Systemy przechowywania cebuli i ziemniaków – przegląd rozwiązań

3 godzin temu

Skuteczne przechowywanie cebuli i ziemniaków wymaga starannego zaplanowania obiektu, który zapewni odpowiednie warunki wilgotności, temperatury i wentylacji. Wybór technologii zależy od wielu czynników – skali produkcji, liczby odmian, przeznaczenia plonu oraz warunków logistycznych gospodarstwa.

Dobór systemu wentylacji

W przechowalniach warzyw stosuje się różne systemy wentylacji i chłodzenia. Nie istnieje jedno uniwersalne rozwiązanie – technologię należy dostosować do indywidualnych potrzeb i możliwości obiektu. Wyróżnia się sześć podstawowych systemów wentylacyjnych: cztery przeznaczone do przechowywania w skrzyniopaletach i dwa do składowania produktów luzem.

Przechowywanie w skrzyniopaletach

System skrzyniopaletowy pozwala na oddzielne przechowywanie różnych odmian i partii towaru, co ma szczególne znaczenie w gospodarstwach produkujących zróżnicowany materiał. Wymaga jednak odpowiedniego zaplecza technicznego – sprzętu do napełniania i rozładunku skrzyń oraz miejsca na ich przechowywanie poza sezonem.

System grawitacyjny („słoń”)
Jest to jeden z najprostszych i najtańszych systemów wentylacyjnych, sprawdzający się przede wszystkim przy przechowywaniu ziemniaków. Wykorzystuje centralną jednostkę mieszającą powietrze, która zapewnia cyrkulację w komorze. Może działać w wersji podstawowej lub z wymiennikiem chłodniczym, który umożliwia schładzanie powietrza w cieplejszych okresach. System ten łatwo zaadaptować w istniejących budynkach o różnym kształcie.

System podciśnieniowy (ssący)
W tym rozwiązaniu powietrze przepływa poziomo przez rzędy skrzyń, co zapewnia skuteczną wentylację każdej partii towaru. System jest ekonomiczny i prosty w obsłudze. Ograniczeniem jest długość komory – optymalnie do około 27 metrów – gdyż przy większej długości może wystąpić nierównomierny przepływ powietrza.

System ciśnieniowy Air Bag
Powietrze tłoczone jest przez skrzynie od wewnątrz ku zewnątrz, co gwarantuje równomierną wentylację całego towaru. System może być wykorzystywany w wersji z samą wentylacją, z grzaniem lub chłodzeniem powietrza. Wymaga jednak precyzyjnego ustawienia skrzyń i zastosowania dodatkowego układu pneumatycznego, a także większej przestrzeni nad rzędami.

System kopertowy (letterbox)
Każdy rząd skrzyń wentylowany jest indywidualnie. Powietrze przepływa przez skrzynię dzięki otworom paletowym, a następnie wydostaje się bocznymi i górnymi kanałami. System ten zapewnia równomierne przewietrzanie i pozwala na dostosowanie intensywności wentylacji do różnych odmian produktu. Charakteryzuje się wysoką efektywnością energetyczną i umożliwia szybkie dosuszanie lub schładzanie towaru. Ograniczeniem jest jednak niewielka powierzchnia otworów wentylacyjnych, co wpływa na długość rzędów skrzyń.

Przechowywanie luzem

Przechowywanie cebuli i ziemniaków luzem, w tzw. pryzmach, pozwala na maksymalne wykorzystanie powierzchni przechowalni. Wymaga jednak ostrożności ze względu na duży nacisk masy, który może powodować odgniecenia towaru. Wysokość pryzmy nie powinna przekraczać 4–4,5 m. System ten utrudnia rozdzielenie odmian oraz załadunek i rozładunek produktu, ale przy odpowiednim doborze wentylacji i chłodzenia pozwala na równie długie przechowywanie, jak w systemie skrzyniopaletowym.

Ważnym elementem jest równomierne usypywanie pryzmy, aby uniknąć zatorów powietrza i zanieczyszczeń, których nie zdoła przewentylować żaden system. Proces wentylacji i kontroli parametrów wspomaga zautomatyzowany system zarządzania, taki jak CropimizR, który reguluje intensywność przepływu powietrza i zapobiega przewentylowaniu surowca.

System pryzmowy z wentylacją podposadzkową
W tym rozwiązaniu powietrze tłoczone jest pod posadzkę komory, wykonaną z belek drewnianych lub rusztów betonowych. Systemy te zapewniają wysoką wydajność i równomierność wentylacji, szczególnie w obiektach przeznaczonych wyłącznie do przechowywania cebuli lub ziemniaków.

System pryzmowy z wentylacją nadposadzkową
Powietrze doprowadzane jest kanałami ułożonymi na posadzce. Taki system doskonale sprawdza się przy adaptacji istniejących budynków. Jego zaletą jest możliwość demontażu kanałów i ponownego wykorzystania hali, np. do przechowywania zboża w okresie letnim. Wadą są utrudnienia w załadunku i rozładunku towaru.

Czujniki i kontrola warunków

Aby utrzymać optymalne warunki przechowywania, niezbędny jest odpowiedni układ pomiarowo-kontrolny. Czujniki temperatury i wilgotności rozmieszcza się w różnych strefach przechowalni, zwłaszcza tam, gdzie produkt jest najbardziej narażony na pogorszenie jakości. Pozwala to na precyzyjne sterowanie systemem wentylacji, dosuszania i chłodzenia.

Dosuszanie cebuli można prowadzić przy użyciu wentylacji naturalnej, nagrzewnic lub systemów chłodniczych z odzyskiem ciepła. Zaawansowane rozwiązania umożliwiają jednoczesne obniżanie wilgotności i utrzymanie temperatury powietrza w przedziale 15–22°C lub powyżej 26°C. Intensywność dosuszania zależy od wyposażenia obiektu i przeznaczenia towaru – dla długiego przechowywania wilgotność obniża się do około 50%, natomiast dla krótkiego, z przeznaczeniem do obierania, do 70%.

System zarządzania przechowalnią

Nowoczesne przechowalnie coraz częściej wyposażane są w zintegrowane systemy zarządzania warunkami klimatycznymi, takie jak rozwiązania oferowane przez firmę Mooij Agro. Systemy te automatycznie sterują temperaturą, wilgotnością oraz pracą wentylatorów o regulowanej prędkości, co pozwala utrzymać jakość produktu przy jednoczesnym ograniczeniu zużycia energii.

Oprogramowanie umożliwia zdalne monitorowanie parametrów i odbieranie powiadomień na urządzeniach mobilnych. Kolorowy system komunikatów pozwala gwałtownie zidentyfikować ewentualne problemy – od drobnych ostrzeżeń po poważne błędy wymagające interwencji.

Podsumowanie

Dobór odpowiedniego systemu przechowywania cebuli i ziemniaków zależy od wielu czynników – wielkości produkcji, rodzaju upraw, oczekiwanego okresu składowania i możliwości technicznych gospodarstwa. Kluczową rolę odgrywają: prawidłowo dobrany system wentylacji, efektywna kontrola parametrów mikroklimatu oraz zastosowanie nowoczesnej automatyki. Odpowiednie połączenie tych elementów pozwala utrzymać wysoką jakość plonu przez wiele miesięcy i zoptymalizować koszty przechowywania.

Idź do oryginalnego materiału