Dziedzictwo, które żyje – 150 lat polskiego muzealnictwa rolniczego

Zdjęcie: Dziedzictwo, które żyje – 150 lat polskiego muzealnictwa rolniczego

Rok 2025 to szczególny moment – mija 150 lat od narodzin idei muzealnictwa rolniczego na ziemiach polskich. Za punkt wyjścia przyjmujemy powołanie w Warszawie, 5 czerwca 1875 r., Muzeum Przemysłu i Rolnictwa – instytucji naukowo‑oświatowej, która zintegrowała polską inteligencję i stworzyła społeczeństwu możliwość praktycznego kształcenia w dziedzinie przemysłu i rolnictwa.

Muzeum realizowało swoją misję poprzez gromadzenie zbiorów, wydawanie publikacji, zakładanie pracowni naukowych, prowadzenie biblioteki, a także organizowanie odczytów, wykładów, kursów i wystaw. Współtworzyło filmy oświatowe i audycje radiowe, inspirowało badania, łączyło ludzi i idee.

Dlaczego to ważne?

Idea muzealnictwa rolniczego od samego początku łączyła edukację, praktykę rolną i dziedzictwo techniki. Zbiory, pozyskiwane m.in. z wystaw rolniczych, pełniły funkcję dydaktyczną i stały się impulsem do starań o samodzielne muzeum rolnicze.

„To nie może być instytucja o przygodnych zbiorach, wystarczających może dla jakiegoś powiatu albo wypożyczalni rekwizytów odczytowych i pogadankowych, jakieś coś w rodzaju ‘panopticum’ lub ‘kunstkamery’ figur i osobliwości.”
— Stanisław Leśniowski, dyrektor Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, I Kongres Rolniczy, 1924

Właśnie na Pierwszym Kongresie Rolniczym w 1924 roku powierzono Stanisławowi Leśniowskiemu misję organizacji odrębnego muzeum rolniczego.

Dziedzictwo kontynuowane w Szreniawie

Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno‑Spożywczego w Szreniawie (utworzone w 1964 r.) jest spadkobiercą tradycji i kontynuatorem części działalności muzeum rolniczego, które funkcjonowało w ramach Muzeum Przemysłu i Rolnictwa aż do jego likwidacji w 1951 r.

W zbiorach szreniawskiego Muzeum znajduje się kolekcja narzędzi i maszyn rolniczych gromadzona przez prof. Stefana Biedrzyckiego. Jako członek warszawskiego Muzeum stworzył on Stację Oceny Maszyn, a jego zbiory miały stać się przed wojną trzonem kolekcji planowanego, samodzielnego muzeum rolniczego w nowej siedzibie.

Wrzesień 2025 – świętujemy 150‑lecie

We wrześniu zapraszamy do wspólnego świętowania rocznicy.

Międzynarodowa konferencja „Wczoraj, dziś i jutro muzealnictwa rolniczego”

18–19 września 2025 r.
Celem konferencji jest analiza misji i celów muzealnictwa rolniczego na przestrzeni 150 lat – od genezy, przez rozwój, po wyzwania przyszłości.

Wystawa czasowa „EXPOzycja Od wystaw rolniczych do muzeum”

Wernisaż: 10 września 2025 r.
Ekspozycja okolicznościowa poświęcona jest wystawom rolniczym od XIX wieku do dziś – zjawisku, które początkowo dostarczało kolekcji dla Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, a z czasem stało się ważnym narzędziem popularyzacji innowacji i wiedzy rolniczej.

Impreza edukacyjno‑rekreacyjna z udziałem szkół rolniczych

21 września 2025 r.
W duchu idei, iż muzea rolnicze są również miejscem poznawania współczesnego rolnictwa, przygotowaliśmy wydarzenie łączące edukację i rekreację. Udział szkół rolniczych pozwoli pokazać nowoczesne oblicze rolnictwa – od technologii po zrównoważone praktyki.

Komitet Organizacyjny obchodów

• Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno‑Spożywczego w Szreniawie
• Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi
• Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu
• Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie
• Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie
• Muzeum SGGW

Obejrzyj odcinek z cyklu „EXPOzycja. Od wystaw rolniczych do muzeum”

W najnowszym odcinku Agnieszka Floryszczak rozmawia z Anną Barłóg‑Mitmańską o wyjątkowej wystawie czasowej „EXPOzycja”, przygotowanej z okazji 150‑lecia muzealnictwa rolniczego na ziemiach polskich.
Film

W odcinku cofniemy się do XIX wieku, aby odkryć:

• jaką rolę odgrywały wystawy rolnicze w tworzeniu zbiorów muzealnych,
• jakie miały znaczenie dla ówczesnego społeczeństwa,
• co łączy dawne inicjatywy z dzisiejszym muzealnictwem.

Dowiesz się również, jak powstawała sama wystawa „EXPOzycja” oraz jakie wydarzenia zaplanowano na wrzesień 2025 r. – w tym międzynarodową konferencję i edukacyjną imprezę plenerową z udziałem szkół rolniczych.

Aktualne szczegóły, program i komunikaty znajdziesz na stronie:
https://muzeum-szreniawa.pl/150-lat-muzealnictwa-rolniczego-na-ziemiach-polskich/

Dołącz do obchodów!

Świętuj z nami 150 lat muzealnictwa rolniczego – spotkajmy się we wrześniu w Szreniawie, by wspólnie spojrzeć wczoraj, dziś i jutro tej wyjątkowej dziedziny.