Co to jest SCAM i jak go uniknąć?

Rozpowszechnienie się Internetu, aplikacji na telefony i innych nowoczesnych technologii to z pewnością spory powód do zadowolenia. Dziś wiele spraw załatwiamy dzięki nim gwałtownie i sprawnie, również bez wychodzenia z domu. Niestety, daje to też spore pole do popisu różnego rodzaju oszustom i naciągaczom. Warto się przed nimi chronić. Aby zadbać o bezpieczeństwo swoich danych. pieniędzy, a także ochronę prywatności, warto po prostu poznać metody działania oszustów. Dziś opiszemy w prosty sposób, co to jest SCAM. Jest dość powszechnie spotykanym sposobem naciągania, warto więc wiedzieć, jak go rozpoznać i łatwo uniknąć.

SCAM – co to jest?

Mówiąc ogólnie SCAM jest jednym z popularnych wśród naciągaczy sposobów wyłudzania pieniędzy. Często w tym celu próbują pozyskać dane karty płatniczej lub kredytowej lub zachęcić swoją ofiarę do wykonania płatności online. Nierzadko w tym celu scamerzy, czyli osoby czerpiące korzyści ze SCAM-u, podszywają się pod kogoś innego. Może być to osoba lub firma.

Często ten rodzaj wyłudzenia finansowego wykorzystuje strony internetowe. Ofiara otrzymuje link do takiej strony, na przykład znajduje go w sieci, otrzymuje mailem lub przez komunikator internetowy (WhatsApp, Messenger, Skype, itp.). Możliwe jest również otrzymanie wiadomości o charakterze SCAMu poprzez wiadomość SMS. Co ważne, najczęściej ofiarą nie jest konkretna osoba. Atak wyłudzaczy jest więc dość losowy – niemal każdy może zostać potencjalną ofiarą.

Niestety, z tym procederem możemy się spotkać również przez inne kanały komunikacyjne. Niektórzy oszuści próbują wyłudzić pieniądze poprzez korespondencję listowną, drogą telefoniczną, a nawet… osobiście. Popularne “oszustwo na wnuczka” jest doskonałym przykładem SCAM-u.

Jak może wyglądać próba oszustwa?

SCAM może mieć różną postać. Wspomnieliśmy już o tzw. “oszustwie na wnuczka”. Oszuści zwykle kontaktują się z osobą starszą, która naturalnie może być nieco mniej ostrożna lub po prostu bardziej ufna. W trakcie kontaktu z daną osobą – ofiarą – oszust wskazuje na to, iż jest kimś z rodziny rozmówcy. Z relacji oszukanych wynika, iż często był to wnuczek, czy choćby syn. Naciągacz informuje, iż jest w podbramkowej lub niebezpiecznej sytuacji i potrzebuje gwałtownie pieniędzy. Częstym motywem jest konieczność spłaty kredytu, nagła choroba lub wypadek. Następnie ofiara ma wykonać przelew, czasem przekazać pieniądze “koledze”, który może po prostu przyjść do domu, aby odebrać środki.

Inny rodzaj SCAMu to tak zwane “oszustwo na kuriera”. Otrzymujemy wiadomość SMS lub e-mail, najczęściej są wysyłane w dość losowy i masowy sposób. W treści znajdujemy informację o nadanej do nas przesyłce lub liście. Rzekomo, aby je otrzymać, musimy uzupełnić jakieś dane lub dopłacić niewielką sumę pieniędzy. Po wejściu w link znajdujący się w treści możemy trafić na stronę do złudzenia przypominającą stronę banku, Poczty Polskiej, InPost, czy firmy kurierskiej. Tam zwykle nie tylko możemy utracić swoje dane, czy wykonać płatność na jakąś kwotę. Często na takiej stronie są też wirusy i inne rodzaje złośliwego oprogramowania.

Wizja zysku sprawia, iż ofiara SCAM-u nie działa rozsądnie

Kolejny rodzaj oszustwa finansowego tego typu to tak zwany “spam nigeryjski”. Otrzymujemy wiadomość, której nadawcą jest radca prawny lub prawnik, zwykle z kraju afrykańskiego (stąd nazwa zjawiska). Z treści dowiadujemy się, iż po długich poszukiwaniach zostaliśmy odnalezieniu jako “jedyny spadkobierca”. Spadek ma być ogromny, nierzadko o wartości wyrażonej w dziesiątkach milionów dolarów.. Jedyne, co musimy zrobić, to pokryć początkowe koszty obsługi prawnej. Gdy damy się nabrać na taką “przynętę” zostaniemy jeszcze wielokrotnie poproszeni o różne wpłaty – w celach pokrycia podatku, czy zorganizowania transferu tak dużej sumy. Oczywiście, nie ma mowy o żadnym realnym spadku – oszuści posługują się podrobionymi dokumentami i wskazują na zmyślone osoby, rzekomo z dalekiej rodziny.

W sieci nie brakuje też niestety nieuczciwych serwisów do zarabiania. Także w ich przypadku zdrowy rozsądek ma nam przysłonić wizja szybkiego i prostego zysku. Całość może nieco przypominać piramidę finansową. Ofiara ma zainwestować pewną kwotę lub poświęcić trochę pracy, aby móc liczyć na duży (w praktyce – nie realny) zysk. Często będziemy też wtedy zachęcania do przekazania informacji o tym “interesie” znajomym, co ma zwiększyć nasz zysk. Dla uwiarygodnienia się, takie strony niekiedy początkowo rzeczywiście wypłacają jakąś sumę, choć raczej niewielką. Najczęściej takie strony obiecują wynagrodzenie za oglądanie reklam, pisanie komentarzy w Internecie, czy zostawianie lajków w social mediach.

Podobnie działa SCAM będący ofertą prostej pracy chałupniczej. Dowiadujemy się, iż za prostą pracę możemy zarobić całkiem niezłą sumę – może chodzić o zajęcia, jak skręcanie długopisów, składanie kopert, czy podobne działania (oczywiście, w rzeczywistości wykonywane w fabryce). Podczas rejestracji musimy jednak nie tylko podać szereg swoich danych, ale często też wpłacić jakąś sumę. Celem ma być pokrycie części początkowych kosztów. W rzeczywistości żadnej pracy nie dostaniemy, nie mówiąc już o obiecanym wynagrodzeniu. SAM ten wykorzystuje nadzieję na znalezienie zajęcia zarobkowego, choćby przez osobę, która nie ma kwalifikacji lub specjalistycznych umiejętności.

Fałszywe zrzutki

Zbiórki na cele charytatywny również bywają oszustwem. Taka fałszywa zrzutka, w teorii na szczytny cel, może powodować, iż pieniądze trafią do naciągaczy. Bazują oni na emocjach i chęci pomocy. Niekiedy nieprawdziwe są zrzutki w realnych serwisach. Czasem cały serwis jest jednak fałszywy. jeżeli chcesz więc pomóc w ten sposób, dobrze sprawdź cel zrzutki i korzystaj jedynie z rzetelnych stron tego typu. Tam zwykle administracja odpowiada za wnikliwą weryfikację zbiórek.

Phishing, czyli podszycie się pod inną osobę lub instytucję

Wspomnieliśmy już o “oszustwie na wnuczka” i “oszustwie na kuriera”. Naciągacze często korzystają ze sposobu wyłudzenia, który nazywamy phishingiem. Polega on na podszyciu się pod inną osobę, zwykle przedstawiciela instytucji obdarzonej dużym zaufaniem. jeżeli w końcu zadzwoni do nas pracownik banku, często bez namysłu podamy mu wszystkie dane, prawda? W rzeczywistości może to prowadzić nie tylko do utraty prywatności, ale też pieniędzy, szczególnie jeżeli podamy informacje pozwalające na wykonanie przelewu lub operacji karta.

Pamiętaj – bank lub firma pożyczkowa nigdy nie proszą o podawanie danych do płatności, haseł i loginów lub numerów kont. Mają te informacje od swoich klientów.

Jak nie dać się oszukać na OLX, Allegro lub Vinted?

Niekiedy naciągacze posuwają się jeszcze dalej, tworząc nieprawdziwe sklepy internetowe. Robimy w nich zakupy, często zachęceni niską ceną, a następnie płacimy za nie i… nie otrzymujemy produktu lub usługi. Jak się przed tym uchronić? Jest adekwatnie tylko jeden skuteczny sposób – korzystaj z ofert sklepów, które znasz. Każdy może przecież wykupić w Internecie (np. na Facebooku) reklamę kierującą do jego (fałszywego) sklepu internetowego. Warto więc czytać komentarze i sprawdzać historię działalności firmy. Pamiętaj, iż dodanie wielu komentarzy nie jest problematyczne, ani kosztowne – jeżeli pochodzą z krótkiego okresu, mogą być nieprawdziwe.

SPAM i ataki hackerskie również mogą prowadzić do nadużyć

Co to jest SPAM? Zna go chyba każdy użytkownik poczty e-mail, czy właściciel numeru telefonu komórkowego. SPAM polega na masowym wysyłaniu wiadomości, które nie są kierowane do konkretnego odbiorcy, a mają na celu osiągnięcie korzyści finansowych. Znajdujące się w takiej wiadomości informacje mogą być fałszywe, a linki – niebezpieczne. Oczywiście, “zwykłe firmy” też prowadzą kampanie marketingowe, powinny się one jednak odbywać zgodnie z obowiązującymi przepisami. Chodzi m.in. o możliwość dowiedzenia się, na jakiej podstawie otrzymaliśmy taką wiadomość i wycofanie zgody na takie treści marketingowe.

Niekiedy do próby naciągnięcia lub kradzieży danych dochodzi też po wgraniu na Twoje urządzenie (nie tylko komputer, ale też tablet, telefon, a choćby telewizor smart) wirusów i innych programów hackerskich. Jak się przed tym ochronić? Unikaj pobierania jakichkolwiek plików z niepewnych źródeł, na przykład dopiero co znalezionych w sieci stron www. Nie otwieraj też załączników do wiadomości e-mail od nadawców, których nie znasz.

Czy można uchronić się przed SCAM-em?

Niestety, przed próbami wyłudzenia danych lub oszustw finansowych nie jesteśmy w stanie ochronić się w 100%. Możemy natomiast znacznie zwiększyć swoje bezpieczeństwo. A więc, jak uchronić się przed SCAM-em? Zastosuj się do kilku podstawowych zasad:

• zachowaj ograniczone zaufanie podczas korzystania z Internetu i kontaktu z nieznanymi osobami
• potwierdź wiarygodność strony internetowej lub sklepu, zanim dokonasz tam transakcji
• nie wierz w szybki i prosty zysk
• nie podawaj nikomu swojego hasła, loginu i danych karty płatniczej
• używaj komputera i telefona z aktualnym oprogramowaniem, regularnie instaluj łatki zabezpieczeń. Kiedy Twój sprzęt już ich nie otrzymuje (jest zbyt stary i producent zakończył wsparcie) – zmień go na nowszy
• skorzystaj z systemu antywirusowego
• nie otwieraj podejrzanych linków z nieznanych stron
• zignoruj e-maile od nieznanych Ci nadawców
• nie wchodź na strony internetowe, które nie mają zabezpieczeń (ikona kłódki w pasku adresowym)
• czytaj opinie i komentarze innych użytkowników
• unikaj otwartych sieci Wi-Fi, np. w centrach handlowych

Czy korzystanie z pożyczek online jest bezpieczne?

Niestety, oszustwa pożyczkowe też się zdarzają. Oczywiście, najłatwiej o nie podczas próby skorzystania z pożyczki przez Internet. W tej sytuacji możemy utracić swoje dane osobowe, wierząc iż wypełniamy wniosek o pożyczkę lub kredyt online. Warto więc zawsze szukać rzetelnych firm z uznaną pozycją na rynku.

Bezpieczne pożyczki online na raty - ranking ofert

Na naszej stronie znajdziesz też listę nieuczciwych firm windykacyjnych i listę podejrzanych firm pożyczkowych. Po prostu unikaj korzystania z ich usług i kontaktu z przedstawicielami takich firm. Podobne informacje możesz też znaleźć w rządowych instytucjach, na przykład sprawdzając listę ostrzeżeń KNF.

Sprawdź listę ostrzeżeń KNF.

Podsumowanie artykułu

Podsumowując, SCAM to próba wyłudzenia naszych pieniędzy lub danych osobowych. Możemy znacznie zmniejszyć ryzyko naciągnięcia, jeżeli zastosujemy się do kilku zasad. Chodzi o korzystanie (w miarę możliwości) z usług rzetelnych firm i unikanie podejrzanie wyglądających stron. Nasze szanse w walce z oszustami zwykle zdecydowanie zwiększy też po prostu zachowanie zdrowego rozsądku.

Najczęściej zadawane pytania

Źródło:

1. https://www.politykabezpieczenstwa.pl/pl/a/czym-jest-scam-i-czy-powinnismy-sie-go-obawiac
2. https://nano.komputronik.pl/n/co-to-scam-przyklady/
3. https://gostyn.policja.gov.pl/wl4/profilaktyka/profilatyka-ogolna/182738,OSZUSTWA-INTERNETOWE-JAK-SIE-BRONIC-JAK-POSTEPOWAC-BEDAC-POKRZYWDZONYM.html