3 tygodni temu
Polska w dekadę niemal zrównała się z gospodarkami Europy Środkowej i zmniejszyła o połowę dystans do średniego poziomu zamożności w Unii Europejskiej.
Jak wynika z najnowszej edycji Wskaźnika Bogactwa Narodów opracowanego przez Warsaw Enterprise Institute (WEI), to sukces, który jednak mąci niepokojący trend: spadająca jakość wydatków publicznych.
Polska zajmuje dopiero 27. pozycję na 38 gospodarek, tak, jak rok temu
WEI opublikował V edycję Wskaźnika Bogactwa Narodów, wyjątkowego Indeksu, który oprócz PKB mierzy także jakość wydatków publicznych. W indeksie, który został opracowany przez ekonomistę Karola Zdybla, brane są pod uwagę państwa należące do UE i OECD. Miejsca na podium zajmują Irlandia, Szwajcaria oraz Norwegia, której w tym roku, podobnie, jak w poprzednim, udało się wyprzedzić USA. Polska zajmuje dopiero 27. pozycję na 38 gospodarek, co oznacza, iż zajmujemy taką samą pozycję, jak rok temu, jednak należy zauważyć, iż nasza punktacja względem poprzedniego roku spadła (68,6 pkt w 2024 roku vs. 66,2 pkt w 2025 r.).
Niestety od edycji 2023 obserwujemy – tym razem już stale, nie jednorazowo – inny niepokojący trend. Jest nim spadek jakości wydatków publicznych w Polsce. Polski wskaźnik jakości wydatków publicznych, czyli jeden z dwóch składników WBN, wyniósł w 2015 r. 45,7, w edycji 2022 osiągnął swoje maksimum: 61,2, by potem spadać przez trzy kolejne lata do obecnego poziomu 56,5.
Niepokój budzi malejąca efektywność polskich wydatków publicznych
Niestety, ale szczególny niepokój budzi malejąca efektywność polskich wydatków publicznych. Od 2022 r. ich jakość spada, oddalając Polskę od poziomu oczekiwanego dla podobnych wielkości budżetów. W obliczu nadchodzącego globalnego spowolnienia gospodarczego, wywołanego m.in. protekcjonizmem handlowym USA, rola odpowiedzialnej polityki fiskalnej może być kluczowa dla dalszego rozwoju.
Poniżej najważniejsze wnioski z raportu:
- Zmniejszony dystans do średniej UE: różnica między Polską a średnią unijną spadła z 25 proc. w 2015 r. do 12 proc. w 2025 r.
- Polska wyprzedziła sąsiadów: według WBN 2025 Polska wyprzedza w tej chwili Słowację, Węgry i Łotwę w poziomie bogactwa narodowego.
- Alarmujące pogorszenie jakości wydatków publicznych: po szczytowym wyniku w 2022 r. (61,2 punktu), jakość polskich wydatków publicznych spada trzeci rok z rzędu – w tej chwili wynosi 56,5 punktu.
- Polska coraz mniej efektywna fiskalnie: w przeciwieństwie do takich państw jak Hiszpania i Chorwacja, Polska wydaje publiczne pieniądze mniej efektywnie niż powinna, biorąc pod uwagę wielkość budżetu.
- Polska coraz bliżej Portugalii i Estonii: ich wyprzedzenie w rankingu WBN jest możliwe w ciągu 2–3 lat przy utrzymaniu obecnych trendów.
- Groźba spowolnienia gospodarczego: rosnący protekcjonizm, w tym polityka celna USA, może w nadchodzących latach dodatkowo obciążyć sektor prywatny w Europie.
- Wnioski na przyszłość: odpowiedzialna polityka publiczna i poprawa jakości wydatków będą najważniejsze dla utrzymania dynamiki wzrostu WBN Polski.
