Serbscy dziennikarze z wizytą w Polsce

Zdjęcie: Serbscy dziennikarze z wizytą w Polsce

„Rolnictwo w Polsce – europejska historia sukcesu”: taki był tytuł programu wizyty, podczas której serbscy dziennikarze odwiedzili Polskę tej jesieni. W dniach 2–6 listopada przedstawiciele czołowych serbskich mediów odwiedzili Polskę, aby zbadać, w jaki sposób kraj ten z powodzeniem unowocześnił sektor rolny i spożywczy po przystąpieniu do UE.

Było to wyjątkowe doświadczenie dla trzynastu serbskich dziennikarzy z ogólnokrajowych mediów elektronicznych, prasowych i internetowych, którzy przybyli do Warszawy w szary listopadowy dzień. Byli przygotowani na intensywny program, ale kolejne pięć dni dało im jeszcze więcej – mogli żywo prześledzić drogę imponującej ewolucji polskiego rolnictwa od momentu przystąpienia do Unii Europejskiej. Dzięki spotkaniom z decydentami, wizytom w gospodarstwach rolnych oraz rozmowom z ekspertami akademickimi uzyskali jasny obraz: członkostwo w UE przekształciło polskie rolnictwo w jeden z najbardziej dynamicznych sektorów europejskiej gospodarki – właśnie dlatego, iż Polska nauczyła się wykorzystywać fundusze unijne z wizją i długofalowym planowaniem.

Pulse of Europe – Media Trips to EU

Wizytę zorganizowano w ramach projektu Pulse of Europe – Media Trips to EU, finansowanego przez Unię Europejską i realizowanego w Serbii, we współpracy z Ambasadą RP w Belgradzie. Cel projektu jest prosty: pomóc serbskim dziennikarzom zobaczyć najlepsze europejskie praktyki z bliska – nie jako abstrakcyjną politykę, ale jako codzienną rzeczywistość. Była to już druga wizyta media trip do Polski – wcześniej, w maju 2022 roku, inna grupa serbskich dziennikarzy odwiedziła kraj, by zbadać zarządzanie kryzysem uchodźców z Ukrainy. Tym razem zarówno organizatorzy, jak i Ambasada RP z entuzjazmem przystąpili do tworzenia programu nowej wizyty.

Główną ideą było zaprezentowanie serbskim dziennikarzom – a za ich pośrednictwem także serbskiej opinii publicznej oraz decydentom – polskich doświadczeń. Szczególnie istotne w sytuacji, gdy rolnictwo w Serbii jest uznawane przez tamtejszy rząd za sektor strategiczny. Rolnictwo wnosi 6–7% do PKB kraju, a w 2022 r. zatrudniało ok. 15% siły roboczej. Serbia posiada 5,1 mln hektarów gruntów rolnych, z czego ok. 60% to grunty orne, a liczba gospodarstw rolnych wynosi ok. 500 tys. Sektor rolniczo-spożywczy jest mocno zorientowany na eksport (ponad połowa trafia do UE).

Jako kraj kandydujący do UE Serbia korzysta z funduszy przedakcesyjnych (IPARD). w tej chwili wdrażany jest program IPARD III o wartości 175 mln euro. Na poziomie politycznym Serbia nie otworzyła jeszcze klastra 5 (zawierającego Rozdział 11 – Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich).

W takim kontekście zrozumiałe było zainteresowanie, jak Polska jako państwo członkowskie UE osiągnęła dziesięciokrotny wzrost eksportu produktów rolno-spożywczych w porównaniu z okresem sprzed wejścia do UE.

Co obejmował program wizyty?

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Program obejmował spotkania z instytucjami publicznymi, ekspertami oraz wizyty w gospodarstwach rolnych. Wizyta rozpoczęła się w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, gdzie dziennikarze wysłuchali prezentacji wiceministra Jacka Czerniaka. Przedstawił on podstawowe dane i cele Wspólnej Polityki Rolnej. „Staramy się wykorzystywać środki unijne w 100 procentach. Wcześniej fundusze służyły głównie do zakupu maszyn; dziś wspieramy rolnictwo 4.0, czyli innowacje w sektorze” – powiedział Czerniak.

Grupa Organic

Jak wygląda to w praktyce, grupa mogła zobaczyć w Magnuszewie, podczas wizyty w firmie Gruppa Organic.

Jej prezes, Damian Kozłowski, oprowadził gości po magazynach przedsiębiorstwa, wyjaśniając, jak inwestycje współfinansowane przez UE pomogły we wprowadzeniu nowoczesnych technik przechowalniczych. Dane nie pozostawiają wątpliwości: firma produkuje rocznie ok. 10 000 ton ekologicznych jabłek – doskonałych w smaku.

Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa

W Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa grupa poznała sposób działania tej stosunkowo młodej, bo ośmioletniej instytucji, która odpowiada m.in. za zarządzanie państwowymi gruntami rolnymi, rozwój obszarów wiejskich oraz realizację polityk rynkowych. W pamięci odwiedzających zapadło hasło przewodnie kampanii Agencji: „Poland tastes good”, a także działania na rzecz zdrowia publicznego – m.in. poprzez ulepszenia w systemie żywienia w szkołach: zdrowsze, krajowe produkty oraz ograniczenie marnowania żywności.

Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej

Następnie, w Instytucie Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, badacze omawiali z dziennikarzami trendy ekonomiczne, wyzwania związane ze zrównoważonym rozwojem oraz wdrożenie w Polsce nowego systemu FSDN (Farm Sustainability Data Network). Dla gości z Serbii – kraju, w którym rolnictwo odgrywa dużą rolę gospodarczo – były to cenne punkty odniesienia.

Wspólny wątek był już jasny: sukces Polski wynika w dużej mierze z reform instytucjonalnych – nie tylko na początku drogi do UE, ale także kontynuowanych po akcesji.

Wizyta w Poznaniu

Laboratorium Dronowe

Wyjazd terenowy do Poznania przeniósł grupę w samo serce polskiej innowacji rolniczej. Rozpoczął się na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu, gdzie największe wrażenie zrobiło Laboratorium Dronowe – miejsce, w którym studenci i naukowcy wykorzystują technologie lotnicze do monitorowania upraw, optymalizacji nawożenia i doskonalenia metod rolnictwa precyzyjnego. Dr Jan Barabach opowiedział o wykorzystaniu nowoczesnych technologii w kształceniu studentów i w badaniach naukowych.

RGD Przybroda

Następnie uczestnicy odwiedzili gospodarstwo doświadczalne w Przybrodzie, prowadzeni przez niezwykle gościnnego przewodnika, dra Stanisława Świtka z Wydziału Rolnictwa, Ogrodnictwa i Biotechnologii. Serbscy dziennikarze wyrażali ogromną wdzięczność nie tylko wobec pana Świtka, ale także wobec całej ekipy PULS – m.in. Prorektor ds. współpracy międzynarodowej prof. Karoliny Pawlak oraz Prodziekana ds. nauki Wydziału Inżynierii Środowiska i Inżynierii Mechanicznej prof. Tomasza Garbowskiego.

Zwiedzanie gospodarstwa w Przybrodzie okazało się zbyt krótkie jak na liczbę zainteresowań dziennikarzy specjalizujących się w tematyce rolniczej. Produkcja mleka, uprawa jabłek, farma fotowoltaiczna – wszystko to zostało sfotografowane i sfilmowane. Serbscy dziennikarze rozmawiali także z dyrektorem gospodarstwa, Filipem Mazurem, który przedstawił działalność Rolniczego Gospodarstwa Doświadczalnego.

Gospodarstwo Rolnika

Kolejnym punktem odwiedzin serbskich dziennikarzy było pobliskie gospodarstwo Jakuba Napierały, zaproponowaną przez Naszą redakcję. Grupa poznała inną perspektywę: indywidualnego rolnika, który odniósł sukces, ale dziś – jak powiedział – „ma trudności w prowadzeniu działalności” z powodu obciążeń administracyjnych i wymagań związanych z zieloną transformacją oraz zrównoważonym rolnictwem.

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

Kolejne dowody na kluczową rolę sprawnych instytucji dziennikarze odnaleźli w Warszawie, podczas wizyty w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. To tam otrzymali brakujące elementy układanki – najnowsze dane o funkcjonowaniu Agencji, przyznanych i wypłaconych subwencjach oraz wykorzystaniu funduszy unijnych. „W latach 2004–2024 wypłacono 56,1 mld euro w ramach płatności bezpośrednich w sektorze rolnym” – powiedział zastępca dyrektora, Tomasz Wązbinski.

Zwieńczeniem programu było wyjątkowe spotkanie z byłym głównym negocjatorem Traktatu Akcesyjnego Polski, Janem Truszczyńskim. Przedstawił on historyczną perspektywę, opowiadając o strategicznych wyborach Polski, wyzwaniach procesu akcesyjnego oraz długofalowych korzyściach dla kraju. Jego przesłanie było jasne: po przystąpieniu do UE Polska notowała coroczny wzrost PKB o 3,6%, a wolumen produkcji rolno-spożywczej zwiększył się dziesięciokrotnie. „To zdecydowanie było warte wysiłku” – podsumował.

Finał był więc symboliczny: rolnictwo nie tylko dostosowano do standardów UE – stało się symbolem udanej integracji Polski z europejską wspólnotą.

Co powiedzieli serbscy dziennikarze:

Marija Miladinović Lisov, dziennikarka Telewizji Serbskiej (publiczny nadawca):

„Wizyta studyjna w Polsce uświadomiła mi, iż same dotacje unijne nie wystarczą do funkcjonowania dużych systemów rolnych. najważniejsze są dobra organizacja, wiedza i kompetencje osób na stanowiskach kierowniczych.
Dla mnie jednym z najważniejszych faktów, które poznałam podczas wizyty, był system żywienia w szkołach, który poprawia zdrowie dzieci, jednocześnie rozwiązując problem marnowania żywności.”

Co powiedział organizator:

„Ta wizyta była jedną z najlepszych spośród 22 naszych wyjazdów dziennikarskich. Program był wymagający, ale zdecydowanie warto było go zrealizować”.
— Marina Rakić, kierownik projektu Pulse of Europe – Media Trips to EU

Nowy wymiar nauki – technologie 3D, drony i sztuczna inteligencja w służbie rolnictwa i środowiska