SENT Ukraina bez kontroli?

SENT Ukraina to dziś jedno z najgorętszych zagadnień w rolnictwie. Rząd planuje wyłączyć z systemu monitorowania m.in. owoce jagodowe, mąkę i nasiona słonecznika. Zmiana ma zmniejszyć biurokrację, ale w praktyce może ułatwić napływ taniego importu z Ukrainy i wywołać kolejną falę niepokoju wśród polskich rolników.

W uzasadnieniu projektowanej zmiany rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 kwietnia 2022 r. czytamy „W ocenie MRiRW, cel wprowadzenia ww. grupy towarów do systemu SENT został osiągnięty. Ponadto, polscy producenci rolni pozytywnie przyjęli informację, iż import i przepływ przez Polskę najbardziej wrażliwych produktów rolnych jest monitorowany, również w ramach systemu SENT.”

SENT Ukraina staje się hasłem symbolicznym dla rolników, którzy od miesięcy zmagają się z presją importu. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów i Gospodarki z 25 sierpnia 2025 r. zakłada, iż część produktów rolno-spożywczych zostanie wyłączona z obowiązkowego monitorowania przewozów. Chodzi o świeże i mrożone owoce jagodowe, mąkę oraz nasiona słonecznika. Dotąd ich transporty, jeżeli przekraczały określone progi wagowe, musiały być rejestrowane w systemie SENT. Teraz te bariery mają zniknąć.

SENT Ukraina – lista towarów

Projektowane rozporządzenie skreśla z wykazu towarów objętych systemem SENT produkty rolno-spożywcze określone niżej wymienionymi kodami, podpozycjami i pozycjami CN:

• − ex 0810 10 00 – truskawki świeże, o ile masa brutto przesyłki towarów objętych tym kodem przekracza 3 000 kg,
• − 0810 20 10 – maliny świeże, o ile masa brutto przesyłki towarów objętych tym kodem przekracza 3 000 kg,
• − 0810 40 50 – owoce z gatunków Vaccinium macrocarpon i Vaccinium corymbosum świeże, o ile masa brutto przesyłki towarów objętych tym kodem przekracza 3 000 kg,
• − 0811 20 39 – porzeczki czarne niepoddane obróbce cieplnej lub ugotowane na parze lub w wodzie, zamrożone, niezawierające dodatku cukru lub innego środka słodzącego, o ile masa brutto przesyłki towarów objętych tym kodem przekracza 3 000 kg,
• − 0811 90 50 – owoce z gatunku Vaccinium myrtillus niepoddane obróbce cieplnej lub ugotowane na parze lub w wodzie, zamrożone, niezawierające dodatku cukru lub innego środka słodzącego, o ile masa brutto przesyłki towarów objętych tym kodem przekracza 3 000 kg,
• − 0811 90 95 – pozostałe owoce niepoddane obróbce cieplnej lub ugotowane na parze lub w wodzie, zamrożone, niezawierające dodatku cukru lub innego środka słodzącego, o ile masa brutto przesyłki towarów objętych tym kodem przekracza 500 kg,
• − 1101 00 – mąka pszenna lub z meslin, o ile masa brutto przesyłki towarów objętych tą pozycją przekracza 100 kg,
• − 1102 – mąki ze zbóż, innych niż pszenica lub meslin, o ile masa brutto przesyłki towarów objętych tą pozycją przekracza 100 kg,
• − 1206 00 – nasiona słonecznika, choćby łamane, o ile masa brutto przesyłki towarów objętych tą pozycją przekracza 10 000 kg.

Resort rolnictwa uzasadnia zmiany w SENT

Rząd tłumaczy swoją decyzję następująco:

„W ocenie MRiRW, cel wprowadzenia ww. grupy towarów do systemu SENT został osiągnięty. Ponadto, polscy producenci rolni pozytywnie przyjęli informację, iż import i przepływ przez Polskę najbardziej wrażliwych produktów rolnych jest monitorowany, również w ramach systemu SENT. Biorąc pod uwagę aktualną sytuację na rynku rolnym, MRiRW zaproponowało wyłączenie z obowiązku zgłoszenia do rejestru SENT przedmiotowych produktów rolnych.

Wdrażana nowelizacja jest istotna i pozytywnie wpłynie na podmioty gospodarcze z uwagi na zniesienie niektórych obciążeń administracyjnych, w zakresie rejestracji przewozów do rejestru SENT. Wprowadzenie regulacji przyczyni się do zmniejszenia obciążeń dla podmiotów objętych jej zakresem.

Projekt nie wpływa na sytuację ekonomiczną i społeczną rodziny, a także osób niepełnosprawnych oraz osób starszych.”

Resort rolnictwa i Ministerstwo Finansów podkreślają więc, iż chodzi głównie o zmniejszenie biurokracji.

Korzyści dla importerów

Możliwa zmiana przepisów oznacza, iż importerzy i przewoźnicy nie będą musieli zgłaszać transportów owoców, mąki czy słonecznika w systemie SENT. Odpada obowiązek uzupełniania danych, aktualizacji i przekazywania lokalizacji pojazdu. Dzięki temu oszczędzą czas i pieniądze. Administracja skarbowa i służby kontrolne będą miały mniej zgłoszeń, co pozwoli im skoncentrować się na innych grupach towarów. Z punktu widzenia handlu i logistyki deregulacja stanowi ułatwienie.

Obawy rolników związane z hasłem SENT Ukraina

Polscy rolnicy mogą widzieć w projekcie poważne zagrożenie. W ich opinii SENT Ukraina stanowił jedno z ostatnich narzędzi, które dawało poczucie częściowej kontroli nad importem.Zniesienie monitorowania może spowodować, iż duże partie owoców jagodowych czy mąki z Ukrainy będą napływać do Polski bez żadnych ograniczeń. To wywoła presję na ceny i zmniejszy opłacalność produkcji krajowej. Rolnicy obawiają się, iż państwo bardziej wspiera handel międzynarodowy niż ochronę własnego rynku.

SENT Ukraina – skutki dla rynku

Deregulacja oznacza, iż łatwiej będzie sprowadzać towary z Ukrainy. Dla importerów i przewoźników to czysty zysk – mniej formalności i niższe koszty. Jednak dla polskich producentów to kolejne źródło ryzyka. Ceny owoców i mąki mogą spaść, a konkurencja na rynku stanie się ostrzejsza. Jedni się ucieszą, inni będą złościć. Natomiast rząd wskazuje, iż osiągnął cel monitorowania. Nasuwa się jednak pytanie, czy taki krok nie idzie za daleko.

Co oznacza SENT Ukraina w praktyce?

System SENT obejmował dotąd truskawki, maliny, borówkę amerykańską, żurawinę i porzeczki czarne. Służby monitorowały przewozy, gdy masa brutto transportu przekraczała trzy tony. Nowelizacja usuwa ten obowiązek, dlatego importerzy nie zgłaszają już transportów owoców z Ukrainy do systemu. Importerzy zyskują uproszczenie i niższe koszty. Natomiast plantatorzy w Polsce mają podstawy do obaw, iż konkurencja cenowa z tanim importem stanie się jeszcze ostrzejsza.

Rejestr SENT dotyczył także mąki pszennej, mieszanek zbożowych i mąk z innych zbóż. Każda przesyłka powyżej 100 kg wymagała rejestracji w systemie. Rząd zamierza znieść teraz ten obowiązek. Importerzy mąki z Ukrainy będą mogli łatwiej sprowadzać towar, a przewoźnicy unikną dodatkowych formalności. Ministerstwo Rolnictwa uzasadnia zmianę tym, iż monitorowanie nie jest już konieczne. Rolnicy podkreślają jednak, iż liberalizacja może doprowadzić do nadpodaży na rynku i spadku opłacalności produkcji w Polsce.

System SENT obejmował nasiona słonecznika, o ile przesyłka przekraczała 10 ton. Projektowane rozporządzenie usuwa i ten obowiązek. W praktyce oznacza to, iż większe partie surowca z Ukrainy będą mogły trafiać do Polski bez wcześniejszego zgłoszenia w SENT. Z jednej strony ułatwia to handel i skraca czas transportu. Z drugiej strony rodzi to ryzyko destabilizacji rynku, bo producenci oleistych w Polsce mogą mieć trudności ze zbytem własnych plonów.

Hasło SENT Ukraina staje się symbolem szerszej polityki liberalizacji handlu z Ukrainą. Rząd tłumaczy zmiany zmniejszeniem biurokracji, ale rolnicy obawiają się utraty narzędzi ochrony rynku. Importerzy sprowadzą owoce jagodowe, mąkę i nasiona słonecznika łatwiej, szybciej i taniej. Dzięki temu przewoźnicy i importerzy zyskają przewagę, natomiast krajowi producenci mogą utracić konkurencyjność. Rząd wprowadza projekt rozporządzenia jako element strategii deregulacji, ale rolnicy muszą uważnie obserwować jego skutki.

SENT Ukraina: podsumowanie

Źródło: legislacja.rcl.gov.pl