10 miesięcy temu
GAEC 6 w kukurydzy okazuje się działaniem, którego nie da się pogodzić z metodykami uprawy tego gatunku. Uwagę na tę sprzeczność zwrócił Polski Związek Producentów Roślin Zbożowych. Zwrócił się on do ministra rolnictwa o zmianę przepisów w tej sprawie.
GAEC 6 w kukurydzy, podobnie jak i w innych uprawach podlega kontroli. Za niespełnianie tej normy rolnikom grożą sankcje, włącznie z uratą dopłat. Co więc mają robić rolnicy, którzy z jednej strony chcą zadbać o dobrą kondycję gleby i upraw, z drugiej zaś wymaga się od nich działań wręcz przeciwnych.
Czego wymaga norma GAEC 6 w kukurydzy?
Norma GAEC 6 nakłada na rolników obowiązkowe pozostawienie w okresie zimowym pod pokrywą ochronną co najmniej 80% gruntów ornych w gospodarstwie. Obowiązuje ona od 1 listopada do 15 lutego kolejnego roku. By się wywiązać z tego obowiązku, można spełnić jeden z kilku warunków, takich jak:
- pozostawienie okrywy roślinnej,
- uprawy ozime,
- trawy na gruntach ornych,
- międzyplony ozime,
- ścierniskowe,
- wsiewki,
- rośliny bobowate drobnonasienne oraz ich mieszkanki z trawami,
- pozostawienie ściernisk, grunty pokryte resztami pożniwnymi oraz samosiewkami zebranej uprawy, mulczem, ugorem zielonym.
Co najwyżej 20% areału może pozostać bez okrywy. Przestrzeganie tej normy podlega kontroli, a za jej niespełnienie grożą sankcje.
Jakie kary grożą za niespełnienie normy?
Za niepełnienie wymagań GAEC 6 w kukurydzy i innych uprawach grożą rolnikom punkty karne. Ich wysokość określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa z 5 lipca 2023 r. (Dz. U. z 2023 r., poz. 1282). Dotyczy ono liczby punktów, jaką przypisuje się stwierdzonej niezgodności, oraz procentowej wielkości kary administracyjnej w zależności od liczby punktów przypisanych stwierdzonym niezgodnościom. Rozporządzenie wydano na podstawie art. 55 ust. 2 ustawy z dnia 8 lutego 2023 r. o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (Dz.U., poz. 412).
Przepis zakłada, iż w razie stwierdzenia braku utrzymania okrywy ochronnej gleby w wymaganym terminie i na wymaganej powierzchni rolnik otrzyma:
- 1 pkt karny – za okrywę ochronną gleby na powierzchni gruntów ornych poniżej 80% ale powyżej 50%;
- 3 pkt karne – o ile utrzymuje okrywę ochronną gleby na powierzchni od 50% do 30% gruntów ornych;
- 5 pkt karnych – w przypadku utrzymania okrywy ochronnej gleby na powierzchni mniejszej niż 30% powierzchni gruntów ornych.
Wysokość kary za nieprzestrzeganie normy zależy od liczby punktów przypisanych stwierdzonej niezgodności. Po otrzymaniu 3–5 punktów karnych płatność bezpośrednią redukuje się o 15%. 20% dopłaty traci się w razie otrzymania od 7 do 11 punktów. 13 punktów karnych powoduje zmniejszenie dopłat o 25%. Uzyskanie 15 punktów karnych skutkuje całkowitą utratą dopłaty.
Dlatego norma GAEC 6 w kukurydzy jest nie do spełnienia?
Tymczasem Integrowana Metodyka Uprawy Kukurydzy nakazuje wykonanie orki w okresie jesiennym, a zabiegi agregatem dopiero przed siewem. Jesienna orka pozwala na ograniczenie liczebności szkodników, a ponadto umożliwia wprowadzenie do gleby materii organicznej, która wyrosła na polu. Z kolei ta materia organiczna jest konieczna w celu utrzymania prawidłowego funkcjonowania mikroorganizmów glebowych. Jednakże aby drobnoustroje tlenowe mogły się prawidłowo rozwijać, rolnicy muszą wymieszać masę organiczną (słomę) z glebą na głębokość 10 cm. Tylko dzięki temu pożyteczne drobnoustroje glebowe będą miały adekwatne warunki do rozwoju i namnażania. Dla ich lepszego rozwoju wymagany jest minimalny dodatek azotu w ilości 5–10 kg/ha.
Ponadto materia organiczna wymieszana z glebą ma inne zadania. Oprócz dostarczania związków organicznych do tworzenia próchnicy glebowej wspomaga ona zatrzymywanie wody w glebie i zapobiega jej erozji. Zapewnia też wcześniejsze nagrzewanie gleby w okresie wiosennym, co przekłada się na lepszą organizację pracy w okresie wiosennym. Warto też pamiętać o tym, iż materia organiczna w glebie zapewnia wiązanie CO2 zgodne z porozumieniem paryskim z 2015 r.
Podsumowując, PZPRZ zwraca uwagę na to, by norma GAEC 6 w kukurydzy nie stała w sprzeczności z innymi działaniami zgodnymi z przyrodą i organizacją pracy w gospodarstwach. Ponadto nie może wpływać ona na ekonomikę produkcji i organizację pracy, szczególnie w kontekście ograniczania kosztów przy jednoczesnym wzroście plonów. Nie mówiąc już o podnoszeniu jakości i bezpieczeństwa żywności tak mocno podkreślanej przez unijnych biurokratów.
Nie tylko GAEC 6 w kukurydzy budzi sprzeczności
Warto dodać, iż GAEC 6 w kukurydzy to nie jedyna sprzeczność z metodykami upraw w Polsce. KRIR zwróciła się do MRiRW w sprawie wprowadzenia odstępstw od stosowania następujących norm warunkowości:
- GAEC 6 — minimalna pokrywa glebowa w najwrażliwszych okresach;
- GAEC 7 — zmianowanie i dywersyfikacja upraw na gruntach ornych;
- GAEC 8 — minimalny udział powierzchni gruntów ornych wykorzystywanych na obszary lub obiekty nieprodukcyjne mające na celu ochronę gleby, zachowanie jej potencjału i poprawę bioróżnorodności na terenie gospodarstw rolnych.
Stanowisko resortu rolnictwa
Resort rolnictwa przyznaje zasadność wprowadzenia odstępstw od ww. norm warunkowości, w tym GAEC6 w kukurydzy.
Stosowne wnioski, zgłaszane m.in. przez Polskę, zostały już złożone do Komisji Europejskiej i były przedmiotem posiedzeń Rady UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa w czerwcu, lipcu i październiku br. — czytamy w odpowiedzi ministerstwa.
Niestety, utrzymanie odstępstw od powyższych norm nie spotkało się z pełnym poparciem innych państw członkowskich. Co więcej, Komisja Europejska dotychczas nie ustosunkowała się do wdrożenia powyższych derogacji w 2024 r.
Niezależnie od powyższego uprzejmie informuję, iż resort rolnictwa prowadzi działania mające na celu zmianę Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS WPR 2023-2027) w zakresie wybranych norm GAEC w celu doprecyzowania ich wymogów. Zmiany te wymagają zarówno zgody Komitetu Monitorującego PS WPR 2023-2027, jak i uzyskania akceptacji Komisji Europejskiej — zapewnia MRiRW.
Jednakże na wprowadzenie ustępstw trzeba będzie długo poczekać. Albowiem aby mogły one wejść w życie, najpierw potrzebna jest zgoda KE, a dopiero później wprowadzenie zmian na szczeblu krajowym.
Źródła: LIR, PIR, PZPRZ
