Na przestrzeni najbliższych miesięcy europejską branżę kryptowalut czeka wiele zmian. Przyczyną jest Rozporządzenie MiCA przyjęte i opublikowane w ponadnarodowym Dzienniku Urzędowym w połowie 2023 roku. Stopniowo wprowadza ono regulacje, które obejmują większą część dostawców w zakresie usług z tego sektora.
W polskim projekcie ustawy o rynku kryptoaktywów pojawił się przepis, który budzi poważne wątpliwości w społeczności kryptowalutowej.
Przepisem tym jest art. 13, który zakazuje dostawcom usług kryptoaktywów udzielania pożyczek w tych aktywach oraz pośrednictwa w ich zawieraniu.
Wywołał on pytania zarówno o jego źródło, jak i zgodność z unijnym rozporządzeniem MiCA (Markets in Crypto-Assets).
W tym zakresie jeden z wrocławskich prawników, Maciej Grzegorczyk proponuje wręcz usunięcie tego przepisu w obecnym jego brzmieniu. W artykule przyglądamy się bliżej tej regulacji i jej potencjalnym skutkom dla polskiego rynku kryptowalut.
Treść art. 13 i jej potencjalne skutki dla kryptowalut w Europie
Art. 13 projektu ustawy brzmi następująco:
Dostawca usług w zakresie kryptoaktywów nie może udzielać pożyczek w kryptoaktywach lub pośredniczyć w zawieraniu transakcji pożyczek w kryptoaktywach dla klientów przez przyjmowanie i przekazywanie zleceń dotyczących kryptoaktywów, zawieranie transakcji pożyczek w kryptoaktywach w imieniu własnym i na rzecz dającego zlecenie albo w imieniu i na rzecz dającego zlecenie.
Taki zapis oznacza de facto eliminację możliwości udzielania pożyczek w kryptowalutach przez polskie podmioty.
Ograniczenie to nie dotyczy jedynie klasycznego pojęcia pożyczki, ale również mechanizmów stakingowych, które są popularne w branży. Wiele modeli stakingu opiera się bowiem na tym, iż użytkownicy „zamrażają” swoje środki, aby uzyskać nagrody, co w istocie może być traktowane jako forma pożyczki.
Rozbieżność z unijnym rozporządzeniem MiCA
Regulacja budzi szczególne kontrowersje w kontekście zgodności z MiCA. W pkt 94 preambuły rozporządzenia wyraźnie stwierdza się, że:
Niniejsze rozporządzenie nie powinno dotyczyć udzielania i zaciągania pożyczek w kryptoaktywach.”
Co więcej, art. 142 ust. 2 MiCA nakłada na Komisję Europejską obowiązek przedstawienia do 30 grudnia 2024 r. raportu na temat konieczności i wykonalności regulacji w tym obszarze.
Z tego wynika, iż unijne władze pozostawiają kwestię pożyczek w kryptowalutach otwartą, nie nakładając w tej chwili jednoznacznych ograniczeń.
Wprowadzenie w Polsce przepisu eliminującego tę usługę wykracza więc poza aktualne ramy unijne. Taki krok może nie tylko zniechęcić międzynarodowe firmy do prowadzenia działalności w Polsce, ale również postawić polskie przepisy w sprzeczności z podejściem UE do wszystkich podmiotów działających na terenie państw członkowskich.
Skutki dla rynku kryptowalut, przedsiębiorców i użytkowników
Jeśli art. 13 wejdzie w życie w obecnym brzmieniu, polscy dostawcy usług kryptoaktywów będą zmuszeni wyłączyć pożyczki i staking oparty na modelu pożyczkowym.
Użytkownicy z Polski prawdopodobnie będą korzystać z zagranicznych platform, które nie podlegają polskiemu prawodawstwu.
Tym samym Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) może zacząć wpisywać firmy oferujące tego typu usługi na listę ostrzeżeń publicznych, co dodatkowo skomplikuje sytuację.
Zwrócono się z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej w celu wyjaśnienia kwestii technicznych oraz okoliczności stojących za obecną propozycją brzmienia przepisu.
Pytania w tym zakresie skierował w stronę regulatora Maciej Grzegorczyk, autor serwisu kryptoprawo.pl i radca prawny kancelarii prawnej KHG z Wrocławia. Prawnik zasugerował też, aby usunąć ten przepis lub zmodyfikować jego brzmienie w sposób, który nie godziłby w interesy przedsiębiorców z branży.
Czy można uniknąć eliminacji pożyczek w krypto?
Warto zauważyć, iż wprowadzenie zakazu może być nieuzasadnione w obliczu otwartego stanowiska unijnego oraz specyfiki rynku kryptoaktywów. Regulacje powinny dążyć do ochrony użytkowników i transparentności, a nie do całkowitego wyeliminowania innowacyjnych usług.
Rozważenie wycofania art. 13 lub wprowadzenie przepisów umożliwiających odpowiednie wydawanie zezwoleń i kontrolę dostawców usług mogłoby być bardziej efektywnym rozwiązaniem.
Podsumowanie
Art. 13 ustawy o rynku kryptoaktywów wywołuje poważne pytania o zgodność z MiCA oraz przyszłość polskiego rynku kryptowalut.
Zakaz pożyczek w kryptoaktywów może wpłynąć na odpływ kapitału i usług do zagranicznych jurysdykcji, a także ograniczyć innowacyjność w branży.
Konsultacje publiczne oraz dialog z sektorem kryptowalutowym są najważniejsze dla stworzenia zrównoważonych przepisów, które będą chronić użytkowników, a jednocześnie umożliwią rozwój rynku.
