3 tygodni temu
Analiza w skrócie:
– Chorwacka kuna zawsze była mocno powiązana z euro. Przed wprowadzeniem europejskiej waluty choćby połowa. depozytów bankowych było denominowanych w euro. Ponadto około 90 proc. aktywów sektora bankowego w Chorwacji było kontrolowanych przez zagraniczne banki z państw strefy euro.
– Narodowy Bank Chorwacji utrzymywał również przed ponad dwadzieścia lat względnie stabilny kurs kuny względem euro i utrzymywał się w paśmie wahań na poziomie 7.10 – 7.80 kun za euro.
– Zdaniem analityków związanych z Europejskim Bankiem Centralnym po wprowadzeniu euro aż 65 proc. cen pozostało bez zmian, 25 proc. spadło, a tylko 10 proc. wzrosło. Natomiast wpływ euro na inflację wynosił zaledwie 0.4 punktu procentowego w 2023 roku.
– We wrześniu 2022 roku Chorwacja przed wprowadzeniem euro zamroziła ceny dziewięciu podstawowych produktów spożywczych. Rok później lista produktów spożywczych została powiększona do 30 pozycji, czego nie uwzględnia analiza ekonomistów Europejskiego Banku Centralnego podczas badania wpływu wprowadzenia euro na inflację, Interwencja rządowa w postaci zamrożenia części cen ma wpływ na obniżenie odczytu inflacyjnego.
– Kontrole przeprowadzone na początku stycznia 2023 roku wykazały nieprawidłowości w wielu punktach usługowych i handlowych. Nieuzasadnione wzrosty cen względem grudnia 2022 roku potrafiły sięgać w przypadku podstawowych produktów choćby 13 proc., a w przypadku wyrobów piekarniczych choćby 30 proc.
– Za początkowy wzrost cen w styczniu 2023 roku obwiniano głównie niekorzystne zaokrąglanie ceny produktów, a także nieuczciwych przedsiębiorców.
– W trzecim kwartale 2024 roku ceny nieruchomości mieszkaniowych w Chorwacji wzrosły o 12.3 proc. w porównaniu do analogicznego okresu w 2023 roku. Chorwacja znajduje się na pierwszym miejscu wśród państw strefy euro pod względem rocznego wzrostu cen nieruchomości. Chociażby w trzecim kwartale 2023 roku w ujęciu rocznym cena nieruchomości mieszkaniowych wzrosła aż o 10.9 proc.
Skutki wprowadzenia euro w Chorwacji. Wpływ na ceny i gospodarkę.
Chorwacja jako drugi po Słowenii kraj będący częścią byłej Jugosławii przyjął euro, co stanowi szczególnie interesujący przypadek ze względu na strukturę gospodarki opartej w znacznej mierze na turystyce. Przyjęcie euro przez Chorwację było dosyć szeroko omawiane w polskiej debacie publicznej jako przykład kraju, który doświadczył znaczącego wzrostu cen spowodowanego wprowadzeniem euro. Pojawiały się artykuły, które nazywały wydarzenia w Chorwacji „szokiem cenowym”. W poniższej analizie zastawimy się, na ile jest to prawda i o ile rzeczywiście wzrosły ceny. Należy pamiętać, iż już przed wprowadzeniem euro zmienność kursu chorwackiej kuny wobec euro była bardzo mała. Ponadto zastąpienie kuny przez euro było poprzedzone wieloletnimi przygotowaniami oraz spełnieniem kryteriów ERM II, obejmujących m.in. stabilność cen, równowagę fiskalną, stabilność kursu walutowego oraz długoterminowe stopy procentowe. Celem niniejszego opracowania jest dokonanie analizy wpływu przyjęcia euro na gospodarkę Chorwacji w krótkim okresie po jego wprowadzeniu, z uwzględnieniem kluczowych wskaźników makroekonomicznych. Czy decyzja o przyjęciu euro przyniosła oczekiwane efekty i była korzystna z punktu widzenia rozwoju gospodarczego państwa? W jaki sposób wpłynęło to również na rynek nieruchomości i w jaki sposób utrata możliwości kreowania własnej polityki monetarnej miała na to wpływ. Pod rozwagę zostaną wzięte aspekty wynikające ze statystyk, a także te wynikające z publikacji chorwackich mediów. Czy wszystko to, co widoczne jest w statystykach ma swoje odzwierciedlenie w rzeczywistości?
Chorwacja przed wprowadzeniem euro
Chorwacja stała się 1 stycznia 2023 roku dwudziestym członkiem strefy euro, zamykając tym samym wieloletni proces integracji monetarnej. Przygotowania Chorwacji do przystąpienia do strefy euro były procesem wieloetapowym, gdzie głównym czynnikiem była stabilizacja kursu walutowego oraz integracja z europejskimi strukturami finansowymi. Już przed przystąpieniem do strefy euro chorwacka gospodarka była silnie zeuroizowana.. Chociaż formalnie walutą Chorwacji od 1994 roku była kuna, jej punktem odniesienia pozostawało euro, a wcześniej marka niemiecka[1]. Około połowa depozytów bankowych była denominowana w euro[2], a wiele kredytów było indeksowanych do tej waluty. Taka sytuacja wynikała z historycznych powiązań gospodarczych oraz znaczenia euro w transakcjach handlowych i turystycznych. Nieoficjalnie euro było obecne w Chorwacji obok kuny jako współistniejąca waluta. Ceny wielu produktów i usług były często podawane w euro. Dotyczyło to zwłaszcza samochodów, nieruchomości, czynszów czy usług budowlanych. Wiele biur podróży również podawało ceny zarówno w kunach, jak i w euro[3]. Odniesienie do obcych walut ma swoje początki jeszcze Jugosławii, kiedy to powszechnie stosowano waluty obce jako punkt odniesienia dla wartości towarów i usług. W Chorwacji aż 25.8 proc. PKB zależne jest od turystyki[4] i stanowi to najwyższą wartość w całej Unii Europejskiej. Dla porównania w turystycznej Hiszpanii jest to 13.6 proc., a w Grecji 18.5 proc. Zwolennicy euro podkreślają, iż dla Chorwacji, w której turystyka stanowi najważniejszy sektor gospodarki, przyjęcie euro było szczególnie istotne. Turyści z państw strefy euro stanowią znaczną część odwiedzających, a przyjęcie wspólnej waluty eliminuje koszty wymiany i zwiększa przejrzystość cenową. Warto zauważyć, iż Chorwaci mieli zawsze ograniczone zaufanie do kuny, a przed wprowadzeniem euro, choćby połowa depozytów bankowych była denominowana w euro[5]. Jako przyczynę tego stanu rzeczy wymienia się głównie potrzebę posiadania stabilnej waluty, kiedy wielu mieszkańców Chorwacji pamiętało jeszcze wojny bałkańskie i rozpad Jugosławii. Warto odnotować, iż przed wprowadzeniem euro choćby ponad połowa długu publicznego Chorwacji była emitowana w euro[6]. Ponadto około 90 proc. aktywów sektora bankowego w Chorwacji było kontrolowanych przez zagraniczne banki z państw strefy euro, co dodatkowo wzmacniało powiązania gospodarcze[7]. Narodowy Bank Chorwacji utrzymywał również przed ponad dwadzieścia lat względnie stabilny kurs kuny względem euro i utrzymywał się on w paśmie wahań na poziomie 7.10 – 7.80 kun za euro, a na kilka lat przed wstąpieniem do strefy euro zawężono go choćby do poziomu 7.30 – 7.80 kun za euro. W lipcu 2020 roku Chorwacja włączyła kunę do Mechanizmu Kursów Walutowych (ERM II), ustalając kurs na poziomie 7.53450 kun za euro z dopuszczalnym pasmem wahań do 15 proc[8]. W ramach ERM II Narodowy Bank Chorwacji zobowiązał się do monitorowania i utrzymywania stabilności kursu kuny wobec euro, co było w zasadzie formalnością. Dlatego, iż poprzez warunki niskich wahań kursowych, kuna spełniała je już dawno przed włączeniem do mechanizmu ERM II.
Dane statystyczne nie potwierdzają znaczącego wpływu wprowadzenia euro na wzrost cen w Chorwacji
Zespół ekonomistów Europejskiego Banku Centralnego (EBC) uznał, iż wprowadzenie euro w Chorwacji miało łagodny i przejściowy wpływ na ceny oraz wzrosły one głównie w sektorze usług. Wnioski zostały przedstawione w publikacjach EBC, ale nie mają one rangi oficjalnego stanowiska. Oszacowano w nich, iż wpływ euro na roczną inflację wyniósł około 0.4 punktu procentowego. Zdaniem ekonomistów związanych z EBC aż 65 proc. cen pozostało bez zmian, 25 proc. spadło, a tylko 10 proc. wzrosło. Analitycy z Europejskiego Banku Centralnego argumentowali również, iż w Chorwacji obowiązywał system podwójnego wyświetlania cen i kontrola przeliczania, co ograniczyło ryzyko nadużyć. Uznając, iż wzrost inflacji był zgodny z ogólnoeuropejskim doświadczeniem w zakresie wprowadzania euro i danymi historycznymi. Zdaniem ekonomistów związanych z Europejskim Bankiem Centralnym wpływ wdrożenia euro na wzrost cen był minimalny. Według nich po przystąpieniu Chorwacji do strefy euro inflacja w tym kraju wykazała tendencję spadkową. Roczna stopa inflacji, mierzona indeksem cen konsumpcyjnych (HICP), obniżyła się z 12.7 proc. w grudniu 2022 roku do 12.5 proc. w styczniu 2023 roku, a następnie do 11.7 proc. w lutym 2023 roku. W ujęciu miesięcznym inflacja wyniosła 0.3 proc. w styczniu 2023 roku, co było niższym wynikiem niż w części pozostałych państw strefy euro[9]. Dane statystyczne z początku okresu, od którego Chorwacja wprowadziła euro, pokazują, iż udało uniknąć się znaczącego wzrostu cen. Według innego opracowania, tym razem ekonomistów związanych z Eurostatem, wpływ przyjęcia euro na miesięczną stopę inflacji w Chorwacji w styczniu 2023 roku wynosił zaledwie od 0.04 do 0.18 punktu procentowego. Opracowanie analityków Eurostatu szacuje, iż zamiast faktycznego wzrostu o 0.25 proc., bez zmiany waluty, wzrost wyniósłby pomiędzy 0.08 proc. a 0.22 proc[10]. Według analityków tej instytucji badawczej w lutym i marcu 2023 roku wpływ przyjęcia euro na inflację był już statystycznie nieistotny. Podobne zdanie podtrzymywał prezes Narodowego Banku Chorwacji – Boris Vujčić, który w kwietniu 2023 roku stwierdził „Możemy teraz z pewnością stwierdzić, iż wpływ wprowadzenia euro na ceny nie był znaczący”[11]. Taką samą opinię Boris Vujčić wygłosił również podczas swojej prezentacji na konferencji: „Złote Lata – Przyszłość Pieniądza w Polsce” organizowanej przez Warsaw Enterprise Institute w dniu 25 marca 2025 roku. Generalnie wśród instytucji Unii Europejskiej przyjęto zdanie, iż wprowadzenie euro w Chorwacji przebiegło pomyślnie i udało się uniknąć szerszego wzrostu cen.
Postrzeganie inflacji przez chorwackie społeczeństwo mogło się różnić od oficjalnych statystyk
Pomimo iż szacunki analityków związanych z Europejskim Bankiem Centralnym, a także Eurostatem nie wskazują na wpływ euro na wzrost cen, to wśród dostępnych danych można odszukać inne opinie na ten temat. Obie analizy obejmowały zmiany cen jedynie po 1 stycznia 2023 r., czyli momencie wprowadzenia euro. Państwowa Inspekcja Rynku, Turystyki i Pracy przeprowadziła między 2 a 4 stycznia 2023 roku na terenie całej Chorwacji 534 kontrole, z czego 197 kontroli miało miejsce w sektorze handlu detalicznego. W niektórych sklepach odnotowano wzrost cen produktów od 3 do choćby 19 proc. Głównie wymienia się tutaj pieczywo, piwo, czekoladę, śmietanę i papier toaletowy[12]. Kontrole miały też miejsce w lokalach usługowych, choć w większości z nich nie odnotowano znaczącego wzrostu cen, to w niektórych wzrosły one od 10 proc. do choćby 80 proc. Po wprowadzeniu euro przeprowadzono kontrole w 696 miejscach, z czego w 178 przypadkach odnotowano nieuzasadnione podwyżki cen[13]. W przypadku fryzjerów ceny wzrosły średnio o ok. 20 proc. Zauważalny był również wzrost cen mięsa z kurczaka i indyka, wędzonego schabu wieprzowego, wody, soków, jajek, dla których kontrole w sektorze handlu detalicznego stwierdziły średni wzrost cen do 13 proc. w porównaniu do 31 grudnia 2022 r. W przypadku wyrobów piekarniczych było to pomiędzy 15 proc. a 30 proc., natomiast usług gastronomicznych pomiędzy 0.5 proc. do 15 proc. W skrajnych przypadkach wzrost cen usług gastronomicznych wynosił choćby od 16 proc. do 43 proc. Efekt wprowadzenia euro na ceny był częściowo ograniczony przez działanie rządu i części sieci handlowych. Po przeprowadzeniu pierwszej części kontroli chorwacki parlament rozważał wdrożenie w styczniu 2023 roku prawa nakazującego powrót do cen sprzed wprowadzenia euro[14]. Choć oficjalne rozporządzenie nie zostało wówczas przyjęte, część sieci handlowych dobrowolnie dostosowała ceny pod ogromną presją społeczną[15].
Wartym odnotowania faktem jest również zamrożenie cen niektórych produktów spożywczych przed wprowadzeniem euro. Przed wprowadzeniem euro we wrześniu 2022 roku rząd Chorwacji zamroził ceny dziewięciu podstawowych produktów spożywczych. Wśród tych produktów znalazły się m.in. cukier, mleko, kilka rodzajów mięs czy olej[16]. Decyzja ta miała na celu ograniczenie inflacji i przeciwdziałanie nadmiernym podwyżkom cen w okresie przejściowym przed zmianą waluty. W lutym 2023 roku został uruchomiony specjalny mechanizm zgłaszania nieprawidłowości poprzez platformę internetową, która do marca 2023 roku odnotowała ponad 5 000 zgłoszeń dotyczących zawyżonych cen. Badania dotyczące wpływu euro na ceny produktów spożywczych z 2023 roku są niemiarodajne, bo nie uwzględniają między innymi dodatkowego zamrożenia cen z września 2023 roku. Lista produktów spożywczych została powiększona do 30 pozycji, w tym uwzględniono jajka, sery czy jogurty. Wprowadzono również obowiązek wyraźnego oznaczania tych towarów w sklepach oraz wyodrębnienia została specjalna strefa sprzedaży w obiektach o większej powierzchni[17].
Pomimo wcześniejszych działań, w okresie pomiędzy styczniem i marcem 2023 roku inflacja żywnościowa w Chorwacji wyniosła średnio 15.2 proc., podczas gdy w strefie euro 13.8 proc. Trudno jednak oszacować, jak duży wpływ na wzrost cen w tym przypadku miało przyjęcie euro, bo cała Unia Europejska zmagała się z podwyższoną inflacją.
Przed wprowadzeniem euro w Chorwacji przeprowadzono badanie opinii publicznej, w którym aż 81 proc. respondentów obawiało się, iż zmiana waluty doprowadzi do gwałtownego wzrostu cen[18]. Podobne nastroje w chorwackim społeczeństwie były jeszcze przez minimum trzy miesiące 2023 roku. Choć w połowie stycznia 2023 roku już 65 proc. Chorwatów w ankiecie Narodowego Banku Chorwacji popierało euro[19], kiedy przed przystąpieniem do unii walutowej było to tylko 55 proc. W pierwszych dniach stycznia 2023 roku po wprowadzeniu euro odnotowano tzw. „efekt cappuccino”, czyli zaokrąglanie cen w górę przy przeliczaniu na euro. Zjawisko to szczególnie dotknęło produkty i usługi codziennego użytku, takie jak kawa czy pieczywo, co wywołało niezadowolenie społeczne i falę krytyki wobec procesu zmiany waluty. W praktyce zaokrąglanie cen oznaczało, iż produkty, które wcześniej kosztowały np. 50 kun (około 6.3 euro), były zaokrąglane do pełnych kwot, takich jak 7 euro. Według informacji z Chorwacji, po wprowadzeniu euro poprzez między innymi zaokrąglenia, ceny pieczywa mogły wzrosnąć choćby o 30 proc[19], kiedy przed przystąpieniem do unii walutowej było to tylko 55 proc. W pierwszych dniach stycznia 2023 roku po wprowadzeniu euro odnotowano tzw. „efekt cappuccino”, czyli zaokrąglanie cen w górę przy przeliczaniu na euro. Zjawisko to szczególnie dotknęło produkty i usługi codziennego użytku, takie jak kawa czy pieczywo, co wywołało niezadowolenie społeczne i falę krytyki wobec procesu zmiany waluty. W praktyce zaokrąglanie cen oznaczało, iż produkty, które wcześniej kosztowały np. 50 kun (około 6.3 euro), były zaokrąglane do pełnych kwot, takich jak 7 euro. Według informacji z Chorwacji, po wprowadzeniu euro poprzez między innymi zaokrąglenia, ceny pieczywa mogły wzrosnąć choćby o 30 proc[20]. Prezes banku centralnego Chorwacji Boris Vujčić skrytykował część przedsiębiorców za zawyżanie cen po wprowadzeniu euro w styczniu 2023 roku. Według niego niektórzy sprzedawcy i firmy wykorzystały moment zmiany waluty z kuny na euro[21] jako pretekst do nieuzasadnionych podwyżek cen, co przyczyniło się do wzrostu inflacji i pogorszenia nastrojów społecznych. Zadaniem Vujčića, sama zmiana waluty miała ograniczony wpływ na inflację, a działania niektórych przedsiębiorców wpłynęły negatywnie na postrzeganie euro przez obywateli. Władze wcześniej ostrzegały, iż będą monitorować sytuację i reagować na nieuczciwe praktyki cenowe, ale mimo to doszło do szeregu przypadków nadużyć.
Na początku 2023 roku, kiedy wprowadzono euro, w mediach zaczęły pojawiać się informacje, które pokazywały skalę podwyżek. Jednakże, co jest ważne i warte odnotowania, wiele z nich wynikało z nieuczciwego zaokrąglania cen i wykorzystania faktu zmiany waluty. Biorąc pod uwagę pojedyncze przypadki produktów, można było odnieść wrażenie, iż wzrost cen był niekontrolowany i wywołany tylko wprowadzeniem euro. Na podstawie analizy danych pochodzących z portali internetowych wskazuje się na wzrost cen podstawowych artykułów spożywczych o ok. 15 proc. w ujęciu rocznym[22]. Turystyka jest co do zasady najważniejszą gałęzią chorwackiej gospodarki. Między 2022 a 2023 rokiem średnia cena np. pizzy w turystycznej miejscowości Makarska wzrosła z 7.50-9 euro do kwoty 10-12 euro lub przykładowy nocleg na wyspie Hvar wzrósł o ok. 9.78 euro za dobę. Wskazuje się także na podwyżkę cen hoteli w Splicie z 67.94 euro za noc do kwoty 138.05 euro. Trochę mniejsze wzrosty są w przypadku atrakcji turystycznych takich, jak wejście do twierdzy hiszpańskiej w Hvarze, którego cena za bilet wzrosła z 9.29 euro do 10 euro, co udowadnia zaokrąglanie cen w górę. Ponadto zauważalna była podwyżka cen usług, zwłaszcza fryzjerów. Przed wprowadzeniem euro w grudniu 2022 roku usługa fryzjerska mogła kosztować 40 kun, natomiast miesiąc później było to już ok. 10 euro (ok. 76 kun)[23]. W długoterminowym ujęciu trzeba pamiętać, iż cała Unia Europejska zmagała się ze wzrostem cen w latach 2022-2023. Chorwacja przystępowała do strefy euro z wysoką inflacją, która w listopadzie 2022 roku wynosiła aż 13 proc. Natomiast od kwietnia 2022 roku do marca 2023 roku przekraczała ona 10 proc. Po wprowadzeniu euro inflacja w Chorwacji zaczęła spadać, aczkolwiek był to trend ogólnoeuropejski.
Istotnym zagrożeniem związanym z wprowadzeniem euro jest wzrost cen nieruchomości. Według danych, w trzecim kwartale 2024 roku, ceny nieruchomości mieszkaniowych w Chorwacji wzrosły o 12.3 proc. w porównaniu do analogicznego okresu w 2023 roku[24]. Dzięki temu Chorwacja znajduje się na pierwszym miejscu wśród państw strefy euro pod względem rocznego wzrostu cen nieruchomości. Dla porównania w innych krajach Unii Europejskiej wzrost był znacznie niższy, a w niektórych państwach odnotowano choćby spadki – w Niemczech (-1 proc.), Luksemburgu (-2 proc.), Finlandii (-3 proc.) i Francji (-4 proc.)[25]. Warto jednak zauważyć, iż wzrost cen nieruchomości mieszkaniowych w porównywanym okresie był też wyższy w niektórych krajach Unii Europejskiej, które nie przyjęły euro. Szczególnie było to widoczne na Węgrzech w Bułgarii oraz w Polsce. W przypadku Chorwacji największy wzrost w skali roku odnotowano na wybrzeżu Morza Adriatyckiego (15.9 proc.) oraz w Zagrzebiu (7.7 proc.)[26]. Jeszcze przed oficjalnym wprowadzeniem euro, rynek nieruchomości w Chorwacji już wykazywał oznaki istotnych zmian. W 2022 roku agenci nieruchomości odnotowali znaczący wzrost transakcji gotówkowych[27]. Według niektórych opinii w chorwackich mediach było to częściowo spowodowane chęcią uniknięcia konieczności wymiany dużych sum gotówki w kunach na euro, które mogłyby wzbudzić zainteresowanie organów podatkowych. Duży udział w rynku mają również zagraniczni nabywcy, którzy stanowią około 30 proc. kupujących nieruchomości w Chorwacji[28]. Wprowadzenie euro uczyniło dla nich Chorwację jeszcze bardziej atrakcyjnym miejscem do inwestycji. Według danych w 2021 roku zagraniczne inwestycje własnościowe w nieruchomości wyniosły około 791 milionów euro, co stanowiło wzrost o 139 proc. w porównaniu do 2020 roku, a tendencja wzrostowa utrzymywała się również w 2022 roku[29]. Rozpoczęcie procesu akcesji Chorwacji do strefy euro spowodowało spadek spreadów wobec oprocentowania kredytów mieszkaniowych w krajach strefy euro, co ułatwiło dostęp do kredytu i wzmogło presję na wzrost cen nieruchomości.Nie zmienia to faktu, iż Chorwacja walczy z niewystarczającą podażą nieruchomości w stosunku do popytu, co wywiera presję na wzrost cen, problem widoczny jest zwłaszcza w Zagrzebiu. Według danych Narodowego Banku Chorwacji w okresie od stycznia do sierpnia 2024 roku banki udzieliły aż o 15.8 proc. mniej kredytów w tym samym okresie względem 2023 roku[30]. Główną przyczyną była polityka zaostrzania kryteriów kredytowych oraz wzrost cen nieruchomości, który wymusił większe zaangażowanie kapitału własnego nabywców. Mimo spadku liczby kredytów, łączna wartość nowo udzielonych kredytów hipotecznych zmniejszyła się jedynie o 3.2 proc. Natomiast średnia wartość kredytu wzrosła z 94 tys. euro do 110 tys. euro. Dodatkowe zabezpieczenia Narodowego Banku Chorwacji zostały spowodowane spodziewaniem się stosunkowo niskich stóp procentowych ustalanych przez Europejski Bank Centralny, aby spróbować uniknąć tworzenia się zbyt dużej bańki na rynku nieruchomości. W ujęciu rocznym do września 2023 roku odnotowano wzrost wartości udzielonych kredytów hipotecznych aż o 10 proc. w porównaniu z 2022 rokiem[31]. Jednakże ten wzrost był głównie zdeterminowany cenami na rynku nieruchomości, które wzrosły w bardzo szybkim tempie. Niezaprzeczalny jest jednak fakt, iż wprowadzenie euro w tym zakresie miało wpływ na wzrost cen.
Podsumowanie
Od momentu powstania euro zmienność kursu kuny wobec euro zawsze była bardzo mała. Należy także pamiętać, iż w Chorwacji przez wiele lat funkcjonował nieoficjalny obieg walutowy związany z euro, a ceny już wcześniej często były podawane w europejskiej walucie. Świadczy o tym między innymi wysoki poziom depozytów bankowych utrzymywanych w euro przed jego oficjalnym wprowadzeniem. Według opracowania ekonomistów związanych z Europejskim Bankiem Centralnym wprowadzenie euro miało minimalny wpływ na wzrost inflacji w Chorwacji. Warto jednak odnotować, iż te obliczenia uwzględniają zamrożenie cen dziewięciu podstawowych produktów z września 2022 roku, a także następnego rozszerzenia listy o kolejne trzydzieści produktów spożywczych, których ceny zostały zamrożone, co mogło obniżyć odczyt inflacji. Jednakże statystyki jednoznacznie wskazują, iż wprowadzenie euro miało minimalny wpływ na inflację. Podczas przeprowadzonych kontroli w styczniu 2023 roku wykryto szereg nieprawidłowości w nieuzasadnionym wzroście cen produktów i usług w ciągu zaledwie miesiąca od wprowadzenia euro. W przypadku podstawowych towarów spożywczych odnotowano wzrost cen choćby o 13 proc., który zdaniem organów kontrolnych był nieuzasadniony, a zaokrąglanie cen w górę także było poważnym problemem i stanowiło wyzwanie w transformacji walutowej. Ponadto Chorwacja znajduje się także na pierwszym miejscu wśród państw strefy euro pod względem wzrostu cen nieruchomości w 2024 roku. Ogromny wpływ miał na to napływ inwestorów zagranicznych, spowodowany między innymi wprowadzeniem wspólnej waluty.
[1] https://subiektywnieofinansach.pl/chorwacja-przyjmuje-euro-wyjdzie-na-tym-dobrze/
[2] https://www.parkiet.com/finanse/art38204601-euro-nie-wywolalo-inflacyjnego-chaosu-w-chorwacji
[3] https://www.dw.com/pl/euro-w-chorwacji-najpierw-obawy-potem-akceptacja/a-66379205
[4] https://obserwatorgospodarczy.pl/2024/04/07/turystyka-w-ue/
[5] https://www.parkiet.com/finanse/art38204601-euro-nie-wywolalo-inflacyjnego-chaosu-w-chorwacji
[8] https://www.ecb.europa.eu/press/otherpublications/convergence/html/ecb.cr202206~e0fe4e1874.pl.html
[9] https://www.ecb.europa.eu/press/blog/date/2023/html/ecb.blog.230307~1669dec988.el.html
[10] https://ec.europa.eu/eurostat/documents/272892/7106809/euro-changeover-note-croatia-2023.pdf
[14] https://vijesti.hrt.hr/hrvatska/na-sjednici-vlade-o-zabrani-neopravdanog-povecanja-cijena-10540254
[16] https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2022_09_104_1522.html
[19] https://bank.pl/prezes-narodowego-banku-chorwacji-o-krajach-ue-ktore-nie-przystepuja-do-strefy-euro/
[20] https://forsal.pl/swiat/unia-europejska/artykuly/8643199,efekt-cappuccino-po-chorwacku.html
[21] https://www.euractiv.pl/section/gospodarka/news/chorwacja-juz-z-euro-bedzie-wzrost-cen/
[25] https://vijesti.hrt.hr/gospodarstvo/hrvatska-biljezi-najveci-rast-cijena-nekretnina-u-eu-11964894
[29] https://www.tportal.hr/biznis/clanak/intercapital-analiza-trzista-nekretnina-foto-20230202
