Raport „Tu jest wieś, tu się trzodę hoduje”

Raport „Tu jest wieś, tu się trzodę hoduje” przedstawia kompleksową diagnozę problemów prawnych i społecznych, które dotykają współczesną wieś w Polsce, szczególnie w kontekście produkcji zwierzęcej. Głównym celem dokumentu jest wskazanie rozwiązań legislacyjnych, które zabezpieczą rolników przed rosnącą liczbą pozwów sąsiedzkich, wynikających z konfliktów z nowymi mieszkańcami wsi – często pochodzącymi z miast.

1. Kontekst społeczny i problem semiurbanizacji

Wieś w Polsce przechodzi głęboką transformację. Zjawisko semiurbanizacji, czyli napływu ludności miejskiej na tereny wiejskie, prowadzi do zmiany charakteru tych obszarów. Nowi mieszkańcy często postrzegają wieś jako enklawę ciszy i wypoczynku, nie zaś jako przestrzeń produkcji żywności. To powoduje konflikty z rolnikami, których działalność – w tym hodowla zwierząt – generuje typowe dla wsi zapachy i dźwięki, uznawane przez osiedlonych sąsiadów za uciążliwe.

2. Inspiracja francuska – dziedzictwo sensoryczne wsi

Raport analizuje francuskie rozwiązania prawne, w tym ustawę o ochronie dziedzictwa sensorycznego wsi. Francja uznała typowe wiejskie zapachy i dźwięki (np. pianie kogutów, zapach obornika) za element niematerialnego dziedzictwa kulturowego, chronionego przed eliminacją. Wprowadzono zasadę pierwszeństwa działalności rolniczej – jeżeli była prowadzona wcześniej niż zamieszkanie sąsiada, nie może być uznana za źródło nadmiernych zakłóceń.

3. Propozycje zmian w polskim prawie

Raport proponuje nowelizację Kodeksu cywilnego, w szczególności:

• dodanie nowego przepisu do art. 144, który wyłącza odpowiedzialność za immisje (np. zapachy, hałasy) wynikające z działalności rolniczej prowadzonej wcześniej niż nabycie nieruchomości przez sąsiada,
• uzupełnienie art. 222 §2, aby uniemożliwić dochodzenie roszczeń negatoryjnych wobec rolników w takich przypadkach.

Zmiany te mają na celu ochronę rolników przed nieuzasadnionymi pozwami, przy jednoczesnym zachowaniu równowagi interesów społecznych w przypadku o ile działalność ta była prowadzona przed nabyciem nieruchomości przez sąsiada, jest zgodna z przepisami prawa i nie zmieniła się istotnie pod względem charakteru lub intensywności.

4. Działania informacyjne i edukacyjne

Integralną częścią projektu jest kampania informacyjna „Tu jest wieś, tu się trzodę hoduje”, której celem jest edukacja społeczeństwa na temat realiów życia na wsi. W ramach kampanii powstały tablice informacyjne, filmy edukacyjne oraz niniejszy raport. Działania te mają zwiększyć świadomość społeczną i ograniczyć liczbę konfliktów sąsiedzkich.

5. Planowanie przestrzenne i ochrona krajobrazu wiejskiego

Raport wskazuje na konieczność reformy planowania przestrzennego, aby zapobiegać sytuacjom, w których obok gospodarstw rolnych powstają osiedla mieszkaniowe. Proponuje wprowadzenie kompleksowego urządzania obszarów wiejskich (KUOW), które uwzględniałoby funkcje gospodarcze, mieszkaniowe, przyrodnicze i kulturowe wsi.

6. Wnioski końcowe

Autorzy raportu podkreślają, iż wieś nie może być ani skansenem, ani sypialnią – powinna pozostać przestrzenią produkcji, życia i wspólnoty. Proponowane zmiany legislacyjne są umiarkowane, logiczne i oparte na sprawdzonych wzorcach międzynarodowych. W połączeniu z działaniami edukacyjnymi mogą realnie przyczynić się do zmniejszenia konfliktów i wzmocnienia pozycji rolnictwa jako strategicznej gałęzi gospodarki.

Zobacz Raport i materiały:

Tu jest wieś tu się trzode hoduje- raport o wyzwaniach prawnych i społecznych współczesnej wsi

https://drive.google.com/file/d/1ZeD34jvTyr2o6X0eeRDTjK4hNN4Uqjf_/view

https://drive.google.com/file/d/1Ron19l12y3s-8Ih4lIJdIK13BD36eE2K/view