Zgodnie z oficjalnymi dokumentami UE kolej – obok transportów morskiego oraz wodnego śródlądowego – stanowi najbezpieczniejszą i najbardziej proekologiczną gałąź transportu. To dlatego Unia Europejska kładzie nacisk na usprawnianie połączeń wchodzących w skład korytarzy transportowych z wykorzystaniem przyjaznych środowisku gałęzi transportu.
Takie postrzeganie kolei powinno sprzyjać jej rozwojowi, pod warunkiem, iż wprowadzane będą odpowiednie regulacje, które powinny znacznie poprawić jej pozycję konkurencyjną względem transportu samochodowego. W Polsce, wzorem innych państw europejskich, przewozy ładunków, w tym również niebezpiecznych, powinny być stopniowo ograniczane. Niestety obserwując statystykę, możemy jednoznacznie stwierdzić, iż – mimo deklaracji polityków co do podjęcia działań mających poprawić udział kolei w rynku przewozów towarowych – sytuacja jest odmienna.
Wyzwania dla branży
Inwestycje dotyczące poprawy stanu infrastruktury kolejowej w następujących po sobie perspektywach finansowych dedykowane były w znaczącej mierze przewozom pasażerskim. Tymczasem jednym z podstawowych warunków koniecznych dla niespowolnionego wzrostu kolejowych przewozów towarów (także niebezpiecznych), jest zwiększenie gęstości siatki odpowiedniej jakości multimodalnych obiektów przeładunkowych, znajdujących się przy liniach kolejowych i zdolnych do obsługi różnych przesyłek, w tym i konwencjonalnych. Potrzebne jest również wsparcie finansowe dla inwestycji służących poprawie stanu technicznego istniejących obiektów lub budowie nowych w regionach, gdzie ich geograficzna dostępność jest niska.
Działania w tym zakresie są niezbędne, żeby wyjść naprzeciw oczekiwaniom rynku potrzebującego bezpiecznych, szybkich, niezawodnych i sprawnych przeładunków oraz powiązanych z nimi operacji logistycznych, a także obsługi administracyjnej przesyłek niebezpiecznych.
Przewozy towarów niebezpiecznych – z uwagi na charakter ładunków – nieodłącznie wiążą się z ryzykiem wystąpienia zagrożenia. Awarie czy kolizje podczas transportu tego rodzaju ładunków mogą spowodować zagrożenie życia bądź degradację środowiska naturalnego i dóbr materialnych choćby na dużych obszarach. Prognozy rozwoju kolejowych przewozów towarów niebezpiecznych są jednak optymistyczne z uwagi na wprowadzenie do prawa krajowego unijnych regulacji, które są ukierunkowane na wzrost bezpieczeństwa transportu lądowego oraz jego zrównoważenie międzygałęziowe. Powinno się to przełożyć na znaczny wzrost konkurencyjności przewozów kolejowych w grupie ładunków zwiększonego ryzyka transportowego.
Henryk Zielaskiewicz
Ekspert ds. transportu kolejowego w Instytucie Prawa Gospodarczego, Przewodniczący Krajowej Komisji Przewozów Intermodalnych STIK RP
