UW na Forum Ekonomicznym w Karpaczu – dzień trzeci

Odporne gospodarki w erze cyfrowej, przyszłość polityki społecznej, polska strategia w globalnym wyścigu o AI. To wybrane tematy poruszane w Strefie Uniwersytetu Warszawskiego podczas ostatniego dnia XXXIV Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

4 września odbyły się ostatnie debaty podczas XXXIV Forum Ekonomicznego w Karpaczu. Uniwersytet Warszawski, główny partner akademicki wydarzenia, zorganizował swoją Strefę. W trakcie trzech dni obrad był gospodarzem licznych spotkań i dyskusji z udziałem władz uczelni, badaczy i ekspertów z innych ośrodków naukowych.

Odporne gospodarki w erze cyfrowej

Jak państwa i biznes mogą przekuwać ryzyka cyfrowe i geopolityczne w przewagi? O innowacjach, współpracy nauki z biznesem, odpornych modelach ekonomicznych i odpowiedzialności społecznej rozmawiali: prof. Wiesław Cetera z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW, prof. Stefan Dziembowski z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW, dr Katarzyna Niewińska z Wydziału Zarządzania UW oraz Michał Kanownik, prezes Związku Cyfrowa Polska. Debatę moderował Michał Niewiadomski z Bankier.pl.

Eksperci podali własne recepty na budowę odpornego społeczeństwa i efektywnej gospodarki w obliczu cyfrowego postępu.

– Istotną kwestią jest transfer technologii i odpowiednie wykorzystanie potencjału tkwiącego w start-upach. Mamy wielu wybitnych naukowców. Uniwersytet Warszawski jest liderem w Polsce pod względem zakładanych spółek spin-off. Stąd wynika wielka rola edukowania młodych na temat przedsiębiorczości czy modeli finansowania. Trzeba mądrze łączyć środki publiczne i prywatne oraz uczyć zespoły akademickie pracy z inwestorami – mówiła dr Katarzyna Niewińska.

Prof. Wiesław Cetera przypomniał, iż wiele algorytmów znamy od dekad, a przełomem jest dziś skala mocy obliczeniowej.

– Zagrożeniem w kontekście nowych technologii są niepełne kompetencje ich użytkowników. Musimy mieć świadomość, czy jest sztuczna inteligencja i do czego może służyć. Na poziomie instytutów badawczych możemy pracować nad kształtowaniem świadomości społeczeństwa, jednak wdrożenia dokonują się w przedsiębiorstwach. Brakuje nam dziś silnego sprzężenia między praktykami a naukowcami. Mamy wiele wybitnych umysłów, ale nie posiadamy wystarczającego kapitału finansowego, który pozwoliłby na ich autonomiczny rozwój – zaznaczył prof. Cetera.

Mówiąc o kryptografii, prof. Stefan Dziembowski przesunął akcent z samego szyfrowania na nowoczesne rozwiązania, w tym na dowody o zerowej wiedzy i weryfikowalne przetwarzanie treści.

– Sam pracuję w tej chwili nad konkretnym zastosowaniem dowodów kryptograficznych w walce z tzw. deepfake’ami. Pojawił się ostatnio np. pomysł elektronicznego podpisywania zdjęć przez aparaty fotograficzne, jednak co zrobić w przypadku edytowanych fragmentów takich dzieł – mówił prof. Dziembowski.

Badacz zauważył, iż spektakularne włamania rzadko łamią kryptografię — najczęściej zawodzą implementacje i procedury. Jako receptę wskazał standardy, higienę operacyjną i lepsze kształcenie doktorantów. Opisał model komercjalizacji „profesor jako doradca, doktorant jako lider start-upu” i dodał, iż bez edukacji medialnej choćby najlepsza technologia polegnie w starciu z dezinformacją.

Michał Kanownik przypomniał, iż Europa nie będzie technologiczną wyspą, więc musi stać się silnym partnerem w globalnych łańcuchach dostaw. Ocenił, iż Polska jest intensywnie atakowana w Sieci, ale większość incydentów rozgrywa się na poziomie człowieka i organizacji. W centrum umieścił dane jako paliwo dla AI oraz bolesny deficyt kompetencji – od techników robotyki po podstawowe umiejętności cyfrowe uczniów. Zachęcał do stymulowania prywatnych inwestycji B+R, budowania projektów ponad granicami regionu CEE i szukania nisz zamiast kopiowania BigTechów.

Globalny wyścig o AI

4 września gościem Strefy UW na Forum był także prof. Piotr Sankowski z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego – wybitny ekspert w zakresie algorytmów, multizdobywca prestiżowych grantów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (European Research Council, ERC).

W rozmowie z Marcinem Maj-Sawickim, prezesem Archetype Plus, opowiedział o swojej perspektywie na polską strategię dotyczącą odnalezienia się w globalnym wyścigu o sztuczną inteligencję. Badacz podkreślił m.in. kluczową rolę edukowania społeczeństwa na temat istoty i możliwych zastosowań AI. Zaznaczył, iż Polska ma jeszcze przed sobą długą drogę we wdrażaniu sztucznej inteligencji. Odniósł się też do kwestii finansowania rozwoju nowych technologii.

– W tej chwili musimy liczyć na finansowanie publiczne, kapitał prywatny robi to póki co niechętnie. istotny jest też budżet na wyszukiwanie i zatrzymywanie w kraju młodych talentów, na wdrażanie owych technologii, a także rozwój infrastruktury – mówił prof. Piotr Sankowski.

Naukowiec dodał, że, jego zdaniem, w Polsce za rzadko podejmuje się wysiłek tworzenia start-upów, a najczęstszym scenariuszem jest kariera w korporacji. Podkreślił również potrzebę zabiegów o zwiększenie znaczenia badań nad AI, dodając, iż przyszłością nauki są badania interdyscyplinarne wykorzystujące sztuczną inteligencję w różnych dziedzinach wiedzy.