Dopłaty zagrożone przez… żonę? Ministerstwo rozwiewa wątpliwości

Wielkopolska Izba Rolnicza (WIR), za pośrednictwem Krajowej Rady Izb Rolniczych, zwróciła się z wnioskiem do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Czesława Siekierskiego o wyjaśnienie wątpliwości dotyczących warunkowości społecznej w nowym systemie dopłat.

Dopłaty zagrożone przez… żonę? Ministerstwo rozwiewa wątpliwości

WIR wskazała, iż podczas szkoleń dla rolników przekazywano sprzeczne informacje. W jednej z wersji twierdzono, iż nieprawidłowości w działalności gospodarczej małżonka rolnika (np. żony prowadzącej firmę) mogą skutkować karami finansowymi dla samego rolnika, np. poprzez zmniejszenie dopłat. Z kolei inne szkolenia sugerowały, iż odpowiedzialność dotyczy wyłącznie naruszeń zasad BHP przez samego rolnika w ramach działalności rolniczej, i to tylko wtedy, gdy zatrudnia on pracowników.

Stanowisko Wielkopolskiej Izby Rolniczej

Zdaniem samorządu rolniczego, działalność gospodarcza małżonka nie powinna wpływać na ocenę zgodności gospodarstwa rolnego z przepisami warunkowości społecznej. WIR jednoznacznie wskazała, iż rolnik nie może być karany utratą dopłat za nieprzestrzeganie przepisów BHP przez inny podmiot, np. małżonka.

W związku z tym Izba zaapelowała o spójną i jednoznaczną interpretację przepisów, by uniknąć nieporozumień i niesprawiedliwego traktowania rolników.

Odpowiedź Ministerstwa: kontrola dotyczy tylko działalności rolniczej

W odpowiedzi Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wyjaśniło, że:

Warunkowość społeczna polega na powiązaniu wysokości udzielanego wsparcia z przestrzeganiem przepisów prawa pracy oraz zasad BHP, zgodnie z przepisami Unii Europejskiej.

Nowe regulacje obowiązują od 21 lutego 2025 r., kiedy to weszła w życie ustawa zmieniająca ustawę o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027.

PIP przekaże dane tylko o rolnikach

Zgodnie z art. 105a ust. 4 ustawy, Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) przekazuje do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR):

• imię, nazwisko i adres rolnika (osoby fizycznej),
• informacje o stwierdzonych niezgodnościach z wymogami warunkowości społecznej, tylko jeżeli PIP wydała decyzje o zakazach lub nakazach po kontroli.

PIP nie będzie przekazywać informacji dotyczących działalności gospodarczej małżonka rolnika ani działalności pozarolniczej.

Kogo obejmuje warunkowość społeczna?

Nowe przepisy dotyczą wyłącznie:

• rolników zatrudniających pracowników,
• rolników, którzy są przedsiębiorcami lub innymi jednostkami organizacyjnymi wymienionymi w art. 13 pkt 1 ustawy o PIP.

Ostateczna decyzja o kontroli należy do PIP, która może ją przeprowadzać niezależnie od przepisów o warunkowości społecznej – zgodnie z obowiązującym prawem krajowym.