1 tydzień temu
- Zgodnie z wytycznymi Unii Europejskiej do końca 2025 roku Polska powinna osiągnąć poziom recyklingu odpadów opakowaniowych na poziomie co najmniej 65 proc. Wobec tego wymagane stało się wprowadzenie systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP.).
- Warsaw Enterprise Institute przygotował raport, w którym zawiera rekomendacje dotyczące wprowadzenia systemu ROP w Polsce oraz porównanie efektywności istniejących systemów na terenie Unii Europejskiej.
- Najbardziej efektywny system ROP posiada Belgia, która dzięki efektywnej współpracy pomiędzy producentami a organizacjami odzysku osiąga wysokie wskaźniki zbiórki odpadów na poziomie 79 proc.
- Najmniej efektywny jest system wprowadzony na Węgrzech, gdzie producenci płacą tzw. podatek ekologiczny od odpadów recyclingowych na rzecz państwa. Znacjonalizowany system ROP i wysoka opłata fiskalna na Węgrzech powodują, iż kraj ten osiąga jedne z najniższych w UE wskaźniki odpadów, na poziomie zaledwie 46 proc.
Zgodnie z wytycznymi Unii Europejskiej do końca 2025 roku Polska powinna osiągnąć poziom recyklingu odpadów opakowaniowych na poziomie co najmniej 65 proc. Wobec tego wymagane stało się wprowadzenie systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP). Przy pierwszej próbie wprowadzenia ROP w 2021 roku organizacje producenckie dostrzegły, iż nie respektuje on założeń Dyrektywy odpadowej, według której najważniejsze jest zapewnienie równego traktowania producentów niezależnie od ich pochodzenia i wielkości, bez nakładania nieproporcjonalnych obciążeń na małe i średnie przedsiębiorstwa. Wraz ze wznowieniem prac nt. wdrożenia ROP w 2024 roku coraz wyraźniej kształtuje się potrzeba wypracowania nowej ustawy, która uwzględni zarówno dobro środowiska, jak i interes uczestników gospodarki odpadami.
W nowym raporcie pt. „Modele Systemów Rozszerzonej odpowiedzialności producenta w wybranych państwach Unii Europejskiej. Porównanie systemów i rekomendacje dla Polski”. Warsaw Enterprise Institute przedstawił rekomendacje dotyczące wprowadzenia systemu ROP w Polsce oraz porównanie efektywności istniejących systemów na terenie Unii Europejskiej.
Na podstawie analizy dokonanej przez Warsaw Enterprise Institute najbardziej efektywny system ROP posiada Belgia, która dzięki efektywnej współpracy pomiędzy producentami a organizacjami odzysku osiąga wysokie wskaźniki zbiórki odpadów na poziomie 79 proc. Najmniej efektywny okazał się system wprowadzony na Węgrzech, gdzie problem stanowi centralizacja i wysokie koszty, jakie ponoszą przedsiębiorcy partycypujący w systemie.
– Rząd Victora Orbána wprowadził najmniej efektywny system ROP w Unii Europejskiej, opierając go na podatku ekologicznym od gromadzonych odpadów. Węgierski system jest oparty na podejściu fiskalnym, gdzie producenci wpłacają opłaty recyklingowe do funduszu państwowego. Państwo zarządza zbiórką i przetwarzaniem produktów, a tym samym bezpośrednie zaangażowanie producentów w proces recyklingu kończy się na uiszczeniu opłaty na rzecz państwa. Wysoki podatek ekologiczny jest nieefektywny i zniechęca uczestników systemu do prowadzenia zbiórki, której poziom na Węgrzech wynosi zaledwie 46 proc. – mówi Andrzej Strojny, analityk WEI.
Warsaw Enterprise Institute rekomenduje, by przedsiębiorcy mogli zawierać dobrowolne porozumienia z gminami, co pozwoli na lepszą koordynację działań związanych z gospodarką odpadami. Regulatorem byłby specjalnie powołany organ administracji rządowej, który mógłby funkcjonować w ramach istniejących instytucji ochrony środowiska, takich jak Ministerstwo Klimatu i Środowiska lub Instytut Ochrony Środowiska. Regulator będzie wydawał zezwolenia dla przedsiębiorców oraz nadzorował ich działalność, zapewniając, iż realizują zbiórkę odpadów efektywnie i zgodnie z przepisami. Dzięki temu możliwe będzie lepsze dostosowanie systemu do warunków i potrzeb społeczności lokalnych, a także zwiększy się liczba przedsiębiorców partycypujących w systemie. Zapobieganie nieprawidłowościom powinno iść w parze z zapewnieniem zdrowej, rynkowej konkurencji wśród przedsiębiorców.
– Na podstawie analizy modeli działania ROP w Unii Europejskiej, a także szeregu publikacji i analiz na temat potencjalnych skutków wdrożenia systemu w Polsce rekomendujemy wprowadzenie modelu współpracy samorządów, regulatora i organizacji producentów. Aby uniknąć błędów, jakie popełnił rząd Victora Orbána, powinniśmy wprowadzić takie rozwiązania w ramach systemu ROP, które uwzględniają wyzwania związane z ochroną środowiska przy jednoczesnym poszanowaniu interesu przedsiębiorców. Rozwiązanie wykorzystujące potencjał sektora prywatnego do zorganizowania i koordynowania systemu ROP powinno zapewnić Polsce wysoki poziom selektywnej zbiórki odpadów – tłumaczy Andrzej Strojny.
Warsaw Enterprise Institute to think tank koncentrujący się zapewnieniu przyjaznego otoczenia prawnego dla konsumentów oraz biznesu przy zachowaniu efektywnej i subsydiarnej administracji publicznej. WEI prowadzi badania, analizy, projekty edukacyjne, publikuje komentarze, stanowiska, memoranda oraz raporty. Przygotowuje rozwiązania zarówno dla instytucji państwowych, jak i niezależnych podmiotów społecznych czy komercyjnych.
