Pożar na Przeróbce. Czy inwestorzy „wyłamują drzwi” do nowych terenów?

wbijamszpile.pl 3 godzin temu

Pożar, który wybuchł na terenie dawnych Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Gdańsku, skierował uwagę na Przeróbkę, a w szczególności na przyszłość tego miejsca. Czy Przeróbka, dzielnica położona blisko Śródmieścia, stanie się atrakcyjnym terenem dla inwestorów? Generalnie na Przeróbce była pustynia inwestycyjna. Owszem pojawiały się projekty, ale były one niczym innym jak historiami z mchu i paproci. Ale może być inaczej. Koncepcja urbanistyczna absolwenta ASP sugeruje, iż to idealne miejsce na rozwój nowoczesnej dzielnicy, łączącej funkcje mieszkalne, usługowe i produkcyjne.

Historia ZNTK – kolejowy gigant Gdańska

Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, położone przy ulicy Siennickiej 25, powstały 2 czerwca 1912 roku jako Główny Warsztat Kolejowy Gdańsk-Troyl. Były odpowiedzią na rozwój infrastruktury kolejowej i wzniesiono je na imponującym obszarze 30 hektarów. W okresie międzywojennym funkcjonowały w ramach międzynarodowej spółki, w której udziały mieli Polacy, Niemcy, Brytyjczycy i Francuzi.

Podczas II wojny światowej zakłady służyły niemieckiej machinie wojennej – remontowano tu zdobyczny sprzęt kolejowy i produkowano elementy wojskowe, w tym ścigacze torpedowe. W latach 40. na terenie Przeróbki istniały także dwa obozy pracy, w których przebywało około 1000 więźniów.

Po wojnie, już jako polskie przedsiębiorstwo, zakłady odegrały kluczową rolę w odbudowie kolei. Naprawiano tu parowozy, modernizowano składy dla Szybkiej Kolei Miejskiej, a choćby produkowano autobusy dla PKS. W latach 80. XX wieku zakład był na tyle ważny, iż kursował do niego specjalny pociąg służbowy.

Dziś Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, a w zasadzie po przekształceniach Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego i Miejskiego funkcjonują na ograniczoną skalę – w jednej hali przez cały czas naprawia się tabor kolejowy, a resztę terenu zajmują różne firmy, m.in. produkujące jachty, a także zajmujące się magazynowaniem.

Historia lubi się powtarzać

Starszym mieszkańcom Gdańska nie trzeba przypominać czasów gdy żywym ogniem w latach 90 ubiegłego wieku, a potem jeszcze po 2000 roku, płonęły budynki na terenach po dawnych zakładach mięsnych przy ul. Angielska Grobla. Tamte pożary wywołane zostały przez zbieraczy złomu lub bezdomnych. Nikt nigdy jednak nie stanął przed sądem. Budynki – zbytki – tymczasem płonęły żywym ogniem.

Dzisiaj lada dzień rozpocznie się zabudowa tego terenu. Powstanie tam nowoczesne osiedle mieszkaniowe utrzymane w konwencji dawnych zakładów. W sąsiedztwie już zabudowały się działki pomiędzy Motławą i Martwą Wisłą.

Czy zatem dzisiaj jesteśmy na początkowym etapie przekształceń ZNTK na Przeróbce?

Na Przeróbce jest teren z potencjałem

Obszar dawnego ZNTK to tereny, które od lat pełnią funkcję przemysłową. Znajdują się tam zabytkowe hale, wieża ciśnień i dawne budynki produkcyjne. To był samowystarczalny zakład pracy. Część z obiektów jest wpisana do rejestru zabytków, co zapewnia ich zachowanie. Mimo to większość budynków jest w złym stanie technicznym.

Lokalizacja sprawia, iż teren ma ogromny potencjał inwestycyjny. Znajduje się blisko Śródmieścia, jest dobrze skomunikowany, a w okolicy istnieje już rozwinięta infrastruktura. To czynniki, które mogą zainteresować deweloperów, jeżeli miasto zdecyduje się na zmianę planu miejscowego z przemysłowego na mieszkalno-usługowy.

Miasto Gdańsk zrealizowało choćby projekt odwodnienia terenu ZNTK.

Czy Gdańsk stworzy „miasto produktywne”?

Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku Karol Drobniewski w swojej pracy dyplomowej zaproponował przekształcenie Przeróbki w nowoczesną dzielnicę opartą na idei „miasta produktywnego”. Zakłada ona harmonijne łączenie funkcji mieszkalnych, usługowych i przemysłowych, tak aby mieszkańcy mogli nie tylko żyć, ale i pracować w swoim najbliższym otoczeniu.

Czytaj więcej: Dym z pożaru na gdańskiej Przeróbce ma międzynarodowy zasięg

Drobniewski podzielił teren na dwie części – zachowując historyczną zabudowę i uzupełniając ją o nowe budynki o wysokości od 4 do 7 kondygnacji. W głębi dzielnicy zaprojektował przestrzeń na wysoką zabudowę, choćby do 100 metrów. Ważnym elementem koncepcji jest obecność miejskich placów, zieleni na dachach i przestrzeni sprzyjających pieszym.

Oczywiście to wizja absolwenta, ale też są inwestorzy, którzy kreślili już swoją przyszłość na Przeróbce.

Nowoczesna zabudowa na Przeróbce zamiast przemysłowego portu?

Jest choćby plan budowy wysokiej zabudowy obok mostu Siennickiego – poza terenem ZNTK i w żaden sposób z nim nie związany. Koncepcja zakłada postawienie 55-metrowych budynków biurowych, hotelowych i małych mieszkań na wynajem długoterminowy. Teren, o którym mowa, obejmuje około 1,7 ha i ma nieregularny kształt. Znajduje się tuż przy Martwej Wiśle i posiada własne, choć niewielkie, nabrzeże. Według miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego z 2002 roku, działka przeznaczona jest na funkcje portowe, przemysłowe i usługowe. Jednak właściciel gruntu – spółka Alter Investment – widzi w niej zupełnie inny potencjał.

W związku z tym firma postanowiła zorganizować konkurs urbanistyczno-architektoniczny, aby wyłonić najlepszą koncepcję zabudowy. Ostatecznie wybrano projekt pracowni BJK Architekci z Gdyni.

Projekt przewiduje wzniesienie siedmiu budynków. Cztery z nich, zlokalizowane wzdłuż ulicy Przetocznej, będą obiektami zamieszkania zbiorowego. Wśród nich znajdzie się najwyższy – 55-metrowy wieżowiec, który stanie najbliżej mostu Siennickiego. Niższe budynki, liczące od 10 do 12 pięter, będą zgodne z wysokością zabudowy po drugiej stronie ulicy.

W głębi działki, bliżej wody, powstaną biurowce, a budynek najbliżej nabrzeża zostanie przeznaczony na hotel. Parter wszystkich obiektów zajmą lokale usługowe, w tym planowany market spożywczy i restauracje. Pod całą inwestycją znajdzie się hala garażowa.

Pierwszy etap inwestycji zakłada budowę 200 mikrokawalerek o powierzchni 18,5 m². Będą to lokale wyposażone w łazienki i aneksy kuchenne, a budynek zostanie przystosowany do stylu życia młodych ludzi rozpoczynających karierę zawodową. Powstaną w nim również przestrzenie wspólne, takie jak siłownia, pralnia czy sale do pracy.

Inwestycja przy moście wantowym

W planach choć już z 2007 r. pojawia się też „Hanza Tower” – piętnastopiętrowy biurowiec o wysokości 52 metrów – miał szansę stać się nowoczesnym symbolem wjazdu do miasta od strony Warszawy. Projekt, przygotowany przez Fundację Twórców Architektury i gdyńską pracownię Arch Deco, zakładał budowę kompleksu biurowo-hotelowego tuż przy moście wantowym nad Martwą Wisłą.

Za realizację projektu odpowiadał Elektromontaż Gdańsk, właściciel terenu przy skrzyżowaniu ulicy Sucharskiego i Wosia-Budzysza, który niedawno popadł w tarapaty finansowe. Koncepcja architektoniczna przewiduje budowę dwóch obiektów:

Hanza Tower – piętnastopiętrowa wieża biurowa o powierzchni 6000 m²,
Czteropiętrowy hotel – z 32 pokojami, który miałby stanąć w południowej części kompleksu.

Zdaniem projektantów, budynek miałby harmonijnie współgrać z mostem wantowym oraz nową siedzibą Grupy Lotos, tworząc reprezentacyjne wejście do Gdańska.

Czytaj więcej: Przeróbka kontra nowe schronisko dla bezdomnych

Czy deweloperzy zwrócą się ku Przeróbce?

Obecny miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie przewiduje funkcji mieszkalnej na tym terenie. Aby deweloperzy mogli inwestować w zabudowę mieszkaniową, miasto musiałoby zmienić jego przeznaczenie. Władze Gdańska mogą mieszkańców jednak zaskoczyć. Deweloperzy w przyszłości moga chcieć budować tutaj bardzo wysoko.

Z drugiej strony, duże inwestycje w sąsiednich rejonach Gdańska pokazują, iż podobne tereny mogą zyskać zupełnie nowe oblicze. Przykładem jest Stocznia Cesarska, gdzie poprzemysłowe hale przekształcono w przestrzenie usługowe, biurowe i kulturalne. jeżeli Przeróbka pójdzie w tym kierunku, teren dawnego ZNTK może stać się atrakcyjną lokalizacją dla inwestycji mieszkaniowych i biurowych.