Dzierżawa na nowych zasadach – rolnicy zyskają pewność i ochronę

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) przedstawiło projekt ustawy o dzierżawie rolniczej, który trafił do rządowego Centrum Legislacji. Nowe przepisy mają wzmocnić stabilność producentów rolnych i uzupełnić ustawę o „Aktywnym Rolniku”, odpowiadając na wieloletnie postulaty środowisk wiejskich.

Dzierżawa na nowych zasadach – rolnicy zyskają pewność i ochronę

Dzierżawa rolnicza poza Kodeksem cywilnym

Projekt ustawy wyprowadza dzierżawę rolniczą poza ramy Kodeksu cywilnego, co stanowi istotną zmianę w polskim prawodawstwie. Taki model regulacji jest standardem w wielu krajach Europy Zachodniej, gdzie dzierżawa odgrywa kluczową rolę w gospodarowaniu ziemią rolną.

– Musimy to uporządkować. Obecna archaiczna regulacja nie zapewnia trwałości ani ciągłości dzierżawy – mówi Jacek Czerniak, sekretarz stanu w MRiRW.

Ustne umowy to przeszłość – czas na stabilność

Aż 75% umów dzierżawy prywatnej w Polsce zawieranych jest ustnie, co prowadzi do niestabilności i tworzenia tzw. szarej strefy. Nowa ustawa ma to zmienić, wprowadzając obowiązek pisemnej formy z datą pewną oraz protokołem opisującym przedmiot dzierżawy.

Efektem będzie większa przejrzystość, łatwiejsza kontrola administracyjna i lepsze warunki planowania produkcji rolniczej.

Kluczowe założenia projektu ustawy

Projekt ustawy o dzierżawie rolniczej zawiera szereg konkretnych regulacji:

• Umowa dzierżawy w formie pisemnej z datą pewną, z dokładnym opisem przedmiotu dzierżawy.
• Dwa typy umów: krótkoterminowa (do 5 lat) i długoterminowa (do 30 lat), z możliwością zmiany czynszu po 10 latach.
• Przedmiotem umowy mogą być gospodarstwa lub nieruchomości rolne, z wyłączeniem gruntów z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
• Możliwość modyfikacji czynszu w przypadku nadzwyczajnych okoliczności lub obowiązkowych nakładów.
• Wzmocnienie pozycji dzierżawcy: prawo do domagania się nakładów, możliwość ich wykonania za zgodą wydzierżawiającego lub sądu.
• Prawa wydzierżawiającego: kontrola wykonywania obowiązków, dostęp do informacji o planach produkcyjnych.
• Zmiana dzierżawcy możliwa tylko w trzech przypadkach:
  • osiągnięcie wieku emerytalnego,
  • przekazanie praw małżonkowi lub zstępnym,
  • przekazanie gospodarstwa następcy zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Ustawa odpowiada na realne potrzeby rolników

Nowy model dzierżawy uwzględnia postulaty środowisk rolniczych, które od lat domagały się jasnych i trwałych regulacji. Dzięki ustawie rolnicy zyskają większą pewność prawną, możliwość planowania inwestycji i swobodę w podejmowaniu decyzji produkcyjnych.

– Kluczem jest stabilność i trwałość dzierżawy, która może być równie efektywna jak gospodarowanie na własnej ziemi – podkreśla Jacek Czerniak.

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Ustawa o dzierżawie rolniczej może wejść w życie w ostatnim kwartale 2025 roku, jeżeli zakończy się proces legislacyjny. To krok milowy w porządkowaniu stosunków dzierżawnych i budowaniu nowoczesnego rynku gruntów rolnych w Polsce.