UE i Chiny na rozdrożu? Von der Leyen: To punkt zwrotny relacji

W cieniu napięć handlowych, wojny w Ukrainie i klimatycznych wyzwań przywódcy Unii Europejskiej i Chin spotkali się w Pekinie na 25. szczycie UE–Chiny. Ursula von der Leyen i Antonio Costa apelowali do Xi Jinpinga o wyrównanie relacji gospodarczych i wykorzystanie wpływu Pekinu na Rosję. Chiński przywódca wezwał do „właściwego wyboru strategicznego” i podkreślił znaczenie zaufania w czasach globalnej niestabilności.

– Nasze relacje osiągnęły punkt zwrotny – tymi słowami przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen rozpoczęła spotkanie z chińskim przywódcą Xi Jinpingiem. Jak tłumaczyła, „wraz z pogłębianiem się współpracy, pojawiły się nierówności”, które – jej zdaniem – należy skorygować, aby stosunki były „trwałe i obopólnie korzystne”. Unijna przewodnicząca dodała, iż odbudowa równowagi jest warunkiem dalszej współpracy.

To pierwszy osobisty szczyt UE–Chiny od 2023 roku. Odbył się w szczególnej atmosferze – na prośbę Pekinu ograniczono jego czas do jednego dnia, a miejsce spotkania przeniesiono z Brukseli do stolicy Chin. W agendzie znalazły się m.in. kwestie nierównowagi handlowej, kontroli eksportu metali ziem rzadkich, subsydiów dla przemysłu oraz wojny w Ukrainie.

Costa apeluje o wpływ Pekinu na Rosję

Przewodniczący Rady Europejskiej Antonio Costa podkreślił, iż UE oczekuje „konkretnego postępu” w rozwiązaniu kwestii gospodarczych oraz wzywa Pekin do wykorzystania swojej pozycji wobec Kremla. – Wzywamy Chiny, stałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ, do wykorzystania swojego wpływu na Rosję w celu zakończenia wojny agresji przeciwko Ukrainie – powiedział Costa, nawiązując do postawy Pekinu, który oficjalnie pozostaje neutralny, ale nie ukrywa bliskich relacji z Moskwą.

Von der Leyen zaznaczyła z kolei, iż obie strony powinny „dostrzegać swoje obawy i przedstawiać realne rozwiązania”, odnosząc się również do napięć handlowych.

Prezydent Chin Xi Jinping słucha przewodniczącego Rady Europejskiej Antonio Costy w obecności przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen oraz wysokiej przedstawiciel do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej Kaji Kallas podczas przemówienia otwierającego 25. szczyt Unia Europejska-Chiny w Wielkiej Hali Ludowej w Pekinie, Chiny, 24 lipca 2025 r. Foto: EPA/ANDRES MARTINEZ CASARES / EPA / POOL

Xi Jinping: Potrzebujemy zaufania i komunikacji

Xi Jinping przyjął europejskich przywódców, wskazując na znaczenie relacji Chiny–UE jako „konstruktywnych sił” sprzyjających multilateralizmowi. – Im bardziej skomplikowana i niepewna jest sytuacja międzynarodowa, tym bardziej musimy wzmocnić komunikację i pogłębić współpracę – mówił Xi.

Z okazji 50-lecia stosunków dyplomatycznych Chiny–UE chiński lider ocenił dotychczasową współpracę jako „owocną”, a za podstawę dalszych relacji uznał wzajemny szacunek i akceptację różnic.

Jednocześnie Xi apelował o dokonanie „właściwego wyboru strategicznego” przez obie strony. W tle jego wystąpienia wciąż pozostają kontrowersje związane z chińskim wsparciem dla rosyjskiej gospodarki oraz polityką przemysłową opartą na nadprodukcji i subsydiach.

Klimat jako pole porozumienia

Mimo napięć politycznych i gospodarczych, strony planują podpisać deklarację o współpracy klimatycznej, zobowiązującą do cięć emisji i przedstawienia planów działań przed COP30 w Brazylii. Choć nie przewidziano wspólnego komunikatu ze szczytu, to zapowiedziano osobne oświadczenia podsumowujące rozmowy i priorytety obu stron.

Chińska agencja Xinhua w swoim komentarzu podkreśliła rolę Chin jako „krytycznie ważnego partnera” UE i wezwała do zwiększenia zaufania w relacjach. Jednocześnie zaznaczono, iż „brak zgody nie musi oznaczać konfrontacji”.

Szczyt w Pekinie pokazał, iż mimo rocznicy dyplomatycznych relacji i deklaracji współpracy, Unia Europejska i Chiny wciąż dzieli głęboki rozdźwięk – zarówno w kwestiach wartości, jak i interesów strategicznych. Choć deklaracje Xi Jinpinga o zaufaniu i współpracy mają ton koncyliacyjny, realne decyzje – zwłaszcza w sprawie Ukrainy i nadwyżek handlowych – mogą zadecydować, czy „punkt zwrotny” okaże się początkiem zbliżenia, czy początkiem nowego etapu dystansu.

PAP / Mint / Hanna Czarnecka