Powódź, zalanie - co zrobić, aby uzyskać odszkodowanie?

Zdjęcie: Zalany dom Źródło: PAP / Maciej Kulczyński


Minimalizacja szkody ma najważniejsze znaczenie dla późniejszej możliwości dochodzenia od ubezpieczyciela należnego odszkodowania.


Powódź i zalanie mieszkania, domu czy budynków gospodarczych to sytuacje, które wymagają szybkiego działania, ale przede wszystkim zachowania spokoju i rozwagi. najważniejsze jest zadbanie w pierwszej kolejności o bezpieczeństwo swoje oraz najbliższych, a następnie udokumentowanie szkód oraz szybkie zgłoszenie ich do ubezpieczyciela. adekwatne działania mogą pomóc zminimalizować straty oraz zapewnić szybszy powrót do normalności. Minimalizacja szkody ma najważniejsze znaczenie dla późniejszej możliwości dochodzenia od ubezpieczyciela należnego odszkodowania.


Minimalizacja szkody


Zgodnie z art. 826 § 1 k.c., w przypadku powstania szkody ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. o ile ubezpieczający umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa nie zastosował wyżej wskazanych środków, ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności za szkody powstałe z tego powodu. Przykładowo w przypadku zalania, należy wyłączyć instalację gazową oraz elektryczną. Ponadto, o ile ubezpieczony ma taką możliwość powinien przenieść część rzeczy (meble, sprzed AGD, elektronikę) na wyże kondygnację budynku.


Jak zgłosić szkodę ?


Możliwość uzyskania odszkodowania za zalanie w wyniku powodzi zależy od kilku czynników, takich jak rodzaj posiadanego ubezpieczenia oraz zakres ochrony.


W pierwszej kolejności należy zweryfikować zakres posiadanej polisy oraz Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU). Należy bowiem pamiętać, iż nie wszystkie polisy ubezpieczeniowe automatycznie obejmują szkody spowodowane powodzią. Zwykle, standardowe ubezpieczenie mieszkania/domu obejmuje ochronę przed zalaniem, ale nie zawsze dotyczy to powodzi.


Tutaj warto również na marginesie odnieść się do podawanej w mediach informacji o nagłym wzroście wniosków o ubezpieczenie mienia w związku z zalaniem. Oczywiście można ubezpieczyć mienie w każdym momencie, należy jednak pamiętać, iż nie będzie ono obowiązywać od momentu podpisania umowy. W niektórych przypadkach umowa może przewidywać karencję ubezpieczeniową, czyli okres w trakcie którego, choćby jeżeli dojdzie do zdarzenia, towarzystwo ubezpieczeniowe nie ponosi odpowiedzialności. W przypadku ubezpieczeń majątkowych taki okres co do zasady wynosi 30 dni.


Po zalaniu mieszkania, domu czy budynków gospodarczych, należy jak najszybciej skontaktować się z ubezpieczycielem i zgłosić szkodę. Do zgłoszenia szkody należy przygotować swoje dane, nr polisy. Podczas zgłaszania szkody warto dopytać o zakres posiadanej polisy oraz jakie dodatkowe usługi przysługują nam w ramach zawartej umowy.


Po zgłoszeniu szkody ubezpieczyciel jest zobowiązany do ustalenia rozmiarów powstałej szkody, w tym celu zostaną przeprowadzone oględziny. Do prawidłowego ustalenia przez ubezpieczyciela rozmiaru powstałej szkody należy na każdym etapie prac związanych zabezpieczeniem mienia, w miarę możliwości, wykonywać dokumentację zdjęciową, filmy video, sporządzić wykaz uszkodzonego mienia oraz zgromadzić rachunki za poniesione wydatki. W szczególności zdjęcia przedstawiające stan pierwotny, a następnie powstałe w wyniku zalania zniszczenia. Precyzyjne udokumentowanie zniszczeń uchroni przez późniejszym kwestionowaniem rozmiaru szkody przez ubezpieczyciela.


Istnieje również możliwość przeprowadzenia uproszczonej likwidacji szkody. W takim przypadku ustalenie należnego odszkodowania odbywa się bez przeprowadzania oględzin miejsca zdarzenia. Taki sposób przeprowadzenia likwidacji może jednak okazać się niekorzystny dla poszkodowanego. Często bowiem wypłacone w ten sposób odszkodowanie nie pokrywa rzeczywiście poniesionych kosztów prac remontowych. Należy również zwrócić uwagę czy ubezpieczyciel nie wypłacił należnego świadczenia w ramach ugody zamykającej drogę poszkodowanym do dochodzenia dalszego odszkodowania.


Zgodnie z obowiązującymi przepisami towarzystwo ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego zawiadomienia o szkodzie. Termin ten może jednak ulec wydłużeniu w sytuacji gdy niemożliwe jest wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia.


Następnie po wyjaśnieniu wszystkich okoliczności niezbędnych do ustalenia wysokości odszkodowania, towarzystwo ubezpieczeń wydaje decyzji. W przypadku wydania decyzji odmownej, bądź ustalającej wysokość odszkodowania w kwocie niesatysfakcjonującej poszkodowanego, możliwe jest złożenie od niej odwołania. jeżeli poszkodowany złoży odwołanie, a ubezpieczyciel w dalszym ciągu odmawia wypłaty świadczenia, to konieczne będzie przeprowadzenie postępowania sądowego.


Warto wskazać, iż postępowanie sądowe w sprawie odszkodowania, aby zostało sprawnie przeprowadzone, wymaga od osoby wnoszącej sprawę wiedzy merytorycznej. Sugerujemy więc skonsultować takiego rodzaju sprawę z osobami, które profesjonalnie zajmują się prowadzeniem postępowań sądowych (szczególnie w zakresie odszkodowań).


Wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela


Warto również zweryfikować posiadaną polisę po kątem ewentualnych klauzul wyłączających odpowiedzialności. W przypadku wątpliwości czy posiadana polisa obejmuje powstałe szkody warto skonsultować się z prawnikiem.


Odszkodowanie z funduszy państwowych


Powyższe informację dotyczą poszkodowanych posiadających dobrowolne ubezpieczenie majątkowe. jeżeli powódź jest jednak wynikiem klęski żywiołowej, rząd może uruchomić programy pomocowe dla osób poszkodowanych. Odszkodowania z takich funduszy są często niezależne od posiadanej polisy ubezpieczeniowej.


Podsumowując, uzyskanie odszkodowania za zalanie mieszkania, domu czy budynków gospodarczych w wyniku powodzi wymaga spełnienia kilku kluczowych warunków, w tym posiadania odpowiedniego ubezpieczenia obejmującego szkody powodziowe. Ważne jest dokładne dokumentowanie szkód, szybkie zgłoszenie ich do ubezpieczyciela i przestrzeganie procedur.


Katarzyna Tobiasz, radca prawny, kancelaria Graś i Wspólnicy