3 dni temu
Europa stoi w obliczu poważnych problemów surowcowych, które zagrażają jej konkurencyjności i bezpieczeństwu gospodarczemu – to wnioski z konferencji Fundacji SET „Surowcowa gra o przyszłość Europy”, która odbyła się 28 listopada br., we Wrocławiu.
Jak informuje Fundacja przedstawiono tam najważniejsze wyzwania i rekomendacje dotyczące polityki surowcowej Unii Europejskiej. Dyskusja związana była z publikacja Raportu Fundacji SET „Strategiczna autonomia surowcowa UE. Globalny wyścig o metale i minerały, pozycja i wyzwania dla Europy” – https://set.org.pl/raport-strategiczna-autonomia-surowcowa-unii-europejskiej-globalny-wyscig-o-metale-i-mineraly-pozycja-i-wyzwania-dla-europy/.
Europa znalazła się w pułapce własnej polityki, koncentrując się na transformacji energetycznej kosztem bezpieczeństwa surowcowego
Anna Zalewska, poseł do Parlamentu Europejskiego, EKR otwierając konferencje podkreśliła, iż Europa znalazła się w pułapce własnej polityki, koncentrując się na transformacji energetycznej kosztem bezpieczeństwa surowcowego. Zaznaczyła, iż konieczne są szybkie działania, aby odzyskać konkurencyjność i zapewnić stabilność dostaw surowców strategicznych.
Prof. Radosław Zimroz, Dziekan Wydziału Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej wskazał na ogromny potencjał polskich uczelni w budowie surowcowej autonomii Europy. Podkreślił, iż inwestycje w badania i innowacje są najważniejsze dla rozwoju technologii wydobywczych i przetwórczych oraz uniezależnienia się od importu surowców.
Podczas konferencji odbyły się dwa panele:
- Europa w poszukiwaniu surowcowego bezpieczeństwa – debata autorów raportu Polska w europejskiej polityce surowcowej – potencjał, wyzwania, łańcuch wartości
- Panel: „Europa w poszukiwaniu surowcowego bezpieczeństwa – debata autorów raportu”
Według dr Piotra Dziadzio, Członka Rady Programowej Fundacji SET i byłego Głównego Geologa Kraju oceniając atrakcyjności zagranicznych lokalizacji złóż surowców z punktu widzenia polskiego interesu, musimy brać przede wszystkim pod uwag odległość od Polski i możliwości transportowe, jakość i koncentrację pierwiastka czy surowca, warunki występowania i inwestowania, dostępność wykwalifikowanej siły roboczej oraz możliwość budowania relacji kulturowo-biznesowych. – Dlatego Ukraina, mimo wojny powinna być brana pod uwagę jako partner Polski. Ma ogromny potencjał surowcowy – posiada ponad 20 tys. złóż, w tym 22 z 34 uznanych przez UE za krytyczne, co czyni ją atrakcyjniejszym partnerem niż odległe i niestabilne regiony świata – dodał.
Europa dążąc do zielonej transformacji energetycznej, nie zadbała równocześnie o rozwój branży wydobywczej na kontynencie
Tomasz Zdzikot, przew. Rady Fundacji SET, prezes KGHM SA w l. 2022 – 2024 stwierdził, iż Europa dążąc do zielonej transformacji energetycznej, nie zadbała równocześnie o rozwój branży wydobywczej na kontynencie, ale także nie zabezpieczyła dostępu do krytycznych dla tego procesu surowców w innych częściach świata. – Pomimo deklaracji w dokumentach strategicznych i aktach prawnych, jak Critical Raw Materials Act, Unia Europejska to chyba jedyny region na świecie, który uznaje górnictwo i wszystkie powiązane z nim sektory, za wsteczne i generalnie niepożądane – powiedział Tomasz Zdzikot. – Dlatego Polska, posiadając bogate złoża miedzi, srebra i innych surowców strategicznych oraz jeszcze przez cały czas silne zaplecze eksperckie i przemysłowe, powinna aktywnie działać na rzecz surowcowego bezpieczeństwa Europy, zarówno w kraju, jak i za granicą – dodał.
– Unia Europejska powinna powołać Europejski Fundusz Surowcowy na wzór japońskiego JOGMEC-u czy koreańskiego KOMIR-u, by zapewnić preferencyjne finansowanie projektów wydobywczych i przetwórczych, zwłaszcza w zakresie surowców krytycznych – podkreślił Mateusz Wodejko. Zdaniem Mateusza Wodejki, Fundusz ten powinien ułatwiać dostęp do kapitału, organizować wspólne zakupy i tworzyć zapasy surowców, a także wspierać inwestycje zarówno w UE, jak i poza nią, gdy inwestorami są podmioty z państw członkowskich.
Rosnąca zależność UE od ograniczonej liczby dostawców surowców krytycznych wymaga skuteczniejszej strategii niż ta przewidziana w Europejskim Akcie o Surowcach Krytycznych
Konieczność powstania Europejskiego Funduszu Surowcowego wskazał także Wojciech Dąbrowski, Prezes Fundacji SET i prezes PGE SA. (w latach 2020-2024). – Taki Fundusz będzie mógł wspierać wydobycie, innowacje, recykling i zabezpieczenie dostaw, aby Europa nie utraciła konkurencyjności i bezpieczeństwa gospodarczego – dodał. Jego zdaniem surowce krytyczne są fundamentem nowoczesnej gospodarki, a rosnąca zależność UE od ograniczonej liczby dostawców wymaga skuteczniejszej strategii niż ta przewidziana w Europejskim Akcie o Surowcach Krytycznych. – Bez szybkich działań Europa ryzykuje utratę konkurencyjności i bezpieczeństwa gospodarczego w obliczu globalnej walki o metale i surowce strategiczne – zakończył.
Panel: Polska w europejskiej polityce surowcowej – potencjał, wyzwania, łańcuch wartości
Prof. Janusz Lichota, Politechnika Wrocławska, Członek Rady Programowej Fundacji SET, zaznaczył, iż nowoczesne technologie energetyczne są najważniejsze dla budowania surowcowej niezależności i poprawy efektywności gospodarki. Obejmują konwersję i akumulację energii, inteligentne sieci, optymalizację procesów przemysłowych oraz metody ograniczające energochłonność. – Choć wiele rozwiązań jest już dostępnych, część z nich wciąż wymaga inwestycji, badań, odpowiednich regulacji i decyzji wdrożeniowych, aby ich potencjał mógł zostać w pełni wykorzystany – dodał.
Dr inż. Mateusz Damrat, dyr. Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego, Instytutu Badawczego (2019-2024), Członek Rady Programowej Fundacji SET wskazał, iż Europa od lat jest silnie uzależniona od importu kluczowych surowców mineralnych. – Problemem jest ogromna dominacja Chin, które są głównym producentem aż 25 z tych surowców i dla wielu z nich odpowiadają za ponad 80% światowej produkcji. UE próbuje reagować, ale z wyraźnym opóźnieniem, a konkurencję o dostęp do złóż dodatkowo zaostrzają USA, Kanada, Australia i Rosja – zaznaczył dr inż. Mateusz Damrat.
Materiały kompozytowe mogą zastępować metale strategiczne
Zbigniew Szkopek, prezes NCT SA zwrócił uwagę na rolę polskich firm technologicznych w poszukiwaniu alternatywnych materiałów i ograniczaniu zależności Unii Europejskiej od importu metali krytycznych. W obliczu narastającej konkurencji o dostęp do surowców krytycznych, jednym z kluczowych kierunków europejskiej polityki surowcowej staje się substytucja – poszukiwanie alternatywnych materiałów. Materiały kompozytowe mogą zastępować metale strategiczne – od aluminium, tytanu i magnezu po elementy konstrukcyjne ze stali. – Polskie firmy – takie jak NCT SA – specjalizujące się w produkcji konstrukcji kompozytowych dla energetyki, infrastruktury i przemysłu – pokazują, iż innowacyjne rozwiązania mogą stać się realnym filarem surowcowej autonomii Europy – powiedział Zbigniew Szkopek.
Sebastian Chwałek, Członek Rady Programowej Fundacji SET, prezes Polskiej Grupy Zbrojeniowej (2021-2024), podkreślił, iż zabezpieczenie łańcuchów dostaw surowców strategicznych jest podstawą zachowania przewagi technologicznej nad przeciwnikiem, a Polska musi rozwijać alternatywne możliwości zabezpieczenia surowców dla przemysłu. – Konieczne jest gromadzenia zasobów, dywersyfikacji źródeł pozyskiwania oraz budowy magazynów buforowych, aby przeciwdziałać zagrożeniom dostaw w perspektywie długoterminowej – powiedział Sebastian Chwałek.
Polska posiada jedne z największych zasobów węgla kamiennego i koksowego w UE
Dariusz Dumkiewicz, wiceprezes LW Bogdanka (2018-2024), Wschodnia Grupa Doradcza przypomniał, iż Polska posiada jedne z największych zasobów węgla kamiennego i koksowego w UE, które powinny być traktowane jako fundament suwerenności surowcowej, a nie podlegać przyspieszonemu wygaszaniu. – Dlaczego Polska ma wygaszać własne kopalnie, podczas gdy Niemcy utrzymują ogromne wydobycie węgla brunatnego i zabezpieczają swój przemysł tanim krajowym paliwem? – dodał.
