12 godzin temu
Współtwórca Ethereum, Vitalik Buterin, zaprezentował wczoraj nowy protokół kryptograficzny GKR (Goldwasser–Kalai–Rothblum), który może zrewolucjonizować sposób działania dowodów wiedzy zerowej na popularnej sieci. Rozwiązanie to znacząco obniża koszty obliczeniowe i zwiększa wydajność weryfikacji na blockchainie.
Czym jest protokół GKR i jak działa
GKR to zaawansowana technika kryptograficzna umożliwiająca komputerom udowodnienie schematy skomplikowanych obliczeń bez ujawniania danych wejściowych. Protokół może weryfikować dwa miliony obliczeń na sekundę na standardowych laptopach, a cała weryfikacja transakcji Ethereum wymaga zaledwie pięćdziesięciu konsumenckich kart graficznych.
Tradycyjne metody weryfikacji wymagają od komputerów wykonania pracy stu razy większej niż oryginalne obliczenia, podczas gdy GKR redukuje to do zaledwie 10-15 razy więcej pracy. W praktyce oznacza to drastyczne obniżenie kosztów i wymagań sprzętowych dla operacji w sieci Ethereum.
Jak GKR przyspiesza weryfikację
Vitalik Buterin w swoim szczegółowym wpisie na blogu vitalik.eth.limo porównuje działanie GKR do nauczyciela sprawdzającego zadanie domowe z matematyki. Zamiast weryfikować każdy krok obliczeń, protokół koncentruje się na kluczowych punktach kontrolnych i używa matematycznych technik do potwierdzenia poprawności końcowego wyniku.
GKR redukuje koszty dowodów ZK poprzez zaangażowanie się tylko w dane wejściowe i wyjściowe, pomijając wszystkie ciężkie kroki pośrednie. To sprawia, iż protokół jest szczególnie efektywny przy weryfikacji powtarzalnych zadań, gdzie ta sama operacja jest stosowana do dużych ilości danych.
Zastosowania praktyczne i wizja Lean Ethereum
GKR wpisuje się w szerszą wizję Buterina dotyczącą „Lean Ethereum” – uproszczonej i odpornej na ataki komputerów kwantowych architektury sieci. Protokół bezpośrednio wspiera dążenie Ethereum do szybszej finalizacji, agregacji dowodów dla rollupów oraz skalowalności opartej na dowodach wiedzy zerowej.
Eksperci branżowi wskazują, iż potencjał GKR wykracza poza blockchain. Protokół znajdzie zastosowanie w weryfikacji modeli uczenia maszynowego, gdzie duże modele muszą demonstrować poprawne wyniki bez ujawniania danych bazowych.
Kwestia prywatności i integracja z ekosystemem
Warto zaznaczyć, iż sam protokół GKR nie jest technologią zapewniającą prywatność – zajmuje się zwięzłością, a nie poufnością. Aby uzyskać adekwatności zero-knowledge, GKR można opakować w istniejące systemy ZK-SNARK lub ZK-STARK.
Rozwój protokołu GKR zbiegł się w czasie z uruchomieniem przez Fundację Ethereum 47-osobowego „Privacy Cluster”, którego celem jest uczynienie prywatności domyślną funkcją sieci, a nie opcjonalnym dodatkiem. Buterin wielokrotnie podkreślał, iż prywatność jest niezbędna dla przetrwania Ethereum, porównując obecne publiczne blockchainy do wczesnego internetu przed wprowadzeniem standardów szyfrowania.
Wprowadzenie protokołu GKR stanowi kolejny krok w ewolucji infrastruktury Ethereum, która ma stać się szybsza, tańsza i bardziej dostępna zarówno dla programistów, jak i użytkowników końcowych.
