Polska szuka swojego miejsca w europejskiej przestrzeni innowacji. Debatowano o tym w czasie sesji plenarnej, która odbyła się podczas konferencji National Knowledge Valorisation Day 27 maja na Uniwersytecie Warszawskim. Zorganizowana została przez Polską Izbę Gospodarczą Zaawansowanych Technologii (IZTECH) i Science|Business. Przedstawiciele świata nauki, administracji i przemysłu debatowali nad przyszłością programu Horyzont Europa oraz sposobami skuteczniejszego transferu wiedzy do gospodarki.
Sesję moderował Florin Zubascu ze Science|Business, a wśród głównych prelegentek znalazły się Alessia Melasecche, innowacyjna konsultantka z Meta Group oraz Katarzyna Walczyk-Matuszyk, wiceprezes IZTECH.
Booster i platforma Horizon Results: jak Komisja wspiera innowacje
Alessia Melasecche przedstawiła unijny program Booster, który oferuje spersonalizowane wsparcie dla projektów realizowanych w ramach programów Horyzont 2020 i Horyzont Europa — zarówno tych zakończonych, jak i trwających. Program działa w modelu „open access”, bez charakteru konkursowego, a dostęp do niego jest otwarty.
„Booster to nie tylko analiza portfela czy warsztaty z komunikacji publicznej. To realne wsparcie, które ma pomóc zespołom osiągnąć wpływ społeczny, technologiczny czy ekonomiczny” – wyjaśniała Melasecche. Podkreśliła także, iż całość kosztów pokrywa Komisja Europejska: „To serwis dedykowany do zwiększania oddziaływania, bez dodatkowego obciążenia beneficjentów”.
Melasecche zaprezentowała też Platformę Rezultatów Horyzontu – cyfrową przestrzeń do promocji wyników projektów naukowych, gdzie badacze mogą prezentować efekty swojej pracy i szukać partnerów biznesowych. „To sposób, by laboratorium spotkało się z rynkiem – dosłownie” – zauważyła.
Nowy instrument z Horizon Europe: Polska w centrum wsparcia
Katarzyna Walczyk-Matuszyk przedstawiła nową inicjatywę Komisji Europejskiej, uruchomioną w styczniu 2025 r., która ma pomóc organizacjom z tzw. państw „rozwijających się w innowacjach” – w tym z Polski – w lepszym wykorzystaniu potencjału wyników projektów Horyzontu.
„Naszym celem jest dotarcie do ponad 1000 organizacji, z czego co najmniej 100 otrzyma indywidualne wsparcie ekspertów” – powiedziała Walczyk-Matuszyk. Dodała, iż baza ekspertów liczy ponad 200 specjalistów, którzy pomagają m.in. przygotować plany komercjalizacji, strategie ochrony IP i działania standaryzacyjne.
„Polska ma ogromny potencjał, ale cierpimy na niską widoczność w europejskim obszarze badań. Ten program ma to zmienić” – podkreśliła. Instrument ma pomóc także w budowaniu synergii z funduszami regionalnymi i krajowymi.
Kultura współpracy – bariera czy katalizator?
Podczas późniejszej dyskusji panelowej poruszono również temat zmian kulturowych potrzebnych do efektywnej komercjalizacji wiedzy. Alessia Melasecche przypomniała słynne słowa Petera Druckera: „Kultura zjada strategię na śniadanie” – wskazując, iż nie wystarczy mieć strategię transferu technologii, jeżeli brakuje gotowości organizacyjnej i otwartości na biznes.
„Inwestorzy muszą rozumieć naukowców, a naukowcy – inwestorów. To relacja, która wymaga pracy i zrozumienia, a nie tylko dystrybucji funduszy” – dodała.
Walczyk-Matuszyk zwróciła uwagę na brak systemowych zachęt dla naukowców w Polsce, którzy chcieliby zająć się komercjalizacją. „Kariera akademicka nie premiuje współpracy z przemysłem. Dodatkowo brakuje bezpiecznych ram prawnych, które wyjaśniałyby, jak legalnie i efektywnie chronić własność intelektualną” – oceniła.
Wnioski: Horyzont do poprawy
Zarówno Melasecche, jak i Walczyk-Matuszyk zgodnie podkreśliły, iż zmiany już się dzieją – zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym – ale potrzebne jest przyspieszenie działań. „Komisja robi dużo, ale potrzebujemy silniejszego zaplecza wsparcia na poziomie krajowym – w postaci struktur, ludzi i środków” – mówiła wiceprezes IZTECH.
Z kolei Melasecche apelowała o większą dojrzałość systemową: „Potrzebujemy lepszego zrozumienia łańcucha wartości – kto naprawdę decyduje o wdrożeniu technologii i jak się do niego dotrzeć”.
Konferencja pokazała, iż Polska – choć przez cały czas nadrabia zaległości – ma coraz większą świadomość znaczenia transferu wiedzy i chce być aktywnym graczem w europejskiej przestrzeni innowacji. Warunkiem jest jednak zrównoważone podejście do nauki, przemysłu i polityki.
Jolanta Czudak
