Zapraszamy do lektury kolejnego raportu przygotowanego w ramach projektu „Ukraińska droga do UE. Polskie doświadczenia”. Raport został przygotowany wspólnie przez Warsaw Enterprise Institute oraz Instytut Badań nad Gospodarką i Doradztwa Politycznego. Chcemy skupić się na najbardziej wrażliwych sektorach gospodarki, które mogą stanowić istotne wyzwania jako potencjalne obszary konkurencji i sporów między polskimi i ukraińskimi przedsiębiorcami oraz omówić te obszary, które mogą stać się miejscem współpracy i wzajemnego uzupełniania się. Głęboko wierzymy, iż nasz raport i cały projekt będzie ważnym głosem w dyskursie na temat potencjalnej integracji Ukrainy z UE i pomoże przedsiębiorcom obu państw współpracować na rzecz budowania siły gospodarczej naszych państw w oparciu o wolność i swobodę gospodarczą.
Niniejszy wspólny raport na temat rolnictwa i współpracy polsko-ukraińskiej w tym obszarze analizuje cechy strukturalne, wyzwania i możliwości sektorów rolnych w Polsce i na Ukrainie, podkreślając obszary zbieżności i rozbieżności. Raport przedstawia również rekomendacje dotyczące pogłębienia współpracy między tymi dwoma krajami w ramach integracji z Unią Europejską.
Polski sektor rolny charakteryzuje się mniejszymi gospodarstwami rodzinnymi o średniej powierzchni 11,4 hektara i znacznym rozdrobnieniu. Z kolei Ukraina posiada duże gospodarstwa rolne o średniej wielkości 514 hektarów, co czyni ją jednym z największych światowych eksporterów zbóż i oleju słonecznikowego. Podczas gdy rolnictwo odpowiada za 10,6 proc. PKB Ukrainy, jego udział w polskiej gospodarce wynosi zaledwie 1,6 proc., co odzwierciedla znacznie większą rolę rolnictwa w Ukrainie. Polska korzysta z członkostwa w UE od 2004 r., otrzymując znaczne wsparcie w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) i dostosowując się do ram regulacyjnych UE. Z drugiej strony, Ukraina stoi przed wyzwaniami związanymi z dostosowaniem swojej polityki rolnej do standardów UE, w szczególności w zakresie przepisów sanitarnych i fitosanitarnych, praktyk środowiskowych i bezpieczeństwa żywności.
Polski eksport rolny jest silnie zintegrowany z UE, a 73 proc. jego produkcji trafia na rynki UE. Ukraina od czasu wybuch konfliktu zbrojnego z Rosją znacząco zmieniła rynki docelowe swoich towarów rolnych, kierując już 56,8 proc. swojego eksportu na rynki UE. Wynikało to przede wszystkim z zablokowania tradycyjnych szlaków morskich przez Morze Czarne.
Oba kraje zdają sobie sprawę ze znaczenia poprawy infrastruktury handlowej, w szczególności logistyki. Polska jest kluczowym węzłem tranzytowym dla ukraińskiego eksportu produktów rolnych do UE. Rozwój infrastruktury transportowej, magazynowej i granicznej ma zasadnicze znaczenie dla optymalizacji handlu. Oba kraje pracują nad osiągnięciem celów UE w zakresie zrównoważonego rozwoju. Polska dostosowuje swoje praktyki rolnicze do celów środowiskowych UE, podczas gdy Ukraina jest na razie na wczesnym etapie wdrażania zrównoważonych praktyk rolniczych i ograniczania stosowania chemikaliów.
Doświadczenie Polski w integracji z UE służy jako cenny zasób wiedzy dla Ukrainy, szczególnie w obszarach takich jak doradztwo rolnicze, budowanie potencjału instytucjonalnego i zgodność z unijnymi standardami rolnymi. Raporty podkreślają znaczenie roli Polski w prowadzeniu Ukrainy przez złożony krajobraz regulacyjny UE. Oba rządy powinny priorytetowo traktować inwestycje w infrastrukturę graniczną, aby poprawić efektywność handlu rolnego między oboma krajami. Zachęcanie do wspólnych przedsięwzięć w zakresie przetwórstwa rolno-spożywczego i zrównoważonych technologii pozwoli obu krajom wykorzystać swoje mocne strony i zwiększyć konkurencyjność na rynku UE.
Konieczne są ciągłe wysiłki na rzecz harmonizacji ukraińskiego sektora rolnego ze standardami UE, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa żywności, zrównoważenia środowiskowego i dobrostanu zwierząt. Oba kraje muszą współpracować w radzeniu sobie z wyzwaniami wynikającymi z niestabilności geopolitycznej, szczególnie w odniesieniu do wojny w Ukrainie, która wpływa na produkcję rolną i przepływy handlowe.