Cyrkularne tworzywa sztuczne w Europie: postępy, wyzwania i jak Polska wypada na tle kontynentu?

Zdjęcie: Cyrkularne tworzywa sztuczne w Europie: postępy

Najnowszy raport, opublikowany przez Plastics Europe, potwierdza, iż recykling tworzyw sztucznych w Europie ma się lepiej, ale jednocześnie ukazuje wyzwania związane z osiągnięciem celów gospodarki obiegu zamkniętego. Jak na tle Europy wypadła Polska?

Wnioski z raportu

Tegoroczny raport stowarzyszenia Plastics Europe „Tworzywa sztuczne w obiegu zamkniętym – analiza sytuacji w Europie” ujawnia, iż cyrkularne tworzywa sztuczne stanowią w tej chwili 13,5% wszystkich tworzyw wykorzystywanych do produkcji plastikowych wyrobów i części w Europie. Europejski system tworzyw sztucznych ma do 2030 roku osiągnąć poziom 25% wykorzystania cyrkularnych surowców w nowych produktach.

Cyrkularna gospodarka tworzyw sztucznych to model, w którym tworzywa te dłużej pozostają w obiegu – zmniejsza się ich zużycie, ponownie się je wykorzystuje, a po zakończeniu okresu użytkowania poddaje recyklingowi. Pozwala to na zachowanie wartości odpadów tworzyw sztucznych jako zasobu, przy jednoczesnej redukcji emisji CO2 i unikaniu składowania odpadów tworzyw na wysypiskach, spalania lub zaśmiecania środowiska.

Ponadto, Plastics Europe wykazało w swoim raporcie, iż w 2022 roku w Europie cyrkularne tworzywa sztuczne produkowane z uwzględnieniem kilku źródeł surowca. Głównym z nich były odpady tworzyw przetworzonych w recyklingu mechanicznym (13,2%), później były 1% surowce pochodzenia biologicznego, a 0,1% – z recyklingu chemicznego. Najnowsze dane pokazują, iż wykorzystanie cyrkularnych tworzyw sztucznych różni się w zależności od danego sektora przemysłu. Największy popyt występuje w sektorze opakowań, budownictwie i rolnictwie, a sektory takie jak motoryzacja, elektronika lub elektronika pozostają w tyle.

Pozytywnym wnioskiem płynącym z raportu jest natomiast to, iż w Europie po raz pierwszy więcej odpadów tworzyw sztucznych zostało poddanych recyklingowi (w sumie 26,9%) niż trafiło na składowiska.

Jak Polska wypada na tle Europy?

Polska znajduje się poniżej średniej europejskiej. W nowych produktach i częściach z tworzyw sztucznych 10,2% surowców pochodziło ze źródeł cyrkularnych. Poziom recyklingu tworzyw sztucznych w Polsce w 2022 roku wyniósł natomiast 21,2% (co oznacza 452 tys. ton odpadów tworzyw poddanych recyklingowi).

– Mimo iż poziom recyklingu w Polsce jest poniżej europejskiej średniej, to trend jest wzrostowy – komentuje Anna Kozera-Szałkowska, dyrektor zarządzająca Fundacji PlasticsEurope Polska, polskiego oddziału europejskiego stowarzyszenia. – W porównaniu do 2018 roku poziom recyklingu wzrósł o 8,7%.

Jakie wyzwania ujawnił raport?

Raport Plastics Europe nakreślił również kilka głównych problemów, które osłabiają cyrkularny postęp europejskiego systemu tworzyw sztucznych. Jednym z nich jest rosnąca ilość tworzyw sztucznych poddawanych spaleniu z odzyskiem energii, podczas gdy spora część tych odpadów mogłaby trafić do recyklingu. Od 2018 roku wzrost ten wyniósł 15% w Europie, a w Polsce – 24%. Potrzebne są więc pilne działania, dzięki którym możliwe będzie zwiększenie dostępności cyrkularnych surowców i tym samym utrzymanie obecnego tempa postępu. Zahamowanie go oznacza, iż odgórne europejskie i oddolne branżowe cele nie zostaną osiągnięte.

– Niezbędny do sprostania rosnącemu zapotrzebowania na cyrkularne tworzywa, w tym do osiągnięcia obowiązkowych celów w zakresie zawartości recyklatów zwłaszcza w branżach wymagających materiałów najwyższej jakości, jest rozwój recyklingu chemicznego jako technologii uzupełniającej recykling mechaniczny – mówi Anna Kozera-Szałkowska, dyrektor zarządzająca Fundacji PlasticsEurope Polska. – Do podjęcia niezbędnych inwestycji w tym zakresie potrzebne jest prawne umocowanie tej technologii recyklingu, wraz z modelem bilansu masy z wyłączeniem wykorzystania na cele paliwowe.

Inny niepokojący wniosek płynący z raportu to fakt, iż udział Europy w światowej produkcji tworzyw sztucznych spadł z 22% (2006 r.) do 14% (2022 r.). Europa staje się coraz bardziej zależna od importu, a jej zdolność do inwestowania w cyrkularność systemu tworzyw sztucznych i wspierania transformacji sektorów opierających się na tych materiałach słabnie.

– Europejski system tworzyw sztucznych jest zbyt duży, złożony i wzajemnie powiązany, aby jakakolwiek jego część mogła samodzielnie stworzyć konkurencyjną gałąź o obiegu zamkniętym i zerowych emisjach netto – podsumowuje Virginia Janssens, dyrektor zarządzająca Plastics Europe. – Dlatego wzywamy Komisję Europejską do pilnego zainicjowania dialogu Clean Transition Dialogue, aby wspólnie przyjrzeć się przeszkodom i rozwiązaniom umożliwiającym stworzenie cyrkularnego i konkurencyjnego systemu tworzyw sztucznych w Europie.

Czytaj też: Jak Polacy segregują odpady? Mamy jeszcze sporo do poprawy

Źródło: plasticseurope.org, plastech.pl

Fot.: Canva (tatiana-kutina)