7 godzin temu
Gdy myślimy nowoczesności, przychodzi nam do głowy w pierwszej kolejności technologia. Zwłaszcza ta oparta na usługach internetowych: od klasycznych stron www, przez media społecznościowe, aplikacje pozwalające wiele potrzebnych spraw załatwić kilkoma kliknięciami, aż po AI – sztuczną inteligencję
Jednak to nie sam fakt istnienia tych wszystkich rozwiązań powoduje, iż nasze społeczeństwo może nazywać się społeczeństwem nowoczesnym. Powodują to zmiany, jakie zaszły w ludziach dzięki tym rozwiązaniom.
Klasyczne serwisy internetowe dały nam dostęp do wiedzy niegdyś zastrzeżonej dla specjalistów. Media społecznościowe dały nam możliwość wyrażania swoich opinii w sposób dostępny dla szerokiego grona odbiorców – coś, co kiedyś było zastrzeżone tylko dla dziennikarzy. Aplikacje dały nam choćby szeroki wybór towarów i usług. Mamy dostęp do globalnych portali pozwalających dokonywać zakupów choćby na drugim końcu świata, a w zakresie rozrywki możemy wybierać z bogatej oferty serwisów streamingowych. No i AI – narzędzie pozwalające nam tworzyć dzieła, które jeszcze kilka lat temu mogłyby być zarezerwowane jedynie dla grafików lub programistów.
Wyznacznikiem nowoczesnego społeczeństwa jest zatem dostęp do informacji i wiedzy, możliwość korzystania z dostosowanych do naszych potrzeb towarów i usług, a także swoboda wyrażania swoich opinii wobec szerokiego kręgu odbiorców. To wszystko daje nam coś jeszcze -możliwość wyboru wspólnot i społeczności, których częścią chcemy się stać. Nie jesteśmy już ograniczeni tylko do środowiska, w którym funkcjonujemy. Teraz możemy wejść do społeczności, której członkowie podzielają nasze wartości i sposób patrzenia na świat, choćby jeżeli fizycznie przebywają na drugim jego końcu. Możemy swobodnie się z nimi komunikować, a możliwość osobistego spotkania jest już tylko kwestią czasu i finansów.
No właśnie – finanse. Czy w świecie finansów nastąpiły zmiany takie, jakie opisano powyżej? Instytucje finansowe kuszą nas „wszystkomającymi” aplikacjami i coraz bardziej złożonymi produktami, rzekomo idealnie dopasowanymi do naszych potrzeb. Czy jednak dzięki temu czujemy się bezpieczniej? Czy jesteśmy w stanie ocenić potencjalne korzyści i ryzyka związane z coraz bardziej skomplikowanymi produktami? Czy dzięki nowoczesnym rozwiązaniom czujemy, iż mamy większy wpływ na instytucję finansową, z której usług korzystamy i czy czujemy się członkami jednej społeczności z innymi jej klientami?
Odpowiedź bardzo często brzmi „nie”.
Są jednak instytucje, które od początku swego istnienie dążyły właśnie do tego, by odpowiedzi na te pytania brzmiały „tak”. To spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w skrócie:
SKOK-i.
Nieco przewrotnie można powiedzieć, iż dzisiejsze postrzeganie tych instytucji wynika po części z tego, iż były nowoczesne… zanim to było modne. Jak coś, co sięga korzeniami tak daleko w przeszłość może być nowoczesne?
Spółdzielczy model działania w swojej istocie zakłada danie głosu każdemu członkowi. Każdy może zatem współdecydować o sposobie działania swojej kasy, choćby przez udział w zebraniach członków czy uczestniczenie w wyborach jej władz.
Drugim z podstawowych filarów działalności SKOK-ów od zawsze była i jest edukacja, dająca dostęp do wiedzy i umiejętności niezbędnych do świadomego poruszania się w świecie finansów. Często polega ona po prostu na zwykłej rozmowie klienta z pracownikiem kasy i poświęceniu mu czasu niezbędnego do poznania jego oczekiwań by zaoferować usługi zrozumiałe i spełniające potrzeby.
I wreszcie społeczność, do której przystępuje się z wyboru i w której ma się zagwarantowane prawo do zabierania głosu i współdecydowania. Społeczność, która zależnie od wielkości SKOK-u może mieć charakter jedynie lokalny lub też regionalny, albo choćby ogólnopolski.
Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe nie stoją w czołówce wyścigu o najbardziej nowatorskie rozwiązania technologiczne. Nie potrzebują ich do zbudowania naprawdę nowoczesnego podejścia do korzystania z usług finansowych, opartego na zbudowaniu społeczności, której wszyscy członkowie moją możliwość świadomego współdecydowania.
To właśnie możliwość świadomego podejmowania decyzji o swoim losie oraz współdecydowania o losach swoich społeczności stanowi najważniejszą cechę nowoczesnego społeczeństwa, i też jest sednem idei spółdzielczości.
Ustanowienie 2025 roku Międzynarodowym Rokiem Spółdzielczości przez ONZ oraz korespondująca z tą decyzją uchwała Senatu RP z 28 maja br. w sprawie promowania idei spółdzielczości stanowią zatem przypomnienie, iż nie zawsze uzasadniony jest znak równości pomiędzy tym, co nowe i nowoczesne.
Można śmiało powiedzieć, iż idea spółdzielczości finansowej realizowana dziś przez SKOK-i, u zarania wyprzedziła swe czasy. Dopiero lata dwutysięczne, dzięki postępowi technologicznemu, pozwoliły rozpropagować idee szerokiego dostępu do wiedzy i usług oraz szerokiego prawa do wyrażania własnych opinii, czego naturalnym rozwinięciem jest prawo do współdecydowania o sprawach ważnych dla swoich społeczności.
W przypadku SKOK-ów twierdzenia o połączeniu tradycji z nowoczesnością nie są więc tylko sloganem. Nowoczesne podejście do usług finansowych jest i pozostaje z nami od tak dawna, iż stała się już naszą tradycją.
