Zamiast zwrotu części podatku rolnego, obniżyć stawki

W stanowisku przesłanym Ministerstwu Rolnictwa, Związek stwierdza:

1. W dniu 23 grudnia 2023 roku kierownictwo resortu rolnictwa zapewniło protestujących rolników iż utrzymany zostanie podatek rolny w 2024 roku na poziomie z roku 2023. Z późniejszych publicznych wypowiedzi ministra rolnictwa do mediów wynikało jednak, iż nie chodzi o obniżenie podatku, ale rodzaj umorzenia, zwrotu części podatku. Potrzebne było ponad 3 miesiące od ww. zapowiedzi, by powstał projekt ustawy, co nie świadczy dobrze o tempie pracy legislacyjnej. Nastąpiło to dopiero po zapłacie pierwszej raty podatku rolnego, oraz po kolejnych protestach rolniczych.

P Projekt ustawy ukazał się na stronie Rządowego Centrum Legislacji 5 kwietnia br. (piątek) dopiero o godz. 17.52, a termin na zgłoszenie uwag przewidziano do 8 kwietnia br (poniedziałek). Wynika z tego iż na zgłoszenie uwag przewidziano tylko 3 dni w tym sobota i niedziela (czyli dni wolne) Nie da się nie odnieść wrażenia pozorności konsultacji społecznych w/s tego projektu ustawy. Równocześnie zauważamy, iż resort pominął w rozdzielniku - Związek Zawodowy Rolnictwa „Korona”.

3. Związek krytycznie odnosi się do projektu, gdyż przewiduje on zwrot części podatku, a nie jego obniżenie. Skutkiem przyjętej konstrukcji jest zatem przyjęcie charakteru pomocowego, a tym samym:

- ograniczenie podmiotowe liczby beneficjentów - do podatników podatku rolnego prowadzącemu gospodarstwo rolne i będącemu mikroprzedsiębiorstwem, małym albo średnim przedsiębiorstwem (art.2 ustawy);

- konieczność tworzenia biurokratycznej procedury postępowania administracyjnego wnioskowego także w sytuacji gdy podatek rolny nie został jeszcze zapłacony w całości (art.3 ust.1 ustawy)

- uznanie zwrotu za pomoc publiczną, a tym samym konieczność uzyskania pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej o zgodności ze wspólnym rynkiem pomocy publicznej określonej w ustawie (art.6 ustawy), co znów nas stawia w roli petenta względem Komisji Europejskiej.

Ponadto terminy określone w ustawie są określone w sposób nie uwzględniający realia prawne. W szczególności wniosek o zwrot należy złożyć od 2 do 31 maja 2024 roku, a organ ma wydać decyzję do 30 czerwca 2024 roku. Należy zauważyć, iż takie terminy ustawowe oznaczają iż ustawa musiałaby zostać przyjęta w trybie błyskawicznym przez Radę Ministrów, Sejm, Senat, podpisana przez prezydenta i ogłoszona w dzienniku ustaw. Na domiar złego przewiduje się 14-dniowe vacatio legis. Ale nawet w przypadku szybkiego tempa legislacji krajowej w tej sprawie, należy zauważyć, iż jeszcze zgodę musi wydać Komisja Europejska, a jest to okres wyborów do parlamentu europejskiego. Występuje zatem zagrożenie, iż do 30 czerwca nie będzie jeszcze zgody Komisji, gdy organa (wójt, burmistrz, prezydent) będą zobowiązane do wydania decyzji zwrotowych. Ponadto projektodawca ustawy nie wziął pod uwagę, iż możliwa jest odmowa Komisji. Gwoli przypomnienia od kwietnia 2023 roku Komisja Europejska wciąż nie wydała zgody ws. dopłat do transportu zbóż i rzepaku do portów bałtyckich, przewidzianych rozporządzeniem rady ministrów z dnia 14 kwietnia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wprowadzające do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. - §13 zu (Dz. U z dn. 21.04.2023 poz. 757).

Zasadniczym problemem zdaniem Związku jest konieczność obniżenia kosztów produkcji rolnej (na ten element wskazuje także Ocena Skutków Regulacji), a nie uwarunkowanie rolnika od decyzji urzędniczych a Państwo Polskie od decyzji zewnętrznych (Komisji Europejskiej).

4. W związku z powyższym proponujemy całkowitą zmianę filozofii ustawy tzn.

- ustawa powinna przyjąć nazwę „ustawa o wysokości podatku rolnego w roku 2024”

- Proponujemy przyjęcie następujących zapisów ustawowych zamiast proponowanych w projekcie tj..

art.1 „Wysokość stawek podatku rolnego w roku 2024:

1) od 1 ha przeliczeniowego gruntów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 – 185,125 złotych,

2) od 1 ha gruntów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 – 370,25 złotych

art.2. W przypadku gdy należność z tytułu podatku rolnego za rok 2024 została uiszczona w wysokości przekraczającej stawki określone na poziomie z art.1, organ zwraca nadpłatę na rachunek bankowy tego podatnika albo rachunek tego podatnika prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, wskazany przez podatnika

Art.3. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta przedstawia wojewodzie w terminie do dnia 15 stycznia 2025 r. sprawozdanie dotyczące wysokości z tytułu obniżenia stawek podatku rolnego w roku 2024. Budżet państwa przekazuje gminom równowartość kwoty z tytułu obniżenia stawek podatku rolnego, wynikającą ze sprawozdania w terminie 2 tygodni.

Art.4. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Stawki kwotowe określone w proponowanych przez Związek rozwiązaniach są ustalone na poziomie roku 2023 i żadna zgoda Komisji Europejskiej nie byłaby wymagana, gdyż nie byłaby to pomoc publiczna. Przypominamy przy tym, iż w orzecznictwie wskazuje się, iż zakaz wprowadzania zmian w czasie trwania roku podatkowego traktowany jest jako uszczegółowienie zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz ochrony bezpieczeństwa prawnego. Dotyczy on wszystkich podatków, których wymiar dokonywany jest za okresy roczne. Należy jednocześnie zaznaczyć, że zakaz wprowadzania zmian w podatkach rocznych nie ma charakteru absolutnego, o ile wprowadzane zmiany są korzystne dla podatnika. Tym samym uznaje się, że zmiany prowadzące do korzystniejszego lub neutralnego – z punktu widzenia podatnika – opodatkowania mogą wyjątkowo usprawiedliwiać ich wprowadzenie w trakcie trwania roku podatkowego. A zatem dopuszczalne jest przyjęcie rozwiązań obniżających stawki podatku rolnego w roku 2024 na poziomie 2023 w trakcie roku podatkowego.

5. Na zakończenie Związek uważa, iż dotychczasowa ustawa o podatku rolnym oparta jest na archaicznych zasadach. Potrzebna jest nowelizacja tej ustawy, która określałaby stawki podatku rolnego na stałym niezmiennym poziomie od 1 stycznia 2025 r. i stąd nasza propozycja zmiany art.6 ustawy o podatku rolnym tj.

Art. 6. 1. Podatek rolny za rok podatkowy wynosi:

1) od 1 ha przeliczeniowego gruntów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 – 125 złotych,

2) od 1 ha gruntów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 – 250 złotych

2. Rady gmin są uprawnione do obniżenia cen skupu określonych w ust. 2, przyjmowanych jako podstawa obliczania podatku rolnego na obszarze gminy.

Przy określaniu stawki przyjęliśmy dotychczasowy sposób liczenia przy założeniu średniej ceny żyta w wysokości 500 zł/t (na dzień 6.04.2024 według cenyrolnicze.pl wynosi ona 507,50 zł/t dla żyta konsumpcyjnego i 472,86 zł dla żyta paszowego). Kwotowe określenie stawki podatku pozwoliłby na ustabilizowanie przychodów gmin na określonym poziomie, a rolnikom dawałaby pewność, co do wysokości, niezależnie od zmian cen rynkowych żyta.