
Żniwa to najbardziej intensywny czas pracy w wielu gospodarstwach. Towarzyszy im presja czasu, zmęczenie, upał i często także… rutyna. Niestety, co roku dochodzi do tragicznych zdarzeniach z udziałem maszyn rolniczych. Czy dramatyczne wypadki podczas żniw to wynik nieuwagi, czy może nadmiernej pewności siebie?
Wypadki podczas żniw to bardzo często efekt rutyny u doświadczonego rolnika. Poza tym brak wyobraźni lub brak odpowiedniego nadzoru, pośpiech i zmęczenie.
Wypadki podczas żniw a maszyny w ruchu
Wypadki podczas żniw są często skutkiem obsługi maszyn rolniczych. Prasa, kombajn, ładowarka — każda z nich może być narzędziem śmiertelnego zagrożenia, jeżeli nie jest używana z należytą ostrożnością. Mimo iż przepisy BHP są znane, ich stosowanie w praktyce bywa różne. Pośpiech i potrzeba maksymalnego wykorzystania pogody sprawiają, iż rolnicy często podejmują ryzyko.
W dodatku, osoby pomagające w żniwach, w tym młodzież i członkowie rodzin, nie zawsze są odpowiednio przeszkoleni. Często brakuje im też wyobraźni. To zwiększa prawdopodobieństwo nieszczęśliwych zdarzeń. Niestety, mimo corocznych apeli, dochodzi do wypadków podczas żniw, także ze skutkiem śmiertelnym. Obecny artykuł, to kolejny sygnał ostrzegawczy.
Rutyna wrogiem doświadczonego rolnika
Choć brzmi to paradoksalnie, to właśnie doświadczenie często staje się przyczyną wypadków podczas żniw. Rolnicy, którzy przez lata pracowali przy sprzęcie, czują się pewnie i automatyzują wiele czynności. To z jednej strony pozwala na szybką i efektywną pracę, ale z drugiej — usypia czujność.
Rutyna powoduje, iż zaczynamy lekceważyć zasady bezpieczeństwa. „Zawsze tak robiłem”, „to tylko na chwilę”, „nie chce mi się zeskakiwać z ciągnika, żeby sprawdzić” — oto najczęstsze myśli, które kończą się tragedią. Tymczasem, w pracy z maszynami nie wolno ufać przyzwyczajeniom. Każdy sezon to nowe zagrożenia: inny typ pola, inne warunki pogodowe, inne ustawienia sprzętu. Ponadto co niezmiernie ważne, ale całkowicie pomijane — jesteśmy o rok starsi. Przez to mniej sprawni, z mniejszym tempem reakcji, spowolnieniem ruchów, może gorszym wzrokiem niż przed rokiem.

Wypadki podczas żniw często są efektem przemęczenia, rutyny oraz brakiem koncentracji zwykle występującej, gdy mamy świadomość finału prac polowych
fot. Tomasz Kuźdub
Wypadki podczas żniw — jak ograniczyć ryzyko?
Choć nie sposób całkowicie wyeliminować zagrożenia, można znacząco je ograniczyć. Po pierwsze — przeglądy techniczne sprzętu przed rozpoczęciem prac powinny być obowiązkowe. Po drugie — szkolenia z BHP, choćby krótkie przypomnienie zasad, mogą mieć ogromne znaczenie.
Kolejnym krokiem jest organizacja pracy. Warto zaplanować zbiór tak, by unikać pracy w ekstremalnym upale. Należy robić przerwy i przez cały czas nawadniać organizm. Absolutnie nie należy wysyłać do obsługi maszyn osób niepełnoletnich i niewykwalifikowanych. Poza tym znaczenie ma też obecność drugiej osoby na miejscu — w razie wypadku szybka pomoc może uratować życie.
Jeśli mówimy o szybkiej pomocy, miejmy pod ręką zawsze, na wszelki wypadek, dobrze wyposażoną apteczkę, opaskę uciskową.
Pamiętajmy też o odpoczynku. Równie często bowiem jak rutyna, tak zmęczenie po kilkunastogodzinnej pracy bywa przyczyną wypadku podczas żniw. Do tego dochodzi pod koniec pracy brak koncentracji, i nieszczęście gotowe.
Koniecznie też zapewnijmy profesjonalną opiekę nieletnim znajdującym się w gospodarstwie. Dzieci i nastolatki muszą być non stop pod kontrolą, gdyż tej grupie wiekowej szczególnie brakuje wyobraźni. Natomiast nie brakuje jej… fantazji.
Nie pozwólmy, by żniwa stały się tragedią
Wypadki podczas żniw zdarzają się co roku. Chociaż przyczyn jest wiele, to rutyna, pośpiech i zmęczenie są wspólnym mianownikiem. Dlatego tak ważne jest, by mimo presji nie zapominać o bezpieczeństwie. Każdy zbiór może być skuteczny i bezpieczny, jeżeli tylko zadbamy o zdrowy rozsądek i świadomość zagrożeń.
Wypadki podczas żniw — fakty i zalecenia
Zjawisko/Zagrożenie | Opis |
Typowe przyczyny wypadków | Rutyna, pośpiech, zmęczenie, brak nadzoru |
Najbardziej niebezpieczne maszyny | Kombajny, ładowarki, prasy, traktory z osprzętem |
Grupy ryzyka | Doświadczeni rolnicy, młodzież pomagająca przy żniwach, dzieci bez nadzoru |
Przykłady działań profilaktycznych | Przeglądy techniczne, krótkie szkolenia, organizacja pracy, nadzór |
Kiedy najwięcej wypadków? | Lipiec–sierpień, przy intensywnych pracach w wysokiej temperaturze |
Co może uratować życie? | Obecność drugiej osoby, natychmiastowe wezwanie pomocy, telefon w kieszeni, apteczka |