1 rok temu
Panel pod tym tytułem odbył się podczas 32 Forum Ekonomicznego w Karpaczu .Moderatorem panelu był ukraiński prawnik Yurii Biloua zaś tematyką były prawno-instytucjonalne kwestie odpowiedzialności Rosji za popełnione zbrodnie i zniszczenia, dokonane w Ukrainie.
Tetyana Peczonczyk – Prezes Zarządu, Centrum Ochrony Praw Człowieka ZMINA, Ukraina -omówiła zakres zbrodni rosyjskich, dokonywanych w wyniku wojny w połączeniu z kwestią odpowiedzialności wobec osób winnych zbrodni i ludobójstwa. Wskazała, iż w roku prowadzonych aktualnie spraw prawno-karnych oskarżono 380 osób, z tego sporządzono 220 aktów oskarżenia skierowanych na drogę sądową. 54 osoby zostały prawomocnie skazane przez sądy, natomiast rzeczywiste kary zostały wymierzone wobec 15 osób, pozostałe wyroki wydano w trybie zaocznym. Kierowane przez T. Peczonczyk Centrum Ochrony Praw Człowieka ZMINA zajmuje się dokumentowaniem i ewidencjonowaniem przypadków zbrodni, w tym tortur itp.
Andrei Vasilyeu – Ekspert w Dziedzinie Praw Człowieka, Białoruś – skoncentrował uwagę słuchaczy na kwestii odpowiedzialności i współodpowiedzialności za rosyjskie zbrodnie wojenne wobec ludności Ukrainy ze strony przewódców Białorusi, przede wszystkim prezydenta Łukaszenki. Wskazał przy tym, z powołaniem się na konkretne przepisy prawa międzynarodowego, w tym Konwencji Genewskiej, na jednoznaczną kwalifikację prawną działań takich, jak udostępnianie swoje terytorium agresorowi, działającemu przeciwko państwu trzeciemu, zrównującą je z odpowiedzialnością za popełniane w rezultacie tego zbrodnie. Innym stwierdzonym faktem jest udział reżimu Łukaszenki w procederze porywania dzieci ukraińskich i przymusowe przewożenie ich do Rosji.
Simon Papuashvili – Dyrektor Programowy, International Partnership for Human Rights, Belgia – wskazał na problem możliwego braku pełnej bezstronności prokuratorów i sędziów ukraińskiego wymiaru sprawiedliwości w sytuacji, kiedy wojna w Ukrainie dotyka praktycznie każdej rodziny. Stąd też na wsparcie zasługuje rozciąganie systemu wymiaru sprawiedliwości wobec zbrodniarzy na inne kraje oraz tworzenie tzw. joint investigation teams, co przyczynia się do podnoszenia wiarygodności dokonywanych ustaleń ferowanych wyroków.
Antoni Macierewicz – Poseł, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej – wskazał, iż Polska zdecydowanie opowiada się za utworzeniem specjalnego trybunału międzynarodowego ds. agresji, ludobójstwa i zbrodni wojennych. Zaznaczył przy tym, iż utworzenie takiego ciała nie powinno w żadnym stopniu być uzależnione od wyzwolenia wszystkich okupowanych ziem ukraińskich. Przypomniał jednocześnie uchwałę Sejmu RP z 14 grudnia 2022 r.
Michał Sopiński – Rektor, Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości, Polska – przywołał proces odzyskiwania bezprawnie użytkowanych przez Rosję terenów, nieruchomości itp. na terenie Polski, rozpoczęty zaraz po agresji rosyjskiej na Ukrainę. Stwierdził, iż w obliczu problematycznej aktualnie pełnej egzekucji wyroków sądów, skazujących z konieczności w trybie zaocznym zbrodniarzy rosyjskich, odbieranie takiego mienia rosyjskiego może stanowić rodzaju formę rekompensaty z przeznaczeniem na odbudowę Ukrainy.
