Przed okresem świątecznym i noworocznym aktywność na rynku zaczyna zwalniać, a traderzy i inwestorzy dostosowują swoje pozycje, często redukując je, w oczekiwaniu na spokojniejszy okres. Taka strategia pomaga chronić zyski i unikać nowych strat w warunkach malejącej płynności, która może zwiększyć zmienność w odpowiedzi na potencjalne nieoczekiwane wydarzenia.
W przypadku surowców, grudzień do tej pory przyniósł zyski we wszystkich sektorach, z przewagą zbóż i energii. Ogólnie rzecz biorąc, Bloomberg Commodity Total Return Index (BCOMTR), który monitoruje koszyk 24 głównych kontraktów futures na surowce, obejmujący energię, metale i rolnictwo, wzrósł o około 1% w tym miesiącu, zmierzając w kierunku rocznego wzrostu na poziomie około 5,5%. To solidny wynik, biorąc pod uwagę liczne trudności w ciągu roku. Należy do nich wzrost wartości USD o 6% względem koszyka głównych walut, niższe ceny zbóż w wyniku kolejnego rekordowego roku produkcji oraz obawy dotyczące spowolnienia w Chinach, które wpływają na popyt na energię i metale przemysłowe.
Warto zauważyć, iż kakao, aktywo z najlepszymi wynikami w tym roku, nie znajduje się w tym indeksie, a gdyby z kolei wykluczyć gaz ziemny, który spadł o jedną trzecią, zwrot z BCOMTR przekroczyłby 9%. Różnica między całkowitą stopą zwrotu a zmianą cen kontraktów futures, która może być dość znacząca, zależy od struktury krzywej terminowej – jest to temat wart szerszego omówienia.
Całkowite stopy zwrotu od początku roku na kluczowych surowcach.
Niekorzystne warunki pogodowe spowodowały znaczące wzrosty cen kakao, kawy i soku pomarańczowego. Te surowce rolne są silnie uzależnione od produkcji w określonych regionach, co czyni je podatnymi na zjawiska atmosferyczne, takie jak te, które miały miejsce w Wietnamie, Afryce Zachodniej i Brazylii w tym roku.
Złoto tymczasem utrzymuje rekordowy trend wzrostowy w tym roku i patrząc z perspektywy wieloletniej, jest w tej chwili na drodze do osiągnięcia niespotykanego, ósmego z rzędu grudniowego wzrostu. Korzystając z impulsu spowodowanego rosnącymi cenami złota oraz wyższymi cenami metali przemysłowych, również i srebro osiąga bardzo mocne wyniki. Podobnie jak złoto, wzrosło ono o ponad 30% w skali roku, ale choć złoto osiągnęło nowe rekordowe poziomy, srebro osiągnęło „zaledwie” najwyższą cenę od dwunastu lat na poziomie 34,9 USD za uncję, pozostając daleko poniżej rekordu z 2011 roku na poziomie 50 USD za uncję.
Analizując z bliska poszczególne oraz ogólne stopy zwrotu na rynku surowców, ponownie warto poruszyć kwestię wpływu kształtu krzywej terminowej dla kontraktów futures na zwroty inwestorów. Przykładowo, dlaczego kontrakty na gaz ziemny z najbliższym terminem wykonania odnotowują wzrost o 38% w skali roku, podczas gdy rzeczywista całkowita stopa zwrotu z inwestycji spadła o 34%?
Backwardacja i contango – wyjaśnienie
Backwardacja to sytuacja rynkowa, w której cena kontraktów futures lub forward na dany surowiec jest niższa od ceny rynkowej (spot) danego surowca. Innymi słowy, kontrakty na przyszłą dostawę są wyceniane poniżej aktualnej ceny rynkowej surowca. Taki scenariusz występuje często na rynkach, gdzie surowiec jest w ograniczonej podaży lub istnieje wysoki popyt na natychmiastową dostawę. Całkowity zwrot z inwestycji w surowce obejmuje zarówno zwrot ze zmiany ceny spot (zmiana ceny samego surowca), jak i zwrot z rolowania kontraktów futures (zysk lub strata związana z przenoszeniem pozycji z kontraktu wygasającego do nowego kontraktu o dalszym terminie dostawy). W rynku w stanie backwardacji, zwrot z rolowania jest zwykle dodatni, co może zwiększyć całkowity zwrot dla inwestorów. Jest to przeciwieństwo do contango, gdzie cena futures jest wyższa od ceny spot, co często prowadzi do negatywnego zwrotu z rolowania, obniżając całkowity zwrot z inwestycji.
Contango i backwardacja oraz ich wpływ na zwroty z inwestycji.
W tym roku, w szczególności na rynku kawy i kakao, gdzie warunki były wyjątkowo napięte, ceny kontraktów futures na natychmiastową dostawę znacznie przewyższyły ceny kontraktów na dostawę w późniejszych terminach. Rolowanie długiej pozycji w kontrakcie futures z wygasającego kontraktu na kolejny spowoduje zatem dodatni zwrot z rolowania, czyli sprzedaż kontraktu wygasającego po wyższej cenie niż kontraktu na kolejny termin, a nachylenie krzywej futures będzie miało wpływ na rzeczywisty zwrot. Z tego powodu całkowity zwrot z inwestycji w kakao w tym roku przekroczył 300%, podczas gdy faktyczna zmiana ceny kontraktów futures w tym okresie wyniosła „jedynie” 158%.
Ten pozytywny czynnik przyniósł również korzyści inwestorom na rynkach ropy naftowej i paliw. Zarówno Brent, jak i WTI notują ceny niższe, niż na początku roku. Mimo to, utrzymująca się sytuacja backwardacji, wspierana przez ograniczenia produkcji w ramach OPEC+, przyczyniła się do pozytywnych zwrotów na obu rynkach, szczególnie na rynku WTI, który przez cały rok cechował się nieco głębszą backwardacją niż Brent. To tłumaczy obecny zwrot na poziomie prawie 11% w przypadku WTI, podczas gdy ceny na rynku Brent spadły o 2% w porównaniu do poziomów z początku roku.
Z kolei gaz ziemny jest sektorem, który jest nieustająco trudny do handlu z byczym nastawieniem. Dzieje się tak głównie z powodu struktury krzywej terminowej, która zwykle występuje w stanie contango – nie tylko z powodu różnicy między niskimi cenami latem a wyższymi cenami zimą, ale także z ogólnego założenia wyższych cen w przyszłości. W rezultacie, mimo 38% wzrostu ceny kontraktów futures w minionym roku, całkowity zwrot z inwestycji odnotował stratę na poziomie około 34%.
Jednoroczne zwroty z rolowania na kluczowych surowcach, przy czym surowce, których cena w przyszłym roku będzie niższa, znajdują się w backwardacji.
Ostatecznie to, czy rynek kontraktów futures znajduje się w backwardation, czy w contango, odgrywa kluczową rolę w wynikach inwestycji opartych na długich pozycjach. W ostatnich latach indeks BCOMTR, wspierany przez kilka rynków handlujących w backwardacji, przewyższył wyniki rynku spot, a my uważamy, iż ten pozytywny trend będzie przez cały czas wspierał inwestycje w surowce w nadchodzącym roku. Dodatkowo, kontynuacja luzowania polityki monetarnej, która obniża koszty finansowania posiadania aktywów rzeczowych, sprawia, iż sektor surowców wciąż uznawany jest za atrakcyjny instrument dywersyfikacji w porównaniu do innych, bardziej tradycyjnych aktywów inwestycyjnych, takich jak obligacje i akcje.
O Autorze
Ole Hansen, szef działu strategii rynków towarowych, Saxo Bank. Dołączył do grupy Saxo Bank w 2008 r.. Koncentruje się na dostarczaniu strategii i analiz globalnych rynków towarowych określonych przez fundamenty, nastroje rynkowe i rozwój techniczny. Hansen jest autorem cotygodniowej aktualizacji sytuacji na rynku towarów, a także zapewnia klientom opinie dotyczące handlu towarami pod marką #SaxoStrats. Regularnie współpracuje zarówno z mediami telewizyjnymi, jak i drukowanymi, w tym z CNBC, Bloomberg, Reuters, Wall Street Journal, Financial Times i Telegraph.