2 godzin temu
Zmiany w dopłatach dla rolników stały się faktem po tym, jak Rada Unii Europejskiej ostatecznie zatwierdziła uproszczenie wspólnej polityki rolnej. Nowe przepisy mają ograniczyć biurokrację, obniżyć koszty administracyjne oraz lepiej dostosować system wsparcia do realiów małych, rodzinnych i ekologicznych gospodarstw.
Przez lata rolnicy sygnalizowali, iż system dopłat staje się coraz bardziej skomplikowany. Teraz Unia Europejska zapowiada realne uproszczenia, które mają zmniejszyć liczbę kontroli i formalności. Jednocześnie najważniejsze pytanie brzmi: kiedy i w jakim zakresie zmiany faktycznie odczują gospodarstwa w Polsce.
Zmiany w dopłatach dla rolników zatwierdzone na poziomie UE
Przyjęte przez Radę UE przepisy są częścią trzeciego pakietu zbiorczego zaproponowanego przez KE w maju 2025 r. Nowelizacja obejmuje zarówno rozporządzenie o planach strategicznych WPR, jak i rozporządzenie horyzontalne. Co istotne, jest to już drugi pakiet uproszczeń przyjęty w bardzo krótkim czasie.
Zgodnie z oceną KE uproszczenia mogą przynieść rolnikom oszczędności sięgające nawet 1,6 mld euro. Natomiast administracjom krajowym ponad 200 mln euro. Celem zmian jest zwiększenie konkurencyjności europejskiego rolnictwa poprzez ograniczenie biurokracji i pobudzenie produktywności.
Mniej biurokracji i prostsza warunkowość
Jednym z kluczowych elementów reformy jest ograniczenie obciążeń administracyjnych. Nowe przepisy zmniejszają liczbę kontroli na miejscu, a jednocześnie likwidują roczne rozliczenia realizacji celów. Dzięki temu zarówno rolnicy, jak i administracja mają funkcjonować w bardziej przewidywalnym systemie.
Zmiany w dopłatach dla rolników obejmują również uproszczenie zasad warunkowości, szczególnie w odniesieniu do gospodarstw ekologicznych oraz częściowo ekologicznych. Państwa członkowskie zyskują większą elastyczność w uznawaniu spełnienia norm GAEC, co ma ograniczyć ryzyko sankcji wynikających wyłącznie z formalnych uchybień.
Duże uproszczenia dla rolników ekologicznych i obszarów chronionych
Nowe regulacje automatycznie uznają za spełniające normy GAEC 1–7 te grunty, które są certyfikowane ekologicznie, znajdują się w trakcie konwersji lub znajdują się na obszarach Natura 2000. Dzięki temu rolnicy ekologiczni unikną części formalności i nie będą narażeni na sankcje wynikające z podwójnych kontroli.
To rozwiązanie ma szczególne znaczenie dla gospodarstw działających na obszarach chronionych, gdzie dotychczas obowiązki często nakładały się na siebie.
Koniec dywersyfikacji upraw w GAEC 7
Istotna zmiana dotyczy także normy GAEC 7. Zgodnie z nowymi przepisami gospodarstwa do 50 ha automatycznie spełniają ten wymóg, a obowiązek dywersyfikacji upraw zostaje całkowicie zniesiony. To ważna informacja zwłaszcza dla gospodarstw zbożowych, które do tej pory musiały dostosowywać strukturę zasiewów do wymagań administracyjnych.
Zmiany w dopłatach dla rolników zatwierdzone przez Radę UE mają ograniczyć biurokrację i uprościć warunkowość w ramach WPR.
fot. Canva
Zmiany w dopłatach dla rolników. Wyższe wsparcie i korzystne zasady
Pakiet uproszczeń przewiduje także podwojenie limitu płatności dla małych gospodarstw – z 2 500 euro do 5 000 euro rocznie. Z kolei młodzi rolnicy zyskają możliwość wydłużenia okresu wsparcia choćby o kolejne pięć lat, jeżeli zdecydują się na współpracę w ramach spółdzielni lub organizacji producentów.
Dodatkowo zmieniono definicję trwałych użytków zielonych, co ogranicza ryzyko trwałego „wpadania” gruntów ornych w TUZ wbrew woli rolnika.
Warunkowość społeczna i dopłaty bez podatków
Parlament Europejski odsunął w czasie obowiązek karania za naruszenia przepisów prawa pracy w ramach warunkowości społecznej. Komisja Europejska ma do końca 2026 r. ocenić skuteczność tego mechanizmu, co oznacza brak natychmiastowych sankcji dla rolników.
Jednocześnie nowe przepisy jednoznacznie zakazują nakładania podatków i opłat fiskalnych na płatności bezpośrednie, co ma wzmocnić ochronę dochodów gospodarstw.
Co dalej z wdrażaniem zmian w Polsce?
Przyjęte zmiany w dopłatach dla rolników nie zaczną obowiązywać automatycznie. Teraz najważniejsze znaczenie będzie miało to, w jaki sposób państwa członkowskie wdrożą nowe regulacje w krajowych planach strategicznych WPR. Dla polskich rolników oznacza to konieczność śledzenia decyzji dotyczących przepisów krajowych, a także zasad naborów w ARiMR.
Wielkopolska Izba Rolnicza zwraca uwagę, iż postulaty zgłaszane przez środowiska rolnicze od lat, dopiero teraz uwzględniono: – ,,To źle świadczy o jakości dialogu ze środowiskami rolniczymi. Z drugiej strony wypada się cieszyć, na zasadzie lepiej późno niż wcale.”
Nowe decyzje Rady UE wpisują się w szerszy proces upraszczania zasad dla gospodarstw. W osobnym materiale sprawdzaliśmy już, jakie uproszczenia dla rolników zapowiada UE i które rozwiązania mają realnie ograniczyć liczbę formalności oraz kontroli: Uproszczenia dla rolników — mniej formalności, więcej wsparcia
Źródło: Rada Europejska Rada UE; WIR
