
System kaucyjny zacznie obowiązywać od 1 października i obejmie cały kraj, a więc również wsie i ich mieszkańców. Co więcej, zmiany obejmą butelki plastikowe, szklane oraz puszki po napojach. Dla mieszkańców terenów wiejskich oznacza to czystsze otoczenie i dodatkowe oszczędności. Ponadto zwrot opakowań pozwoli odzyskać pieniądze i zmniejszy ilość zużytych surowców w gospodarstwach. Dzięki temu nowe przepisy uporządkują codzienne funkcjonowanie i ułatwią segregację. Sprawdź, co konkretnie się zmieni i jak przygotujesz się do nowych zasad.
Obowiązek wprowadzenia systemu kaucyjnego mają sklepy o większej powierzchni. Co więcej, takich placówek przybywa również na wsiach, gdzie mieszkańcy coraz częściej korzystają z większych marketów. Dzięki temu zmiana może skutecznie ograniczyć odpady i dać drugie życie surowcom. Ważne jest, iż jej podstawą jest ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami. Następnie klient płaci kaucję przy zakupie i odzyskuje ją po oddaniu pustego opakowania. W ten sposób rolnicy i mieszkańcy wsi zyskają czystsze otoczenie, a system będzie działał na co dzień.
Czym jest system kaucyjny?
System kaucyjny działa w prosty sposób. Do ceny napoju doliczana jest kaucja, którą klient odzyskuje po zwrocie opakowania. Rozwiązanie obejmuje butelki plastikowe, puszki metalowe i szkło wielokrotnego użytku. Z tego powodu każde zwrócone opakowanie wraca do obiegu zamiast na wysypisko. Pomysł wynika z unijnych wymagań, które zobowiązują Polskę do zwiększenia recyklingu i lepszego wykorzystania surowców opakowaniowych. Podstawą zmian jest ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami, przygotowana zgodnie z dyrektywą SUP (UE 2019/904).
Jak rozpoznać opakowania ze zwrotem?
Każde opakowanie objęte kaucją będzie miało specjalne oznaczenie na etykiecie. Dzięki temu klienci łatwo sprawdzą, czy butelka lub puszka podlega zwrotowi. W sklepach oznaczenia będą widoczne przy codziennych zakupach.

Oznakowanie opakowań w systemie kaucyjnym
fot. Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
Jakie opakowania obejmie kaucja?
- Plastikowe butelki jednorazowego użytku do 3 litrów – 0,50 zł
- Metalowe puszki do 1 litra – 0,50 zł
- Szklane butelki wielokrotnego użytku – 1 zł
Zwrot butelek i puszek w praktyce
Oddanie opakowań będzie bardzo proste. Paragon nie będzie wymagany, a klient od razu otrzyma kaucję. Punkty zbiórki powstaną w sklepach powyżej 200 m², które muszą przyjmować wszystkie opakowania. Mniejsze sklepy poniżej 200 m² mogą dołączyć dobrowolnie, choć sprzedając napoje w butelkach zwrotnych, będą miały taki obowiązek.
Na wsiach i w mniejszych miejscowościach mogą pojawić się automaty kaucyjne oraz dodatkowe punkty zbiórki. Takie rozwiązania będą szczególnie przydatne tam, gdzie działa mniej dużych sklepów. Punkty mogą funkcjonować przy lokalnych wydarzeniach, festynach czy targach, ułatwiając mieszkańcom oddawanie butelek. Dzięki temu system stanie się bardziej dostępny także dla osób zamieszkałych z dala od dużych placówek handlowych.
Jakie korzyści da system kaucyjny?
Wprowadzenie kaucji przyniesie wiele korzyści dla ludzi i środowiska. Co więcej, dzięki zwrotowi opakowań mniej odpadów trafi do lasów, rowów czy na pola. W rezultacie większość butelek i puszek zostanie ponownie wykorzystana. Oznacza to nie tylko czystsze środowisko, ale także lepszą gospodarkę surowcami.
- Zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska przez odpady opakowaniowe.
- Zwiększenie poziomu selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych.
- Zwiększenie poziomów recyklingu odpadów.
- Stworzenie pozytywnych nawyków dotyczących segregowania odpadów.
Korzyści dla rolników i gospodarstw domowych
Rolnicy i mieszkańcy wsi często gromadzą na co dzień wiele butelek i puszek. Wprowadzenie systemu kaucyjnego pozwoli oddać i odzyskać pieniądze, jednak zwrot przysługuje tylko za te opakowania, które są oznaczone specjalnym znakiem systemu. Dzięki temu łatwo odróżnić, które opakowania podlegają zwrotowi, a które trafią do zwykłej segregacji. Nowe zasady mają przede wszystkim uporządkować gospodarkę wtórnymi surowicami. Ponadto pozwolą ograniczyć problem porzucania odpadów w rowach czy na drogach dojazdowych i uporządkować przestrzeń wokół gospodarstw.
Wyzwania na wsi
Wdrożenie systemu kaucyjnego może sprawić pewne trudności w mniejszych miejscowościach, ponieważ sieć sklepów nie rozwija się tam tak silnie jak na terenach miejskich. W praktyce oznaczać to może, iż mieszkańcy wsi często napotykają ograniczony dostęp do punktów przyjmujących opakowania. W rezultacie trudniej im w pełni wykorzystać możliwości systemu.
Część małych placówek nie włączy się od razu do nowego systemu, dlatego rolnicy i mieszkańcy wsi będą musieli dojeżdżać do większych punktów zbiórki. Na ten moment w Polsce działa już pięciu operatorów, czyli firm odpowiedzialnych za organizację sieci odbioru opakowań w każdej gminie. Obowiązkowo punktami zbiórki staną się wszystkie sklepy o powierzchni 200 m², które sprzedają napoje w opakowaniach objętych kaucją. Z czasem sieć ma się rozszerzać, co powinno ułatwić dostęp także w najmniejszych miejscowościach.
Co system kaucyjny na wsi oznacza dla mieszkańców?
System kaucyjny na wsi przede wszystkim ułatwi codzienne gospodarowanie opakowaniami. Rolnicy i mieszkańcy zyskają możliwość oddania pustych butelek czy puszek przy okazji zwykłych zakupów, bez konieczności trzymania ich w gospodarstwie przez dłuższy czas.
Co ważne, zwrot kaucji oznacza realne oszczędności. Każda oddana butelka to kilkadziesiąt groszy mniej w wydatkach na napoje. Dzięki temu mniej odpadów będzie zalegać w obejściu, a gmina nie poniesie dodatkowych kosztów związanych ze sprzątaniem porzuconych śmieci. Początkowo mniejsze miejscowości mogą mieć mniej punktów zbiórki, ale rozwój sieci sklepów i automatów kaucyjnych stopniowo rozwiąże ten problem. Dla mieszkańców wsi to przede wszystkim wygoda, porządek w gospodarstwie, jak również oszczędności w domowym budżecie.
Źródła :