Podczas planowania nawożenia upraw ziemniaka należy uwzględnić zasobność gleby w podstawowe składniki, wniesioną dawkę obornika oraz prognozowany plon, by na tej podstawie ustalić racjonalne dawki nawozów. Jak nawozić plantacje ziemniaka?
Obornik zaspokoi przeciętnie 40 proc. potrzeb pokarmowych ziemniaka, dlatego niezbędne jest dodatkowe nawożenie mineralne. W przeliczeniu na 1 tonę bulw ziemniak pobiera średnio (w kg): 4 azotu (N), 1,5 fosforu (P2O5), 6 potasu (K2O), 1 wapnia (CaO), 0,7 magnezu (MgO) i 0,6 siarki (S). Szczególną uwagę należy zwrócić na dobre zaopatrzenie w azot i potas. Ważne w uprawie ziemniaka jest również odpowiednie pH gleby, najlepiej w przedziale 5,6-6,5, gdyż gwarantuje dobrą przyswajalność większości składników.
Racjonalna dawka azotu gwarantuje wysoki plon i dobrą jakość bulw ziemniaka
Większe wymagania pokarmowe w przeliczeniu na 1t plonu bulw mają odmiany bardzo wczesne i wczesne, zbierane przed zakończeniem okresu wegetacji, a więc uprawiane na wczesny zbiór. Należy jednak mieć na uwadze fakt, iż nie dadzą one tak wysokich plonów, jak późniejsze, stąd niewskazane są zbyt wysokie dawki poszczególnych składników, zwłaszcza azotu i potasu.
Składniki te pobierane są bowiem luksusowo (ponad potrzeby pokarmowe roślin) i w skróconym okresie wegetacji nie zostaną „przetworzone” w pełnowartościowy plon. Poza tym zbyt duże dawki azotu opóźniają zawiązywanie bulw oraz powodują wzrost zawartości azotanów, a więc pogarszają jakość spożywczą bulw. Niemniej azot wywiera największy wpływ na plony i jakość bulw, w tym ich zdrowotność.
Podział dawki azotu – przed i po wysadzeniu ziemniaka
Dawki tego składnika przy uprawie odmian bardzo wczesnych (zbieranych do końca czerwca), nie powinny przekraczać 60 kg/ha N, zaś nieco późniejszych (zbiór do połowy lipca) 80 kg/ha N.
W przypadku uprawy późnych odmian ziemniaka oraz sadzeniaków, jak też przy prognozowanych wysokich plonach bulw, dawka N może dochodzić do 150 kg/ha, choć na ogół kształtuje się w zakresie 90 – 120 kg/ha.
Na lepszych glebach i stanowiskach dawki N należy obniżyć, gdyż nadmiar powoduje nadmierny rozwój części nadziemnych, kosztem podziemnych. Poza tym wzrasta wówczas podatność roślin, na porażenie przez patogena zarazy ziemniaka.
Przy dawkach dochodzących do 80 kg/ha N, całość można zastosować jednorazowo wiosną, przed wysadzeniem bulw. Wyższe dawki należy podzielić w proporcji: 60-70 proc. przed sadzeniem + 30-40 proc. przed drugim obredlaniem plantacji, np. 80 + 40 kg/ha N.
Przy widocznych objawach niedoboru lub nadmiaru azotu, drugą dawkę należy skorygować i ewentualnie wnieść ją dolistnie w postaci mocznika. W uprawach ziemniaka zaleca się 6-8 proc. stężenie tego nawozu, czyli jednorazowo do 20 kg mocznika w 250 l/ha wody.
Inne składniki stosowane pogłównie
Opryski roztworem mocznika, najlepiej łącznie z siarczanem magnezu i mikroelementami, powinny być wykonywane w godzinach wieczornych, przy niższych temperaturach. Pogłówne doglebowe stosowanie innych składników (P, K, Mg, S, Ca) nie jest na ogół praktykowane. Niemniej, jeżeli nie wniesiono ich wcześniej, bądź w niedostatecznej ilości, można je wysiać w niewielkiej dawce, przed obredlaniem plantacji.
Z nawozów fosforowych – superfosfat wzbogacony lub fosforan amonu, z potasowych (niewskazana sól potasowa) – siarczan potasu lub saletrę potasową, z magnezowo-siarkowych – kizeryt lub doglebową formę siarczanu magnezu, zaś z wapniowych (nie mieszać z innymi) – do 500 kg/ha kredy.