Psianka czarna. Wyjaśniamy, jak zwalczyć w kukurydzy i ziemniaku

1 tydzień temu

Psianka czarna z powodzeniem zadomowiła się na niektórych plantacjach, np. kukurydzy, ziemniaka, buraków czy słoneczniku i soi.

Szkodliwość psianki czarnej polega głównie na bardzo silnym oddziaływaniu konkurencyjnym względem rośliny uprawnej oraz na intensywnym pobieraniu z gleby wody oraz makroelementów (głównie azotu).

Próg ekonomicznej szkodliwości

Gatunek ten największe zagrożenie stwarza dla roślin okopowych (ziemniaków i buraków) oraz kukurydzy. Przyjmuje się, iż ekonomiczny próg szkodliwości dla ziemniaka wynosi 5-7 szt./10 m bieżących a dla buraka cukrowego 15 szt./ 30 m bieżących rzędu. Natomiast dla kukurydzy próg ten został określony na poziomie 1 szt./m².

Ponadto psianka czarna w sprzyjających warunkach wilgotnościowo-termicznych może być żywicielem mątwika ziemniaczanego czy zarazy ziemniaka, które mogą z kolei porażać rośliny uprawne z rodziny psiankowatych tj. ziemniaki czy pomidory (tzw. zielony most).

Zwalczanie pisanki czarnej w kukurydzy – przykładowe herbicydy

Termin przedwschodowy lub powschodowy

Substancje czynne herbicydów tzw. „hybrydowych” – czyli stasowane w terminie przedwschodowym (doglebowo) lub powschodowym (nalistnie):

S-metolachlor (np. Basar, Chart, Dargorad 960 EC, Deluge 960 EC, Dual Gold 960 EC, Efica 960 EC, Kabala 960 EC, Metallica, Metis 960 EC, Metos 960 EC, Recosar 960 EC, Silueta 960 EC);

Izoksaflutol (np. Merlin Flexx 480 SC);

Terbutylazyna (np. Terbusar 500 SC, Terbustar 500 SC, Tezosar 500 SC);

Petoksamid (np. Succesor 600 EC, Traxor 600 EC);

Mezotrion + S-metolachlor (np. Camix 560 SE);

Terbutylazyna + petoksamid (np. Succesor TX 487,5 SE);

Mezotrion + terbutylazyna + S-metolachlor (np. Lumax 537,5 SE ).

Typowy termin powschodowy – nalistny

2,4-D (np. Dicopur 600 SL, Stapler 600 SL);

Pirydat (np. Diva 600 EC, Elara 600 EC, Onyx 600 EC);

Florasulam + 2,4-D (np. Mustang 306 SE, Diablo 306 SE);

Mezotrion + nikosulfuron (np. Elpaso 105 OD, Elumis 105 OD, Kagura, Solux 105 OD);

Mezotrion + nikosulfuron + rimsulfuron (np. Denar 340 WG, Ellina 340 WG, Mezonir 340 WG, Primary MX + Asystent+);

Florasulam + nikosulfuron + tifensulfuron metylowy (np. Flotyn 114 OD, Tudor 114 OD);

Foramsulfuron + jodosulfuron metylosodowy + tienkarbazon metylu (np. Maister Power 42,5 OD).

Zwalczanie pisanki czarnej w ziemniaku – przykładowe herbicydy

Termin przedwschodowy – doglebowy

Pendimetalina (np. Activus 400 SC, Pendifin 400 SC, Pendigan Strong 400 SC, Picus Prowl, Stomp 400 SC);

Flurochloridon (np. Racer 250 EC, Vernal 250 EC);

Pendimetalina + chlomazon (np. Stallion 363 CS);

Termin przedwschodowy lub powschodowy

Substancje czynne herbicydów tzw. „hybrydowych” – czyli stasowane w terminie przedwschodowym (doglebowo) lub powschodowym (nalistnie):

Prosulfokarb + metrybuzyna (np. Arcade 880 EC).

Biologia psianki

Psianka czarna (Solanum nigrum L.) – potocznie nazywana jest czarcimi kulkami, czarnym kartoflem, psianką czarną jagodą, psimi jagódkami czy psinkami. Jest rośliną roczną, jarą, ciepło i światłolubną, samo lub owadopylną, należącą do rodziny psiankowatych (Solanaceae). Dorosłe rośliny mogą osiągać wysokość od 10-50 cm (pojedyncze osobniki choćby 80 cm). Łodyga zwykle jest ciemnozielona, rozgałęziona, tępokanciasta i prawie naga. Liście są jajowate lub rombowate, natomiast kwiaty koloru białego lub kremowobiałego zebrane są w podbaldachy wyrastające poniżej lub powyżej węzłów liści na dość długich szypułkach. Roztarta w dłoniach roślina odznacza się intensywnym zapachem.

Psianka czarna jest typową rośliną ruderalną, występującą głównie na przydrożach, miedzach, wysypiskach oraz w parkach, ogrodach czy na działkach. Występuje również na polach uprawnych, gdzie zachwaszcza głównie ziemniaki, buraki i kukurydzę a w ostatnich latach również słonecznik i soję. Można ją spotkać na rożnych typach gleb jednak zdecydowanie bardziej preferuje gleby luźne, niezbyt wilgotne, dobrze napowietrzone o odczynie lekko kwaśnym, zasobne w azot i związki próchniczne.

Wschody psianki czarnej pojawiają się w okresie późnowiosennym gdy temperatura gleby zaczyna osiągać około 15-18^°C, czyli najczęściej w maju i czerwcu, chociaż zdarzają się takie wiosny, iż jej wschody obserwowane były choćby już pod koniec kwietnia w związku z bardzo szybkim nagrzaniem się wierzchniej warstwy gleby. Kwitnienie tego gatunku przypada natomiast na koniec czerwca i początek lipca i może być „rozciągnięte” w czasie aż do końca września, a czasami choćby do początku października (w zależności od czasu wschodów).

Owocem psianki czarnej jest kulista, wielonasienna jagoda o średnicy około 6-10 mm, zwykle koloru czarnego z widocznym „połyskiem”. Pojedynczy egzemplarz wytwarza przeciętnie 240 jagód (maksymalnie 3600), każde z nich zawiera około 40 nasion. Psianka czarna rozmnaża się dzięki nasion, które jedna roślina potrafi w ciągu sezonu wegetacyjnego wytworzyć od 100 do 1000 nasion, a ich żywotność przeważnie utrzymuje się w warstwie ornej przez okres kolejnych 10 lat, chociaż znany jest przypadek, iż po 39 latach zdolność kiełkowania nasion wynosiła aż 83%.

Psianka czarna jest bardzo wrażliwa na niskie temperatury, gdyż już przy 10^°C następuje jej wyraźne zahamowanie wzrostu i rozwoju a przy 3^°C, obserwuje się bardzo silne uszkodzenia a w temperaturze 1^°C następuje całkowite zamieranie roślin psianki czarnej.

Roślina trująca

Cała roślina jest trująca (niekiedy śmiertelnie – w przypadku dzieci), w razie spożycia, należy bezzwłocznie zgłosić się do najbliższego lekarza.

Objawy zatrucia: pieczenie i drapanie w jamie ustnej i przełyku, nudności, silne wymioty, silna i bolesna biegunka często prowadząca do krwawych stolców, brązowo-czerwony częstomocz, przyspieszone tętno, duszności, częstoskurcz, rozszerzenie źrenic, wzrost temperatury ciała, stany lękowe. Przy bardzo silnym zatruciu obserwuje się drgawki oraz uszkodzenie nerek w skrajnych przypadkach może nastąpić choćby zgon w wyniku porażenia układu oddechowego (przez uduszenie). Szczególnie narażone są dzieci w wieku przedszkolnym, gdyż spożycie już 6-8 jagód psianki czarnej może spowodować u nich bardzo silne zatrucie organizmu.