8 miesięcy temu
X-65, eksperymentalna maszyna bez ruchomych powierzchni sterowych, zostanie wyprodukowany w formie kilku prototypów do testów. Ich program zacznie się w 2025 roku.
X-65 jest maszyną opracowaną i skonstruowaną przez spółkę zależną Boeinga, Aurora Flight Sciences, która w zeszłym roku podpisała kontrakt z Departamentem Obrony w ramach programu The Control of Revolutionary Aircraft with Novel Effectors (CRANE). W ramach tej technologii badany jest sposób sterowania samolotami dzięki aktywnej konsoli przepływu, tj. strumieniach sprężonego powietrza bądź sterowania ciągiem do sprężenia powietrza na stałych, specjalnie ukształtowanych powierzchniach sterowych zamiast klap, lotek i sterów. Jest to tzw. technologia AFC.
„X-65 ma potencjał, aby zmienić przyszłość projektowania samolotów. Wkraczając w fazę produkcyjną, jesteśmy coraz bliżej osiągnięcia celu, jakim jest zatwierdzenie technologii AFC i pomóc w otwarciu przestrzeni w zakresie projektowania dla przyszłych zastosowań” – stwierdził w informacji o rozpoczęciu budowy maszyny Kevin Uleck, dyrektor programu Aurora CRANE.
Eksperci firmy Aurora twierdzą, iż projekt ma potencjalne zastosowania w świecie wojskowym i cywilnym ze względu na jego możliwości zmniejszania masy samolotu, łatwej zmiany aerodynamiki oraz zmniejszenia jego złożoności mechanicznej, a co za tym idzie także podatności na awarie.
Prototypy X-65 będą testowane w locie przy szybkościach do 0,7 Macha. Jest to maszyna niewielka, ważąca 3,1 tony, z rozpiętością skrzydeł – 9 metrów. Samolot będzie zawierał zestaw 14 wariantów AFC z niezależnie sterowanymi kanałami dopływu powietrza. X-65 będzie miał także konstrukcję modułową, co umożliwi wymianę podzespołów na potrzeby przyszłych lotów testowych i różnych wariantów AFC. Co ciekawe, ze względu na nowatorskość rozwiązania wszystkie prototypy będą maszynami bezzałogowymi.
Jeden z prototypów zostanie zbudowany z tradycyjnym układem sterowania, wyposażonym w klapy, lotki i powierzchnie sterowe i ta maszyna zostanie wykorzystania do określenia bazowych osiągów X-65. Druga będzie już skonstruowana w konfiguracji docelowej i ta będzie testowana w różnych wariantach. X-65 ze względu na wymiary i dynamikę podobną do najnowszej maszyny szkolno-treningowej USAF – X-7 będzie także porównywany w rzeczywistych scenariuszach z tym samolotem.
„Konwencjonalne powierzchnie X-65 działają jak rozwiązania szkoleniowe, które pomagają nam zrozumieć w jaki sposób można zastosować AFC zamiast tradycyjnych klap i sterów. Będziemy dysponować czujnikami monitorującymi wydajność efektorów AFC z tradycyjnymi mechanizmami kontrolnymi” – powiedział Richard Wlezien, kierownik programu CRANE w DARPA. Zakończono już pełny przegląd projektu, wstępne testy, testy w tunelu aerodynamicznym, oblot modelu i testy w zmniejszonej skali. w tej chwili zaczyna się konstruowanie prototypów w zakładach spółki Aurora w Wirginii Zachodniej i Mississippi. Integracja systemów odbędzie się w zakładzie w Wirginii, a ostateczne testy w locie rozpoczną się latem 2025 roku.
Poniżej film demonstracyjny X-65 firmy Aurora:
