Czy rolnicy uzyskają ochronę prawną przed odszkodowaniami za zapachy z gospodarstwa?

Sejmowa Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi pracuje nad dwoma projektami ustaw, które mają zabezpieczyć rolników przed odszkodowaniami za immisje (np. zapachy) związane z prowadzeniem działalności rolniczej. Co zawierają projekty?

Immisje to działanie właściciela nieruchomości na własnym gruncie, którego skutki są odczuwalne na gruncie sąsiednim. Mogą to być np. zapachy, dźwięki, przenikanie wody, wibracji, bezpośrednie porzucenie np. nieczystości na sąsiednią działkę, sztuczne skierowanie wody opadowej na działkę sąsiednią.

Rolnicy pozbawieni ochrony za immisje

Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym emisje, w tym również zapachowe i dźwiękowe będące wynikiem prowadzenia działalności rolniczej nie podlegają ochronie prawnej.

Prowadzi to do sytuacji, w której rolnicy prowadzący zgodnie z prawem działalność są narażeni na roszczenia odszkodowawcze w związku z immisjami, o których mowa w art. 222 § 2 w związku z art. 144 Kodeksu cywilnego.

Co zawierają projekty zmian?

Pierwszy poselski projekt nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (druk sejmowy nr 1000) zawiera definicję immisji pochodzących z prowadzenia działalności rolniczej. Według tej definicji immisje pochodzących z prowadzenia działalności rolniczej to zakłócanie korzystania z nieruchomości sąsiednich poprzez prowadzenie działalności rolniczej na nieruchomości. Dla takich nieruchomości rolnych będą stosowana podwyższona przeciętna miara zakłóceń, niż obowiązujące dla zabudowy mieszkaniowej lub wielorodzinnej.

W myśl projektu, w razie zmiany przeznaczenia nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub zmiany stosunków miejscowych dopuszczalne będzie prowadzenie dotychczasowej działalności rolniczej na nieruchomości. Nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego ma wejść w życie z dniem 1 listopada 2025 r.

Drugi poselski projekt o ochronie prowadzenia działalności rolniczej (druk sejmowy nr 998) przewiduje zmiany w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego. Zgodnie z nimi, immisje, przede wszystkim dźwiękowe i zapachowe, w tym pochodzące od zwierząt gospodarskich oraz maszyn i urządzeń rolniczych, będące wynikiem prowadzenia działalności rolniczej zgodnej z przepisami prawa, z zasadami współżycia społecznego oraz stosunkami miejscowymi, będą podlegać podlegają ochronie prawnej i nie będą stanowiły naruszenia innych praw.

Wskazany wyżej przepis będzie przepisem szczególnym wobec przepisów o immisjach, zawartych w Kodeksie cywilnym i spowoduje wyłączenie pozwów o immisje wobec rolników. Ustawa o ochronie prowadzenia działalności rolniczej ma wejść w życie po 14 dniach od jej opublikowania w Dzienniku Ustaw.