjach i hotelach (o 2 mld m/m) oraz z tytułu usług transportowych (o 6 mld$ m/m). jeżeli jednak spojrzymy na wydatki PCE na usługi w skali r/r, to widać, iż nastąpił znaczny wzrost wydatków na usługi. Wzrosły one r/r z poziomu 11 403 mld$ do 12 261 mld$. Oznacza to wzrost r/r o 7,52%.
W przypadku dóbr widać wzrost wydatków o 49,1 mld$ w skali miesiąca. Największy pozytywny wpływ miała sprzedaż silników i części samochodowych, paliwa oraz innych produktów przetwórstwa petrochemicznego (m.in. smarów, płynów do samochodów itp.). Wydatki na dobra wyniosły w czerwcu 2023 roku około 6 122 mld$. Dla porównania rok temu było to około 6 034 mld$. Oznacza to wzrost r/r o 1,45%. Jest to bardzo mały wzrost wydatków, choćby biorąc pod uwagę, iż na rynku dóbr zapanowała lekka deflacja, która wyniosła około -0,6% r/r
Warto odnotować, iż BEA publikuje także PSR, czyli Personal Saving Rate. W czerwcu 2023 roku wyniosła ona 4,3%. Pod względem nominalnym poziom oszczędności prywatnych wyniósł w czerwcu 2023 roku 862,4 mld$. Oszczędności to nadwyżka dochodów gospodarstwa domowego nad wydatkami. Im większa stopa oszczędności, tym mniej środków pozostaje na konsumpcje. Z drugiej strony oszczędności mogą wrócić do gospodarki dzięki inwestycji.
Zalety i wady wskaźnika PCE
Nie ma idealnych miar. Wynika to z tego, iż każdy wskaźnik makroekonomiczny jest tylko niedokładnym przybliżeniem rzeczywistości. Jednak bez takich miar trudno byłoby obiektywnie spojrzeć na określone trendy gospodarcze. Wskaźnik PCE ma swoje wady oraz zalety, które postaramy się krótko podsumować.
Zalety
Ogromną zaletą wskaźnika PCE jest przybliżenie jaka w przybliżeniu wygląda konsumpcja prywatna w amerykańskiej gospodarce. Słabe odczyty PCE mogą zwiastować, iż nastroje konsumentów są słabe, co może odbić się na gorszej sprzedaży dóbr dyskrecjonalnych. To może spowodować, iż FED zacznie nieco bardziej gołębio patrzeć na politykę monetarną w krótkim terminie. Z kolei bardzo wysokie odczyty PCE (szczególnie inflacji opartej na PCE) mogą zachęcić FED do zacieśnienia polityki pieniężnej, aby nie dopuścić do przegrzania gospodarki.
Dzięki podziale na poszczególne kategorie produktowe dostajemy informacje o tym, czy konsumenci wydają więcej na dobra trwałego użytku, czy jednak wolą wydawać więcej na wyjścia do restauracji. To pozwala na badanie preferencji zakupowych amerykańskiego społeczeństwa.
Warto zauważyć, iż liczba kategorii produktowych jest bardzo szeroka. Mogą być to zatem interesujące dane dla inwestujących fundamentalnie w spółki działające głównie w Stanach Zjednoczonych. Mamy wykaz zmian wydatków konsumenckich na szeroką ofertę usług i produktów. Skoro po każdym miesiącu dowiadujemy się, jak wyglądały wydatki Amerykanów na poszczególne kategorie produktowe, możemy postarać się oszacować, jakie będzie to miało przełożenie na działalność spółki, którą analizujemy albo trzymamy w portfelu.
Wady
PCE jest wskaźnikiem, który często poddaje się korektom. To powoduje, iż część ludzi sceptycznie podchodzi do stosowania tego wskaźnika jako dokładnego przybliżenia sytuacji amerykańskich gospodarstw domowych.
Jak każde dane, opierają się na pewnych przybliżeniach. Z tego powodu mogą nieco zniekształcać rzeczywistość. Kolejnym problemem jest to, iż dane mogą być niedokładnie zbierane, albo mogą wkradać się błędy podczas ich agregacji.
PCEPI – wskaźnik mierzący inflację konsumencką
PCE jest często stosowana do analizy zmian inflacyjnych lub deflacyjnych w gospodarce. Zdaniem zwolenników wykorzystania PCE, wskazuje on dobrze zmiany nawyków konsumenckich podczas inflacji i deflacji. Oprócz tego powstał wskaźnik inflacji na bazie PCE. Jest nim PCEPI (Personal Consumption Expenditures Price Index), który służy do oszacowania inflacji konsumenckiej. PCEPI jest wskaźnikiem, który określa jak zmieniają się koszty produktów i usług, na które pieniądze wydają konsumencki. PCEPI wyliczane są w dwóch wariantach:
- PCEPI wylicza się na podstawie koszyka PCE.
- Core PCEPI odlicza z wyliczeń wydatki na żywność i energię.
Wskaźnik core PCEPI potrafi wychwycić główne trendy inflacyjne lub deflacyjne w gospodarce. Powodem jest to, iż ceny żywności i energii są bardziej zmienne od innych składowych PCE.
Wskaźnik PCEPI zawiera w sobie deflator (tzw. PCE deflator), aby wyliczyć rzeczywiste zmiany inflacji konsumenckiej. Rezerwa Federalna w 2012 roku zdecydowała, iż PCEPI jest głównym wskaźnikiem inflacji. Oznacza to, iż FED preferuje PCEPI nad inflacją CPI. Powodem jest to, że:
- PCEPI lepiej odzwierciedla zmiany w wydatkach inwestycyjnych,
- Wskaźnik PCEPI pokrywa większą część wydatków niż CPI.
Wskaźnik PCEPI jest bardziej elastyczny od CPI. Dzięki temu lepiej odzwierciedla to zmiany w nawykach konsumenckich.
Oczywiście, PCEPI nie jest jednym wskaźnikiem inflacji. Wśród popularnych miar inflacji można korzystać z PPI (Producer Price Index) czy GDPPI (Gross Domestic Product Price Index).
Wskaźnik PCEPI jest widoczny w danych publikowanych przez BEA, które noszą nazwę Personal Income and Outlays i jest publikowany na stronie rządowej bea.gov. Zgodnie z danymi za czerwice 2023 rok (ostatnie aktualne dane), wskaźnik PCEPI wzrósł o 0,2% m/m. W tym ceny dóbr spadły o 0,1% m/m, natomiast ceny usług wzrosły o 0,3% m/m. Warto odnotować, iż ceny jedzenia spadły m/m o 0,1%, natomiast ceny energii wzrosły o 0,6%.
Warto także spojrzeć na dane w skali rocznej. Zgodnie z nimi indeks cenowy oparty o PCE wzrósł r/r o 3,0%. Natomiast po wyłączeniu ze wskaźnika zmian cen żywności i energii, PCEPI wyniósł w czerwcu 2023 4,1%. Ceny dóbr spadły r/r o 0,6%, natomiast ceny usług wzrosły o 4,9%. Warto wspomnieć, iż ceny żywności wzrosły r/r o 4,6%, natomiast ceny energii spadły aż o 18,9%. To właśnie zmiana cen energii spowodowała, iż wskaźnik inflacji mierzony w oparciu o PCE gwałtownie spadł.
Źródło: BEA
Podsumowanie
Wskaźnik PCE jest bardzo istotną miarą makroekonomiczną, która informuje w przybliżeniu, jak kształtowały się wydatki amerykańskich gospodarstw domowych. Istotność wskaźnika została zauważona przez Rezerwę Federalną, która dołączyła wskaźnik inflacji bazujący na PCE (tzw. PCEPI) do grupy miar oddziaływających na politykę monetarną. PCE stanowi dobrą miarę kondycji finansowej amerykańskich gospodarstw domowych. Spadki PCE oznaczają, iż amerykańscy obywatele muszą ograniczać wydatki, co świadczy o gorszych nastrojach konsumenckich. Mogą być one spowodowane wzrostem bezrobocia albo spadkiem dochodów np. z aktywów posiadanych przez gospodarstwa domowe.
Wskaźnik PCE jest bardzo szczegółowy. Dostarcza dane o ponad 200 subkategorii. Można więc dowiedzieć się, jak kształtowała się sprzedaż rowerów, akcesoriów rowerowych czy sprzętu fotograficznego. Jest to kopalnia wiedzy zarówno dla ekonomistów jak i inwestujących w amerykańskie spółki.
Wskaźnik nie jest pozbawiony wad. Do tradycji przeszły rewizje danych. W efekcie niektórzy uczestnicy rynku kapitałowego bardzo sceptycznie podchodzą do pierwszych wskazań publikowanych przez agencję BEA, o czym warto pamiętać.
