Ukraina chce kupić 150 JAS-39 Gripen E od Szwecji

Szwecja i Ukraina podpisały list intencyjny, według którego Ukraina miałaby zakupić 150 maszyn wielozadaniowych JAS-39 Gripen E. Dostawa miałaby się rozpocząć za 2-3 lata. Ukraińcy są też zainteresowani maszyną rozpoznania GlobalEye.

O podpisaniu listu intencyjnego poinformował premier Szwecji Ulf Kristersson po spotkaniu z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim w Linköping w południowej Szwecji. Prezydent Ukrainy odwiedził tam zakład produkcyjny koncernu Saab, producenta maszyny wielozadaniowej JAS-39 Gripen E, samolotu rozpoznawczego GlobalEye, systemów rakietowych, granatników i innego typu broni przeciwpancernej piechoty. Ukraina chciałby też otrzymać „jak najszybciej” 20 starszych JAS-39 C/D ze szwedzkich zapasów mobilizacyjnych.

Według informacji otrzymanych przez ISBiznes.pl Ukraińcy są też bardzo zainteresowani zakupem maszyn rozpoznania GloobalEye, ale „kwestia ta nie została w tej chwili poruszona oficjalnie”.

Jak stwierdził premier Szwecji, oba kraje podpisały długoterminową umowę dotyczącą współpracy i wymiany doświadczeń w zakresie obrony przeciwlotniczej, zaś zakup samolotów wielozadaniowych Gripen E ma być największą jej częścią i zarazem największym zamówieniem eksportowym szwedzkiego przemysłu obronnego w historii.

„Zdajemy sobie sprawę, iż przed nami długa droga Ale od dziś jesteśmy zdecydowani zbadać wszystkie możliwości dostarczenia Ukrainie dużej liczby myśliwców Gripen w przyszłości. Moce produkcyjne Gripen E są w tej chwili rozbudowywane, więc w praktyce dostawy mogą rozpocząć się w ciągu trzech lat” – powiedział Kristersson, zauważając, iż list intencyjny „rozpoczyna proces (współpracy) na kolejne 10-15 lat”.

„Nie dostarcza się 150 myśliwców naraz, to długoterminowe możliwości dostaw” – dodał.

W swoim wystąpieniu prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski powiedział, iż szwedzkie samoloty Gripen są dla Ukrainy „priorytetem”.

„Gripeny należą do najlepszych na świecie. Rozpoczęliśmy prace nad dostarczeniem Gripenów Ukrainie i spodziewamy się, iż przyszły kontrakt pozwoli nam na zakup nie mniej niż 100 takich samolotów” – powiedział Zełenski, wymieniając jako zalety „cenę” i „manewrowość”. Stwierdził też, iż Ukraina chciałaby otrzymać pierwsze JAS-39 C/D na początku przyszłego roku.

Jak stwierdził premier Szwecji, „na razie nie zapadły wiążące decyzje”, ale szacuje, iż produkcja i dostawa pierwszego nowego samolotu mogą potrwać trzy lata. Nie potwierdził też decyzji o ewentualnym dostarczeniu starszych JAS-39 C/D.

W maju ubiegłego roku Szwecja ogłosiła, iż ​​na razie nie wyśle ​​myśliwców Gripen na Ukrainę, ponieważ uznano, iż wdrożenie dwóch typów samolotów wielozadaniowych jednocześnie jest zbyt skomplikowane, a w tym czasie Ukraina tworzyła system logistyczny dla nowo dostarczanych F-16. Prezes Saaba, Micael Johansson, jednak w tej chwili dał do zrozumienia, iż ​​wciąż ma nadzieję zobaczyć Gripeny na Ukrainie i iż „wcale” nie porzucił tego pomysłu. Ukraińscy piloci już latali w Szwecji i szkolili się na Gripenach.

Ukraińcy twierdzą, iż zakup szwedzkich myśliwców mógłby zostać sfinansowany z zamrożonych rosyjskich aktywów znajdujących się w posiadaniu belgijskiej giełdy rozliczeniowej Euroclear oraz ze składek od państw sojuszniczych w koalicji chętnych, ale nie ma jeszcze decyzji tej sprawie.

Jak powiedział Justin Bronk, ekspert ds. wojny powietrznej w londyńskim think tanku Royal United Services Institute, ukraińskie plany zakupu Gripenów oznaczają, iż kraj ten myśli o długoterminowym planowaniu swoich powojennych sił powietrznych, a nie o rozwiązaniu bieżących potrzeb bojowych. Ukraińskie Siły Powietrzne są już wyposażone amerykańskie maszyny wielozadaniowe F-16 i francuskie Mirage 2000.

„Gripen E hipotetycznie reprezentowałby znacznie bardziej wydajny myśliwiec średniej klasy” – powiedział Bronk, wskazując na takie zalety maszyny, jak nowoczesny radar, systemy walki elektronicznej oraz możliwość przenoszenia i odpalania europejskich pocisków rakietowych dalekiego zasięgu Meteor.

Pierwsze Gripeny pojawiły się w służbie w 1996 roku, a Saab wyprodukował łącznie około 280 samolotów. Szwedzkie Siły Powietrzne w tej chwili zamówiły 60 egzemplarzy najnowszego wariantu Gripen E, a Saab zwiększa moce produkcyjne w Linköping dążąc do produkcji 20-30 samolotów rocznie w zakładzie w ciągu kilku lat.