Serwis instalacji przeciwpożarowych a bezpieczeństwo budynku

Jakie systemy dbają o bezpieczeństwo w budynkach?

Nowoczesne budynki są naszpikowane elektronicznymi systemami bezpieczeństwa. Pozwalają one w dużym stopniu zabezpieczyć obiekt przed różnymi niepożądanymi czynnikami, takimi jak zagrożenie pożarowe, włamanie, napad czy nieuprawniona próba wejścia do strefy zastrzeżonej. Aby zapewnić niezakłócone funkcjonowanie budynku oraz bezpieczeństwo przebywającym w nim ludziom, wszystkie systemy wymagają konserwacji i serwisowania – szczególnie istotny jest w tym aspekcie serwis instalacji przeciwpożarowych.

Do systemów zabezpieczeń najczęściej występujących w budynkach należą m.in.:

• system telewizji dozorowej,
• system sygnalizacji pożarowej,
• system sygnalizacji włamania i napadu,
• system kontroli dostępu,
• system zarządzania budynkiem.

Ten ostatni integruje i wizualizuje wszystkie systemy i w czytelny sposób przedstawia na ekranie komputera miejsce wystąpienia alarmu oraz czynności, jakie w danym przypadku powinien wykonać operator czuwający nad bezpieczeństwem obiektu.

Konserwacja i serwis instalacji przeciwpożarowych w przepisach prawnych

Regulacje prawne dotyczące adekwatnego utrzymania obiektu, w tym takich czynności, jak konserwacja i serwis instalacji przeciwpożarowych, zostały zawarte w Ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229) oraz Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 80, poz. 563). Art. 4 pkt 3 tej ustawy i § 4 ust. 2 pkt 1 wymienionego rozporządzenia zobowiązują właściciela, zarządcę lub użytkownika budynku do utrzymywania urządzeń przeciwpożarowych w stanie gwarantującym ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie, w stanie pełnej sprawności technicznej i funkcjonalnej. Ustawodawca nakłada zatem obowiązek konserwacji i serwisu systemów przeciwpożarowych, które muszą być sprawne, aby zadziałać w sytuacji zagrożenia. Oprócz dopełnienia obowiązku prawnego serwisowanie systemów bezpieczeństwa daje zarządcy lub właścicielowi budynku pewność, iż systemy te są sprawne i funkcjonują zgodnie z ich przeznaczeniem.

Serwis instalacji przeciwpożarowych – wymagania i przebieg przeglądów

Firmy przeprowadzające przegląd i serwis instalacji przeciwpożarowych powinny mieć odpowiednie certyfikaty, które dopuszczają je do wykonywania określonych prac, jak również wiedzę, kompetencje i doświadczenie. Przyjmowanie zgłoszeń oraz utrzymywanie w gotowości personelu, który wykonuje czynności serwisujące, to podstawowe wymogi. Firmy serwisujące powinny zapewnić nie tylko obsługę telefonów alarmowych 24 godziny na dobę, ale również zagwarantować, iż czynności serwisowe zostaną podjęte w ciągu 4–8 godzin od zgłoszenia, a usterka usunięta w ciągu następnych 24 godzin. Ponadto na czas naprawy firma serwisująca powinna udostępnić części zamienne do urządzeń, aby budynek mógł funkcjonować w sposób niezakłócony.

Przeglądy służą sprawdzeniu poprawności działania elementów centralnych, szaf sterowniczych, elementów peryferyjnych, a wśród nich: adapterów, sterowników i elementów wykonawczych. W zakres przeglądu konserwacyjnego wchodzą również, między innymi: czynności sprawdzające bieżące ustawienia serwerów i central, status integrowanych systemów, pomiar napięcia głównego i rezerwowego oraz testy obciążeń zasilaczy. Po każdym serwisie systemów bezpieczeństwa powinien być sporządzony protokół przeprowadzonej konserwacji, który jest obrazem faktycznego stanu obiektu i podstawą do podejmowania ewentualnych czynności naprawczych.

Czy warto inwestować w umowę konserwacyjną – case study

Pomimo konieczności regularnego serwisowania systemów zabezpieczeń zarządcy coraz częściej podejmują decyzję o rezygnacji z umów konserwacyjnych z nadzieją na uzyskanie oszczędności. Czy taka decyzja jest słuszna i uzasadniona ekonomicznie? Prześledźmy poniższy przykład.

Wypowiedzenie umów serwisowych

W biurowcu klasy A, który miał w pełni wynajętą powierzchnię biurową i parkingową, zarządca zdecydował się na wypowiedzenie umów firmom pełniącym serwis i okresowe przeglądy systemów bezpieczeństwa. Opiekę nad tymi systemami przekazał lokalnym konserwatorom, którzy dotychczas zajmowali się instalacjami wodno-kanalizacyjnymi oraz drobnymi pracami ślusarskimi w budynku. Dodatkowo w tym samym czasie została zmieniona firma ochroniarska.

Doszkolenie konserwatorów

Nowi konserwatorzy nie posiadali niezbędnej wiedzy z zakresu zabezpieczeń elektronicznych i nie ukończyli wcześniej specjalistycznych kursów z zakresu obsługi, serwisowania oraz administrowania systemami bezpieczeństwa. Nowa firma pełniąca obowiązki ochrony została przeszkolona z obsługi systemów zabezpieczeń przez konserwatorów. Szkolenie polegało na poinformowaniu, jak reagować na sygnały wygenerowane przez system sygnalizacji pożarowej oraz w jaki sposób interpretować komunikaty pojawiające się w systemie integrującym. Szkolenie nie obejmowało jednak rozróżnienia sygnału pożarowego od awarii, jak również rozróżnienia alarmu I od alarmu II stopnia. Obsługa została sprowadzona do resetowania centrali.

Niewłaściwa obsługa systemów

Nowi konserwatorzy otrzymali dostęp do systemów bezpieczeństwa, jednak nie potrafili z nich w pełni korzystać. Czynności, takie jak zmiana czasu w rejestratorze z zimowego na letni czy odtworzenie zapisów z kamer, nie były sprawnie wykonywane. Jednak prawdziwe trudności pojawiły się w momencie dokonywania znaczących zmian w obiekcie. Zmiana najemcy powierzchni czy adaptacja nowych pomieszczeń nie były każdorazowo uwzględniane w systemie automatycznej ochrony pożarowej, a nowy rozkład pomieszczeń nie został zaktualizowany w systemie zarządzania bezpieczeństwem. Próby odczytania i weryfikacji zdarzeń przez operatora ograniczały się do wyciszenia alarmu i pozostawienia stosu nieopracowanych alarmów.

Przy próbie odczytania alarmu pożarowego z wyświetlacza centrali pożarowej, w której nie zostały uwzględnione zmiany opisów czujek znajdujących się u nowych najemców, nie można było zlokalizować potencjalnego zagrożenia. System zarządzania budynkiem wskazywał błędne opisy zagrożeń, ponieważ nie był aktualizowany i obsługiwany we adekwatny sposób. Pojawiające się fałszywe alarmy pożarowe do tego stopnia zakłócały funkcjonowanie obiektu, iż zapoczątkowało to wypowiadanie umów najmu przez najemców obiektu. Spadek poziomu bezpieczeństwa w obiekcie odbił się negatywnie nie tylko na najemcach, ale również na zarządcy.

Skutki nieprofesjonalnej obsługi

Opisywany przypadek jest efektem braku zrozumienia zagrożeń pożarowych, terrorystycznych i włamaniowych. Trudno sobie wyobrazić jakąkolwiek akcję ewakuacyjną w opisywanym obiekcie, prowadzoną przy udziale operatorów nieznających podstaw obsługi systemów bezpieczeństwa. Ponadto zamiast oszczędności, które zarządca spodziewał się uzyskać po rezygnacji z umowy konserwacyjnej systemów zabezpieczeń, ponosił on straty po najemcach, którzy rozwiązali umowy najmu.

Dodatkowo, ze względu na konieczność posiadania protokołów konserwacyjnych systemu przeciwpożarowego, zarządca budynku był zmuszony do wykonania jednorazowej konserwacji. Jej koszt był w tym przypadku sumą kosztów czterech konserwacji kwartalnych. Po rezygnacji z umowy serwisowej biurowiec klasy A nie miał zapewnionej gotowości serwisu przez 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu do usunięcia ewentualnych usterek. Konserwacja jednorazowa nie ma na celu naprawy systemu, tylko ustalenie, czy jest on sprawny i czy działa prawidłowo.

Z reguły na podstawie wykrytych podczas konserwacji wad wykonywane są dodatkowe prace serwisowe. Prace te rozliczane są z przepracowanych roboczogodzin. W opisywanym przypadku koszty dodatkowej pracy były relatywnie wysokie ze względu na wcześniejsze zaniedbania. Niezbędna była inwentaryzacja prawie całego budynku pod kątem zmian pomieszczeń, a następnie ich wizualizacja w systemie zarządzania budynkiem oraz weryfikacja opisów lokalizacji czujek w centrali pożarowej i ich zmiany. Potrzebna była także wymiana niektórych urządzeń, które nie działały prawidłowo przez dłuższy czas. jeżeli dodać do tego kilkukrotny przyjazd jednostek Straży Pożarnej spowodowany wywołaniem alarmu II stopnia, za który zarządca zmuszony był zapłacić, spodziewane oszczędności okazały się być fikcją.

Rola serwisu instalacji przeciwpożarowych w utrzymywaniu bezpieczeństwa budynku

W sytuacji zagrożenia zarządca, który posiada aktualny protokół konserwacyjny zaświadczający o sprawności zainstalowanych systemów bezpieczeństwa, jest chroniony od strony formalnej przed dochodzeniem i zarzutami o zaniedbania bezpieczeństwa w obiekcie. Najważniejsza jest jednak inna kwestia – pewność, iż użytkownicy budynku są w pełni bezpieczni. Tę mogą stworzyć tylko sprawnie funkcjonujące systemy bezpieczeństwa.