23 godzin temu
Właściciele firm często uważają, iż ich biznes jest dobrze zdigitalizowany, choćby jeżeli w praktyce nie korzystają z narzędzi cyfrowych. Podobnie konsumenci – większość jest pewna swoich umiejętności, a jednocześnie co piąty ankietowany nie czuje się bezpiecznie w świecie technologii.
Wyniki badania Mastercard pokazały jednak rozbieżność między tym, jak oceniamy swoje kompetencje, a faktycznym użyciem technologii.
Rozwój cyfrowy – MŚP oczami właścicieli firm
38 proc. ankietowanych przedsiębiorców oceniło poziom cyfryzacji swojej organizacji jako raczej dobry lub bardzo dobry, a co drugi jako średni – pokazuje badanie Mastercard. Wydawałoby się zatem, iż sytuacja wygląda dość optymistycznie. Jednocześnie 43 proc. ankietowanych właścicieli firm przyznało, iż w ich organizacji polega się tylko lub głównie na narzędziach niecyfrowych, a co drugi respondent uważa, iż nie ma konieczności wprowadzania cyfrowych rozwiązań do firmy. Poza brakiem potrzeby digitalizacji organizacji (50 proc.) i przekonaniem, iż firma posiada już wszystkie niezbędne narzędzia cyfrowe (26 proc.), barierą w rozwoju cyfrowym MŚP jest również niewystarczający budżet, na co wskazał co piąty ankietowany (20 proc.).
– Wyniki naszego badania pokazały, iż dla ponad 60 proc. przedsiębiorców czynnikiem, który mógłby zachęcić ich do wdrożenia narzędzi cyfrowych w firmie są programy rządowe, np. ulgi podatkowe i subsydia. To pokazuje jak istotną rolę w procesie cyfryzacji przedsiębiorstw odgrywa wsparcie finansowe oraz partnerstwa publiczno-prywatne, które mogą stać się realnym impulsem do zmian i rozwoju cyfrowego małych przedsiębiorstw – mówi Daria Auguścik, VP, dyrektorka ds. rozwoju biznesu w polskim oddziale Mastercard Europe.
Cenna lekcja o cyberzagrożeniach
Znaczącą barierą w rozwoju cyfrowym ankietowanych firm jest także relatywnie niski poziom edukacji cyfrowej. Ankietowani przedsiębiorcy zapytani o to, co pomogłoby im we wdrożeniu nowych narzędzi cyfrowych, wskazali na dostęp do sprawdzonego portalu wiedzy (29 proc.), indywidualne konsultacje z ekspertem ds. cyfryzacji (26 proc.) i szkolenia grupowe w tym obszarze (22 proc.). Jak pokazuje badanie, wiedzę cyfrową oraz informacje na temat cyberzagrożeń przedsiębiorcy czerpią najczęściej od księgowych, znajomych i rodziny oraz klientów. ¼ właścicieli małych firm przyznała natomiast, iż nie korzystają z żadnego kompendium wiedzy o cyberbezpieczeństwie.
Brak dostępu do merytorycznej wiedzy na temat rozwiązań i zagrożeń cyfrowych oddziałuje na niską świadomość przedsiębiorców o ryzykach i prewencyjnych działaniach, które mogłyby uchronić właścicieli firm przed atakami lub zminimalizować ich skutki. Ponad połowa małych firm uważa, iż w przypadku ich biznesu, poziom ryzyka cyberataku jest niski. Niepokojące jest również to, iż co trzecia firma nie stosuje żadnych środków cyberochrony. Natomiast te, które wdrożyły działania prewencyjne, najczęściej korzystają z podstawowych rozwiązań, takich jak programy antywirusowe (54 proc.), silne hasła (23 proc.) czy kilkuetapowa weryfikacja (14 proc.).
– Raport ujawnia rozbieżności między oceną własnych kompetencji cyfrowych, a faktycznym wykorzystaniem technologii, zarówno przez konsumentów, jak i przedsiębiorców. Szczególnie widoczne jest to w obszarze cyberbezpieczeństwa, które pozostaje najsłabszym ogniwem. Wyniki badań podkreślają znaczenie edukacji cyfrowej, świadomości zagrożeń oraz wsparcia instytucji publicznych w procesie cyfryzacji MŚP. Tylko kooperacja sektora publicznego i prywatnego pozwoli w pełni wykorzystać potencjał technologii i zapewnić bezpieczne środowisko cyfrowe w Polsce – komentuje Katarzyna Nosalska, Dyrektor Centrum Rozwoju Kompetencji Cyfrowych w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
– Badanie Mastercard po raz kolejny pokazuje istotną lukę między deklaracjami, a realnym poziomem cyfryzacji polskich MŚP. Wielu przedsiębiorców uważa, iż ich firmy są zdigitalizowane, choć w praktyce przez cały czas korzystają głównie z narzędzi analogowych. To sygnał, iż potrzebujemy intensyfikacji praktycznej edukacji oraz lepszego dostępu do rzetelnej wiedzy, zwłaszcza w obszarze cyberbezpieczeństwa. Niepokoi fakt, iż część firm nie stosuje żadnych środków ochrony, a wiedzę o zagrożeniach często czerpie z niesprawdzonych źródeł. W dynamicznie rosnącej gospodarce cyfrowej takie podejście realnie zwiększa ryzyko dla przedsiębiorców i ich klientów. Wyniki badania potwierdzają również kluczową rolę państwa – ponad 60 proc. firm wskazuje programy rządowe jako impuls do cyfryzacji. To dowód, iż dobrze zaprojektowane ulgi i partnerstwa publiczno-prywatne mogą znacząco przyspieszyć transformację cyfrową sektora MŚP. Polskie firmy mają ogromny potencjał, by w pełni korzystać z cyfrowej gospodarki. Warunkiem jest jednak wzmocnienie kompetencji, budowanie zaufania do usług online i konsekwentne wdrażanie bezpiecznych rozwiązań – komentuje Patrycja Sass-Staniszewska, prezes Izby Gospodarki Elektronicznej.
Potencjał administracji i bankowości online
Cyfrowe usługi administracyjne cieszą się dużą popularnością wśród MŚP. 8 na 10 właścicieli firm przynajmniej część swoich zadań administracyjnych wykonuje zdalnie, choć 61 proc. ankietowanych przyznaje, iż w przypadku niektórych spraw woli osobiście kontaktować się z urzędem. Na pytanie, co pomogłoby przedsiębiorcom w szerszym korzystaniu z usług administracji online, połowa odpowiada, iż przydatne byłyby dodatkowe wskazówki podczas wypełniania formularzy, 45 proc. oczekuje, iż strony i formularze napisane będą bardziej przystępnym językiem, a 30 proc. chciałoby, aby wyszukiwanie w katalogu spraw/formularzy było łatwiejsze (np. jedna wyszukiwarka dla wszystkich spraw biznesowych).
Przedsiębiorcy są również pozytywnie nastawieni do elektronicznych płatności – już prawie 70 proc. małych i średnich firm oferuje płatności kartą w sklepie, a także doceniają możliwości bankowości online. Chociaż 63 proc. przedsiębiorców ma świadomość, iż wiele spraw bankowych może załatwić zdalnie, to i tak wolą udać się do oddziału. Osobisty kontakt z doradcą preferują najczęściej w sprawach związanych z terminalami płatniczymi lub finansowaniem, argumentując to lepszą efektywnością oraz możliwością uzyskania dodatkowych wskazówek. W takich obszarach jak zarządzanie płatnościami, obsługa księgowa czy faktoring, przedsiębiorcy zdecydowanie częściej korzystają z bankowości zdalnej.
Ankietowani konsumenci także doceniają cyfryzację usług administracyjnych – 6 na 10 zgadza się ze stwierdzeniem, iż polskie urzędy administracji publicznej umożliwiają im załatwianie spraw online w efektywny sposób. Niemniej przez cały czas 40 proc. woli odwiedzać urzędy osobiście, zamiast załatwiać sprawy zdalnie. Podobna polaryzacja dotyczy podejścia konsumentów do bankowości online – co drugi ankietowany przyznał, iż unika fizycznego chodzenia do banków, podczas gdy 30 proc. stwierdziło, iż woli osobiście spotkać się z pracownikiem w oddziale.
Polacy pewni swoich kompetencji cyfrowych…
W badaniu Mastercard przeanalizowano również podejście polskich konsumentów do cyfryzacji. Ankietowani (zwłaszcza reprezentanci młodszego pokolenia) wydają się pewni swoich umiejętności cyfrowych – co drugi Polak ocenia swoją wiedzę cyfrową jako dobrą, a tylko 1 na 4 jako słabą. Co więcej, 68 proc. respondentów uważa, iż wiedza cyfrowa jaką posiadają jest wystarczająca do potrzeb, a tylko co dziesiąty (11 proc.) chciałby otrzymać dodatkowe wsparcie w tym zakresie.
… ale pełni obaw w sieci
Badanie Mastercard ujawniło również podejście konsumentów do cyberzagrożeń. Połowa ankietowanych Polaków czuje się raczej bezpiecznie w sieci, ale tylko 10 proc. nie ma żadnych obaw związanych z technologiami cyfrowymi. Wśród ryzyk cybernetycznych dla ankietowanych najbardziej prawdopodobne wydają się te związane z kradzieżą danych osobowych (28 proc.) i danych do logowania (24 proc.) oraz próbą wyłudzenia pieniędzy (12 proc.).
– Nasze badanie pokazało, iż to głównie starsze pokolenie jest bardziej skrupulatne w stosowaniu środków bezpieczeństwa niż młodsi konsumenci. Tak jak i w przypadku firm, tak i wśród konsumentów priorytetem pozostaje edukacja cyfrowa, która powinna być czerpana z merytorycznych i wiarygodnych źródeł. Zbyt duża pewność siebie i przekonanie, iż problem nas lub naszej firmy nie dotyczy, może być zgubne zarówno dla organizacji, jak i konsumentów – podsumowuje Daria Auguścik z Mastercard.
***
Badanie Mastercard „Stan cyfryzacji w Polsce: Głos małych przedsiębiorstw i konsumentów przeprowadzono w lutym 2025 r. na reprezentatywnej grupie 1000 właścicieli mikro i małych i średnich oraz 2000 konsumentów metodą ilościową oraz jakościową.
