Uczelnie otrzymają od NCBR wielkie pieniądze

Agencja Informacyjna: Jedenaście polskich uczelni utworzy centra wiedzy o dostępności lub rozszerzy działalność tych już istniejących. Będą mieć na to około 47 mln zł z funduszy europejskich – wynika z konferencji zorganizowanej w dniu 10 lipca 2025 roku w siedzibie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) – Varso Tower w Warszawie. Na co dokładnie trafią środki?

Więcej osób zyska szanse na wykształcenie i pracę

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) rozstrzygnęło nabór „Centra wiedzy o dostępności” – projektu realizowanego w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS). NCBR wyłoniło 11 zwycięskich projektów. Średnia wartość dofinansowania to prawie 4,3 mln zł – poinformowało Centrum. Ostatecznie najwięcej zyskać mają osoby niepełnosprawne ruchowo lub intelektualnie. To dzięki tym pieniądzom studiowanie ma stać się dla nich łatwiejsze – deklarowali uczestnicy konferencji.

Głównym tematem spotkania były planowane działania i oczekiwane rezultaty, o których opowiadali przedstawiciele trzech szkół wyższych, których projekty zostały najwyżej ocenione w naborze „Centra wiedzy o dostępności”. Kulminacyjnym punktem konferencji było symboliczne podpisanie umów o dofinansowanie projektów.

Podpisy składali kolejno: prof. dr hab. Jerzy Małachowski, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz przedstawiciele uczelni, które będą głównymi beneficjentami naboru „Centra wiedzy o dostępności”: prof. dr hab. inż. Krzysztof Zaremba, rektor Politechniki Warszawskiej, prof. dr hab. Teresa Martyniuk, rektor Sopockiej Akademii Nauk Stosowanych, dr inż. Piotr Piela, prorektor ds. kształcenia w Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie.

– Działania uczelni na rzecz szeroko rozumianej dostępności mają wpływ na cały kraj. Dzięki nim studentki i studenci ze szczególnymi potrzebami zyskują szanse na dobre wykształcenie i w przyszłości ciekawą pracę – powiedział dr inż. Marcin Kulasek, minister nauki i szkolnictwa wyższego.

– Tworzenie i rozwijanie centrów wiedzy o dostępności, jako integralnej części uczelni, to kolejny krok na tej drodze. Dzięki temu zyskamy sieć ośrodków, które będą upowszechniać zasady projektowania uniwersalnego i dzielić się wiedzą, z której skorzystają wszyscy, w tym osoby ze szczególnymi potrzebami – mówił dr inż. Marcin Kulasek (na zdj. od lewej), minister nauki i szkolnictwa wyższego. Na zdjęciu po prawej: prof. dr hab. Jerzy Małachowski, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Jak informuje NCBR, wsparcie projektowe realizowane przez centra wiedzy o dostępności trafi do podmiotów zainteresowanych zdobyciem lub poszerzeniem wiedzy dotyczączej poprawy dostępności przestrzeni, obiektów, produktów i usług dla osób ze szczególnymi potrzebami, ale – co warte podkreślenia – z uwzględnieniem zasad projektowania uniwersalnego.

Jakie kryteria musiały spełnić uczelnie chcące otrzymać wsparcie?

W rozstrzygniętym w 2025 roku naborze, uczelnie same wskazywały specjalizacje powstających lub rozwijanych ośrodków. NCBR wymagało jednak posiadania kadry, która ma udokumentowane doświadczenie i osiągnięcia związane z dostępnością, np. publikacje o zasięgu co najmniej krajowym w zakresie tematyki związanej z dostępnością (w tym projektowaniem uniwersalnym) w dziedzinie lub dziedzinach, w których centrum ma się specjalizować za sprawą realizacji projektu.

Oto uczelnie rekomendowane przez ekspertów do otrzymania finansowania

Eksperci rekomendowali do dofinansowania projekty 11 szkół wyższych. Najlepsze okazały się: Politechnika Warszawska, Sopocka Akademia Nauk Stosowanych, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Uniwersytet w Siedlcach, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Politechnika Wrocławska, Collegium Verum, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie oraz Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie.

Na co można przeznaczyć środki pochodzące z FERS?

Środki z Funduszy Europejskich beneficjenci mogą przeznaczyć na utworzenie lub poszerzenie działalności istniejącego już centrum wiedzy o dostępności o obszary, które dotychczas nie były przedmiotem jego zainteresowania, współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym uczelni, prowadzenie analiz dotyczących dostępności, w tym projektowania uniwersalnego, prowadzenie punktu informacyjno-konsultacyjnego dla podmiotów zewnętrznych oraz upowszechnianie zasad dostępności.

– Chcemy, aby Politechnika była otwarta i przyjazna. Oznacza to z jednej strony podejmowanie działań na rzecz zwiększenia dostępności. Z drugiej strony chcemy, aby nasi studenci działający w przyszłości jako inżynierowie mieli wiedzę pozwalającą im na tworzenie innowacyjnych rozwiązań, które poprawią byt osób z niepełnosprawnościami – powiedziała odpowiedzialna w projekcie za tematykę dostępności architektonicznej prof. dr hab. inż. arch. Krystyna Solarek (od prawej) z Katedry Urbanistyki i Gospodarki Przestrzennej na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej).
Na zdjęciu także: prorektor ds. kształcenia i rozwoju dr Anna Szymczak (w środku), prof. Sopockiej Akademii Nauk Stosowanych (SANS) sprawująca nadzór nad projektem: „Centrum wiedzy o dostępności SANS w obszarze projektowanie uniwersalne w architekturze, architekturze wnętrz, architekturze krajobrazu” oraz dr hab. inż. arch. Adam Zwoliński, prof. Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie (ZUT), kierownik projektu: „Innowatorium Dostępności Miast (IDM)”.

Projekt zgłoszony przez Politechnikę Warszawską pt. „Centrum Dostępnych Rozwiązań PW” znalazł się na szczycie listy rankingowej. Jego celem jest rozwijanie wiedzy o dostępności i projektowaniu uniwersalnym przez poszerzenie działalności uczelnianego Centrum Projektowania Uniwersalnego o obszary transportu i urbanistyki.

Jakie działania dedykowane osobom mającym szczególne potrzeby wspierało Narodowe Centrum Badań i Rozwoju?

Uczelnie nie pierwszy raz otrzymują wsparcie na rzecz osób ze szczególnymi potrzebami. W perspektywie finansowej 2014-2020 około 200 uczelni skorzystało ze środków europejskich w ramach trzech konkursów: „Uczelnia dostępna”, znosząc na własnym podwórku szereg barier utrudniających dostęp do kształcenia. Wartość wszystkich projektów sięgnęła wówczas 690 mln zł.

– Zależy nam, aby w efekcie projektów wybranych w konkursie „Centra wiedzy o dostępności” wypracowane zostały standardy bądź wzorce produktów lub usług w zakresie dostępności i projektowania uniwersalnego w dziedzinach, w których poszczególne centra się specjalizują. Chciałbym podkreślić, iż uczelnie, które skorzystają z unijnego dofinansowania, wykorzystają w tym celu nie tylko swój potencjał techniczny, ale także naukowy – mówił prof. dr hab. Jerzy Małachowski, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (od prawej).

NCBR przeprowadziło także nabór „Projektowanie uniwersalne”, w którym szkoły wyższe realizowały 31 projektów o łącznej wartości blisko 36 mln zł.

To wtedy ogłoszono także pilotażowy konkurs na utworzenie centrów wiedzy o dostępności wyspecjalizowanych w jednej z dziedzin: architektura, urbanistyka i budownictwo; transport i mobilność; cyfryzacja i komunikacja; design i przedmioty codziennego użytku; zdrowie.

– Program Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego pozwala nam kontynuować tę drogę, m.in. poprzez ponad 100 projektów realizowanych w wyniku naborów „Dostępność podmiotów szkolnictwa wyższego” i „Uczelnie coraz bardziej dostępne” – zauważył prof. dr hab. Jerzy Małachowski, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Ile osób w Polsce jest nie w pełni sprawnych?

Według danych statystycznych z 2021 roku, choćby 5,4 mln Polaków deklarowało się jako osoby z niepełnosprawnościami, a grupa osób ze szczególnymi potrzebami, w zależności od przyjętych kryteriów, pozostało szersza – według niektórych opracowań sięga choćby siedmiu milionów osób – informuje Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Dziękujemy za przeczytanie tekstu do końca. Polecamy inne wiadomości zamieszczone na stronie internetowej www.agencja-informacyjna.com. Życzymy ciekawej lektury. Agencja Informacyjna

AI, Gospodarka /Jerzy Mosoń, szef Działu Gospodarka i Świat, analityk, doradca biznesowy/ 11 lipca 2025 zdjęcia: Jerzy Mosoń