Co na życice w zbożach?

Życice coraz częściej spotykamy w zbożach. Czy jest szansa na efektywne ich zwalczenie w okresie wiosennym? Podpowiadamy, jak się skutecznie pozbyć życicy.

Jeszcze do niedawna mówiąc o uciążliwych chwastach jednoliściennych, mieliśmy na myśli głównie miotłę zbożową, wyczyńca polnego i perz adekwatny. Jednak coraz częściej na naszych polach można zaobserwować występowanie życicy, która przenika głównie z miedzy czy ścieżek śródpolnych.

Środki do zwalczania życicy

Preparaty jednoskładnikowe

– Aloper 6 WG, Altivate 6 WG, Mezox 6 WG, Wyczyn 6 WG – zawierają w swoim składzie s.cz. mezosulfuron metylowy. Herbicydy te można stosować w okresie wiosennym do ochrony pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego oraz pszenicy jarej i pszenżyta ozimego od fazy braku rozkrzewień (BBCH 20) do fazy drugiego kolanka (BBCH 32). Preparaty te należy stosować w dawce 150-200 g/ha, łącznie z adiuwantem Oliwar w dawce 0,6-0,8 l/ha. Herbicydy te skutecznie ograniczają występowanie życicy wielokwiatowej, życicy trwałej i życicy rocznej, a ponadto bardzo dobrze zwalczają inne chwasty jednoliścienne, tj. miotła zbożowa, wyczyniec polny, wiechlina roczna i owies głuchy.

– Koralit, Nomad 75 WG, Palemon 75 WG, Prodamon – zawierają w swoim składzie s.cz. piroksysulam. Środki te można stosować w okresie wiosennym do ochrony pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego oraz żyta ozimego od fazy początku krzewienia (BBCH 21) do fazy pierwszego kolanka (BBCH 31). Herbicydy te należy stosować w dawce 250 g/ha, łącznie z adiuwantem Atpolan Bio 80 EC 1,0 l/ha lub Olstick 90 EC 1,0 l/ha. Preparaty te skutecznie ograniczają występowanie życicy trwałej, a ponadto bardzo dobrze zwalczają inne chwasty jednoliścienne, tj. miotła zbożowa i wyczyniec polny oraz niektóre gatunki dwuliścienne.

Preparaty dwuskładnikowe

– Aretas 11,25 WG, Monolith 11,25 WG – zawierają w swoim składzie dwie s.cz. propoksykarbazon sodu i mezosulfuron metylowy. Środki te można stosować w okresie wiosennym do ochrony pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego oraz żyta ozimego od fazy początku krzewienia (BBCH 21) do fazy drugiego kolanka (BBCH 32). Herbicydy te należy stosować w dawce 330 g/ha, łącznie z adiuwantem Biopower 1,0 l/ha. Preparaty te skutecznie ograniczają występowanie życicy trwałej, a ponadto bardzo dobrze zwalczają inne chwasty jednoliścienne, tj. miotła zbożowa, wyczyniec polny, stokłosa żytnia, stokłosa płonna, owies głuchy oraz niektóre gatunki dwuliścienne.

– Avoxa 50 EC (s.cz. pinoksaden + piroksysulam), herbicyd ten można stosować w okresie wiosennym do ochrony pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego, żyta ozimego oraz pszenicy orkisz, pszenicy płaskurki, pszenicy samopszy i pszenicy twardej od momentu ruszenia wegetacji wiosennej do fazy drugiego kolanka (BBCH 32). Polecana dawka to 1,35-1,8 l/ha, która skutecznie ogranicza występowanie życicy trwałej i życicy wielokwiatowej, a ponadto bardzo dobrze zwalcza inne chwasty jednoliścienne, tj. miotła zbożowa, wyczyniec polny i stokłosa płonna oraz niektóre gatunki dwuliścienne.

Przeczytaj także: Jak zwalczyć perz w zbożach ozimych? Wiosną jest tylko jedno rozwiązanie

– Corello (s.cz. florasulam + piroksysulam), preparat ten można stosować w okresie wiosennym do ochrony pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego oraz żyta ozimego od fazy początku krzewienia (BBCH 21) do fazy drugiego kolanka (BBCH 32). Polecana dawka to 265 g/ha łącznie z adiuwantem Atpolan Bio 80 EC lub Olbras 88 EC/Actirob 842 EC w dawce 1,0 l/ha, która skutecznie ogranicza występowanie życicy trwałej i życicy wielokwiatowej. Ponadto preparat ten bardzo dobrze zwalcza inne chwasty jednoliścienne, tj. miotła zbożowa i owies głuchy oraz niektóre gatunki dwuliścienne.

– Huzar Plus (s.cz. jodosulfuron metylosodowy + mezosulfuron metylowy), herbicyd ten można stosować w okresie wiosennym do ochrony pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego, żyta ozimego oraz pszenicy orkisz od momentu ruszenia wegetacji wiosennej, fazy 3 liści (BBCH 13) do fazy drugiego kolanka (BBCH 32). Polecana dawka to 0,2 l/ha, która skutecznie ogranicza występowanie życicy trwałej. Ponadto preparat ten bardzo dobrze zwalcza inne chwasty jednoliścienne, tj. miotła zbożowa i wiechlina roczna oraz niektóre gatunki dwuliścienne.

Preparaty trójskładnikowe

– Timeline FX (s.cz. florasulam + fluroksypyr-meptyl + pinoksaden), środek ten można stosować w okresie wiosennym do ochrony pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego, żyta ozimego oraz pszenicy jarej od momentu ruszenia wegetacji wiosennej, fazy 3 liści (BBCH 13) do fazy widocznego liścia flagowego (BBCH 37). Zalecana dawka to 1,5-2,0 l/ha, która skutecznie ogranicza występowanie życicy trwałej i życicy wielokwiatowej. Ponadto preparat ten bardzo dobrze zwalcza inne chwasty jednoliścienne, tj. miotła zbożowa, wyczyniec polny i owies głuchy oraz niektóre gatunki dwuliścienne.

– Atlantis Star (s.cz. mezosulfuron metylowy + tienkarbazon metylu + jodosulfuron metylosodowy), preparat ten można stosować w okresie wiosennym do ochrony pszenicy ozimej i pszenżyta ozimego od fazy początku krzewienia (BBCH 21) do fazy drugiego kolanka (BBCH 32). W zalecanej dawce wynoszącej 0,333 kg/ha, łącznie z adiuwantem Biopower w dawce 1,0 l/ha, herbicyd ten skutecznie ogranicza występowanie życicy trwałej i życicy wielokwiatowej. A ponadto bardzo dobrze zwalcza inne chwasty jednoliścienne, tj. miotła zbożowa, wyczyniec polny, stokłosa dachowa, owies głuchy oraz niektóre gatunki dwuliścienne.

Ważne: szybkość oraz skuteczność działania wymienionych herbicydów zależy w dużej mierze od fazy rozwojowej zwalczanych chwastów i panujących warunków atmosferycznych (temperatura i wilgotność powietrza). Najwyższą skuteczność działania uzyskuje się stosując te preparaty na chwasty znajdujące się w fazie 3-5 liści (BBCH 13-15), jednak nie później jak do fazy początku krzewienia chwastów jednoliściennych (BBCH 21).

Przeczytaj także: Wiosenne odchwaszczanie zbóż w niskich temperaturach powietrza. Lista preparatów

Biologia życicy trwałej, wielokwiatowej, rocznej

Obserwujemy pojawienie na polach życic, głównie trwałej i wielokwiatowej, rzadziej rocznej.

Życica trwała zwana również rajgrasem angielskim należy do rodziny wiechlinowatych. Preferuje stanowiska żyzne, zasobne w składniki pokarmowe (w szczególności w azot), umiarkowanie wilgotne i ciepłe. Jest to gatunek wieloletni wykazujący się bardzo szybkim tempem wzrostu i silnym krzewieniem. Tworzy płytki ale za to gęsty i mocny system korzeniowy, przez co bardzo gwałtownie zadarnia placowo powierzchnie pól.

Gatunek ten zaliczany jest do niskich traw luźnokępkowych, które tworzą liczne pędy płonne. Źdźbła mogą dorastać do 60 cm a czasami choćby do 90 cm. Kwitnie od maja do września.

Owocem jest ziarniak, który może kiełkować już w temperaturze 4-5°C. Gatunek ten jest cenioną rośliną pastewną, jednak jej formy zdziczałe (traktowane są wtedy jako chwast) coraz częściej spotykane są na plantacjach zbóż na które przedostają się najczęściej z miedz, przydroży, ścieżek śródpolnych, z polan czy pastwisk.

Życica wielokwiatowa określana również mianem rajgrasu włoskiego lub kąkolnicą, również jest gatunkiem należącym do rodziny wiechlinowatych. Występuje na stanowiskach o uregulowanych stosunkach powietrzno-wodnych, zasobnych w składniki pokarmowe (głównie makroelementy), jest wybitnie azotolubna.

W naszym kraju jest zwykle rośliną dwuletnią, rzadziej jednoroczną. Życica wielokwiatowa kwitnie od czerwca do lipca. Jej źdźbła mogą dorastać do wysokości 60-80 cm.

Owocem jest ziarniak, który może kiełkować już w temperaturze 3-4°C. Natomiast minimalna temperatura niezbędna do jej dalszego wzrostu wynosi 6°C. Jako chwast spotykana jest na polach, gdzie uprawiane są zboża. Na pola uprawne przedostaje się z miedz, pastwisk, przydroży, a także z łąk.

Życica roczna zwana również przepadem, omełkiem czy matongiem, podobnie jak dwie wcześniejsze życice należy do rodziny wiechlinowatych. Jest gatunkiem rocznym (forma jara) czasami dwuletnim. Preferuje gleby gliniaste, wilgotne z wysokim poziomem wód gruntowych.

Cechą charakterystyczną jest to iż jej ziarniaki kiełkują tylko w silnie uwilgotnionej glebie w okresie wczesnowiosennym, natomiast przy braku odpowiedniej ilości wody w glebie mogą w niej przebywać w stanie spoczynku choćby przez wiele lat nie tracąc nic na zdolności kiełkowania. Źdźbła mogą osiąga wysokość 30-45 cm a czasami choćby 80 cm.

Kwitnie od czerwca do lipca. Jest trawą z wybarwieniem mocno ciemnozielonym czasami sinawozielonym, która nie wytwarza pędów płonnych. Trawa ta jest gatunkiem, który może zachwaszczać zboża jare (zwłaszcza owies) oraz zboża ozime (głównie późno sianą pszenicę ozimą). Na pola uprawne przedostaje się najczęściej z miedz, polan śródpolnych czy z przydroży.

Szkodliwość życic

Placowa obecność życicy trwałej i wielokwiatowej na plantacjach zbóż, sprzyja ich przedwczesnemu wyleganiu a w skrajnych przypadkach (uprawa zerowa czy siew bezpośredni) może dochodzić do zagłuszenia a choćby do placowego wypadnięcia zbóż.

Ponadto życica trwała ma tendencję do krzyżowania się z innymi gatunkami traw, tworząc ich mieszańce, które dodatkowo „wzbogacają” populacje chwastów na polach uprawnych. Natomiast obecność życicy wielokwiatowej może doprowadzić do silnego wzrostu elongacyjnego zbóż, w wyniku czego dochodzi do słabszego rozwoju systemu korzeniowego. Ponadto gatunek ten „zabiera” zbożom azot, którego jest wielkim „entuzjastą”:

Natomiast szkodliwość życicy rocznej polega głównie na tym iż jej ziarniaki bardzo często porażane są przez grzyba Stromatinia temulenta, który wytwarza trującą neurotoksynę, zasadę pirydynową – alkaloid temulinę (0,06%), działającą halucynogennie, wywołującą skurcze mięśni, zawroty głowy, utratę przytomności, przyspieszenie tętna i obniżenie ciepłoty ciała a w skrajnych przypadkach choćby śmierć. Najsilniejszy rozwój grzyba S. temulenta na ziarniakach życicy rocznej obserwowany jest w latach przekropnych o dużej wilgotności powietrza.

Oprócz tego życice są „uczestnikami” zjawiska określanego mianem „zielonego mostu”. Zjawisko to polega na przenoszeniu niektórych szkodników (np. mszyc, skrzypionek) oraz chorób (np. mączniaka prawdziwego) na zboża (mogą być ich wektorami).