ARiMR zabierze Twoje dopłaty. Nowe wymagania i kontrole rolników – kiedy?

W 2025 roku rolnicy będą musieli stawić czoła nowym regulacjom. Wypłata dopłat będzie uzależniona od przestrzegania przepisów prawa pracy. Kontrole rozpoczną się już 1 stycznia, a rolnicy, którzy nie przestrzegają zasad, stracą świadczenia – ARiMR może nałożyć surowe kary. Kiedy rolnik straci dopłaty w 2025 roku?

Sytuacja w rolnictwie nie należy do optymistycznych. Zaledwie na przestrzeni kilku ostatnich lat produkcja zmieniła się nie do poznania. Stale wprowadzane są nowe restrykcje, a z rynku znikają środki, które dotychczas wykorzystywano w gospodarstwach. Opłacalność produkcji wisi na włosku. Na włosku wiszą też protesty rolników, którzy próbują reagować wobec zaistniałej sytuacji. Niemniej, nowych regulacji jest coraz więcej.

Producenci rolni byli zapewniani, iż nie będzie kolejnych obciążeń administracyjnych czy kontroli w gospodarstwach. Jak jednak jest w rzeczywistości? Niebawem, a konkretnie od 1 stycznia 2025 roku w życie wejdą nowe regulacje, które zakładają kontrole rolników. Tyczą się a mechanizmu warunkowości społecznej – producent będzie rozliczany z tego, czy przestrzega przepisów prawa pracy. Kontrole będzie prowadziła Państwowa Inspekcja Pracy. Temat poruszyła Kamila Szałaj na łamach portalu Tygodnik Poradnik Rolniczy.

Kto i jak będzie kontrolował rolników w 2025 roku?

Kontrole na potrzeby warunkowości społecznej, tak jak wspominaliśmy, będzie wykonywała Państwowa Inspekcja Pracy. Zostanie wykorzystany istniejący w PIP system typowania i kontroli. – PIP będzie wykonywała typowanie podmiotów do kontroli na podstawie historii kontroli tych podmiotów, wpływających skarg oraz przyjętych priorytetów kontrolnych PIP na dany rok – głównie przy uwzględnieniu ostatnich zmian legislacyjnych, a także powstających problemów na rynku pracy, w tym wzrostu poziomu zagrożeń zawodowych i wypadkowych – czytamy.

Dodatkowo, jak poinformowano w uchwale Komitetu Monitorującego PS WPR 2023-2027, wykorzystane zostaną dane zebrane przez ARiMR. PIP oraz agencja płatnicza będą współdziałać na etapie typowania oraz kontroli. W czasie kontroli inspektor PIP poczyni ustalenia, co do przestrzegania przez rolnika przepisów krajowych dotyczących prawa pracy oraz zasad BHP. o ile w wyniku kontroli wykonywanej przez PIP stwierdzone zostanie naruszenie przepisów, to rolnik otrzyma płatności naliczone przez agencję płatniczą w zmniejszonej wysokości.

Jak będą naliczane kary dla rolników w 2025 roku?

– Ustalenia dokonane przez organy kontrolne PIP odnośnie stwierdzonych niezgodności i nałożonych kar będą podstawą do naliczenia kar administracyjnych – czytamy w opublikowanej uchwale. Opracowana zostanie matryca służąca skwantyfikowaniu stwierdzonych niezgodności (np. przez przypisanie odpowiedniej punktacji), z uwzględnieniem oceny i gradacji (dotkliwości, zasięgu, trwałości lub powtarzalności i umyślności danej niezgodności) w celu ustalenia wysokości zmniejszenia płatności.

Na podstawie matrycy, jak tłumaczy Komitet Monitorujący PS WPR 2023-2027, agencja płatnicza ustali również wysokości procentowego zmniejszenia kwoty płatności (kary administracyjne). Polska decyduje, iż nie nakłada się kary, o ile wynosi ona 100 EUR lub mniej w odniesieniu do danego rolnika na rok kalendarzowy. Rolnika powiadamia się jednak o stwierdzeniu niezgodności i o obowiązku podjęcia działań naprawczych.

Zmniejszenie, co do zasady wynosi 3% całkowitej kwoty płatności. W przypadku poważnych naruszeń zmniejszenie jest wyższe niż 3%. W przypadku powtarzającej się niezgodności zmniejszenie wynosi 10%, zaś w przypadku celowej niezgodności (umyślność) – co najmniej 15%. W przypadkach umyślnego i drastycznego nieprzestrzegania przepisów możliwe będzie całkowite wyłączenie z płatności.

Kary, a dopłaty dla rolników. Co można stracić?

Mechanizmem warunkowości społecznej objęci zostaną rolnicy, którzy wnioskują o
przyznanie płatności bezpośrednich (w tym podstawowego wsparcia dochodów, płatności redystrybucyjnej, płatności dla młodych rolników, płatności związanych z produkcją
oraz płatności w ramach ekoschematów), płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych, płatności ekologicznych lub premii z tytułu zalesień, zadrzewień lub systemów rolno-leśnych, a także płatności ONW. We wszystkich przypadkach rolnicy muszą przygotować się na kontrole, a także dotkliwe kary – jeżeli inspektorzy PIP doszukają się uchybień.