Pułapki na inwestorów małych i średnich instalacji OZE

Z artykułu dowiesz się:

• jakie czynniki wpływają na opłacalność instalacji OZE;
• czy instalowanie OZE przez małe i średnie przedsiębiorstwa jest korzystne;
• co warto rozważyć przed podjęciem decyzji inwestycyjnej.

W ostatnich latach, w związku z ogólnym kryzysem energetycznym, drożeje energia elektryczna. Wielu widzi rozwiązanie problemu dzięki Odnawialnych Źródeł Energii (OZE). Czy zawsze jest to dobre rozwiązanie?

Oprócz budowy dużych instalacji w postaci farm wiatrowych i fotowoltaicznych, nastawionych na „zawodową” sprzedaż energii elektrycznej, również małe i średnie przedsiębiorstwa oraz prosumenci indywidualni (MŚPoPI) rozważają inwestowanie w OZE, głównie na potrzeby własne, licząc na zmniejszenie kosztów zużywanej energii. Z jednej strony, pojawia się wiele mylnych informacji dotyczących opłacalności OZE. Z drugiej zaś – jest swoista presja na nowoczesność i ekologiczność.

Czytaj też >> Przegląd uszkodzeń układów napędowych suportów centrów obróbczych

Problem z oceną efektywności OZE

MŚPoPI – w przeciwieństwie do inwestorów zawodowych instalacji – z wielu powodów często nie mają możliwości adekwatnej oceny trafności swojej decyzji. Sprawa natomiast wygląda tak, iż o ile efektywność ekonomiczna dużych farm OZE jest stosunkowo łatwa do uzyskania, to opłacalność małych instalacji w wielu przypadkach jest co najmniej dyskusyjna.

Niniejszy artykuł ma na celu wieloaspektowe rozważenie problemu celowości inwestycji w OZE z punktu widzenia interesu MŚPoPI.

Praca związana jest z projektem „Optymalizacja Mikrosieci OZE dla MŚPoPI” realizowanym w Centrum Badawczo-Rozwojowym OZE w Spółce GWDA w Pile i w Akademii Nauk Stosowanych im. Stanisława Staszica w Pile.

Publikacja nawiązuje do artykułu: M. Mikołajczak, R. Muszyński, T. Wojciechowski: Problemy optymalizacji prosumenckiej mikrosieci OZE dla małych i średnich przedsiębiorstw, „Utrzymanie Ruchu”, 2023, 1, 2-10 i jest jego kontynuacją.

Nieporozumienia ogólne związane z OZE

Obiegowe opinie na temat taniej (a choćby darmowej) energii z OZE w ogólności, a szczególnie dla MŚPoPI, są dyskusyjne. Obserwuje się też uleganie zbiorowej „ekohisterii”, bez względu na koszty. W odniesieniu do małych instalacji operuje się w zachętach kosztami wytworzenia energii wziętymi z dużych „zawodowych” instalacji OZE. Nie uwzględnia się, iż w przypadku MŚPoPI koszt jednostkowy może być kilka razy większy.

Gorsza efektywność małych instalacji w porównaniu z dużymi ma wiele przyczyn, spośród których największe znaczenie mają:

• efekt skali,
• różnice dotyczące fachowości planowania, realizacji i eksploatacji OZE,
• jakość urządzeń i sterowania instalacją, zależne od jej wielkości,
• zarządzanie wytworzoną energią, lepsze w dużej instalacji,
• różnice średniorocznej prędkości wiatru w miejscu posadowienia i wysokości wież turbin wiatrowych,
• wartość nasłonecznienia instalacji fotowoltaicznych,
• częstotliwość wyłączeń instalacji z powodu nasycenia systemu elektroenergetycznego „chimeryczną” energią z OZE i niewydolności sieci, zdecydowanie różna dla małych i dużych instalacji,
• stopień uprzywilejowania („monopolowej” pozycji) dużych „zawodowych” instalacji w stosunku do małych,
• różne (dla małych i dużych instalacji) ograniczenia dotyczące wytwarzania energii,
• „dictum” cenowe operatorów władających dużymi farmami w stosunku do MŚPoPI.

Wyliczone czynniki i ich znaczenie dla efektywności inwestycji opisano bliżej w następnych punktach.

Obraz kosztowo-cenowy

Zarówno w kraju, jak i na świecie zauważyć można niespójne podejście do kosztów klimatycznych i społecznych (zdrowotnych), związanych z wytwarzaniem energii. Koszty te nie są uwzględniane w przypadku niektórych źródeł. Jednak zdarza się też obciążanie kosztami nie tych źródeł, które są ich przyczyną. adekwatny obraz kosztowo-cenowy jest zamazany „karami” dla jednych źródeł i dotacjami dla innych.