Electromobility Poland odsłania karty. Postępy i plany produkcji Izery

1 rok temu

Electromobility Poland przedstawili postępy oraz ambitne plany związane z produkcją pierwszego polskiego elektrycznego samochodu – Izery. Miniony rok współpracy z chińskim partnerem technologicznym Geely zaowocował znaczącymi postępami. Projekt Izery, który rozpoczął się jako ambitny pomysł, teraz nabiera realnych kształtów, z wyraźnymi planami zarówno projektowymi, jak i produkcyjnymi.

Finansowanie i wsparcie – klucz do sukcesu

Kluczowym aspektem omówionym na konferencji było finansowanie i wsparcie rządowe. Dzięki nim możliwe jest dalsze prowadzenie i rozwój projektu. Piotr Zaręba, prezes Electromobility Poland, szczegółowo omówił najnowsze plany i wyzwania związane z rozwojem projektu fabryki samochodów elektrycznych Izera. Jego przemyślenia rzucają światło na najważniejsze aspekty dotyczące finansowania, budowy oraz strategii zatrudnienia, które są niezbędne do realizacji tego ambitnego przedsięwzięcia.

Piotr Zaremba – Prezes Zarządu , ElectroMobility Poland SA

Zaręba zwrócił uwagę na konieczność podjęcia istotnych decyzji finansowych. Projekt, mający swoje korzenie w Krajowym Planie Odbudowy, poszukuje dodatkowego wsparcia finansowego. „Wypracowaliśmy model finansowy, który opiera się na środkach z KPO i kredytach komercyjnych”, mówi prezes, podkreślając, iż te źródła finansowania są niezbędne do pełnego zrealizowania projektu.

Kolejnym etapem inwestycji jest uzyskanie pozwolenia środowiskowego, które planowane jest na grudzień, a następnie pozwolenia budowlanego. Prezes podkreślił, iż pierwszy kwartał przyszłego roku to planowany czas rozpoczęcia budowy. „Przygotowujemy się intensywnie do tego etapu, co pokazuje nasze zaangażowanie w realizację projektu”, dodał Zaręba.

Zatrudnienie kompetentnych pracowników jest kolejnym ważnym aspektem projektu. Prezes zaznacza, iż pozyskanie wykwalifikowanych specjalistów, zwłaszcza w pierwszej fazie, jest największym wyzwaniem. „Pracownicy fizyczni, którzy będą zatrudnieni za kilka lat, mogą wymagać mniej specjalistycznych umiejętności, ale pozyskanie ich z rynku już teraz jest krytyczne”, mówi Zaręba, podkreślając znaczenie odpowiedniego przygotowania i kompetencji pracowników.

Electromobility Poland stoi przed kluczowymi decyzjami, które zaważą na przyszłości polskiej motoryzacji elektrycznej. Sukces projektu Izera zależy od skutecznego zarządzania finansami, sprawnego procesu budowy i efektywnej strategii zatrudnienia. Wyzwania te wymagają zarówno strategicznego myślenia, jak i operatywnego działania, a nadchodzące miesiące będą najważniejsze dla kształtowania przyszłości tego obiecującego przedsięwzięcia.

Więcej o planowanej weryfikacji przez rząd w wywiadzie Wojciecha Saługi:

Wojciech Saługa: Projekt Izera wymaga przeglądu konstrukcji finansowej, możliwe jest choćby skreślenie projektu

Śląsk – Serce Projektu Izery

Lokalizacja projektu na Śląsku nie jest przypadkowa. Region ten nie tylko stanie się miejscem produkcji samochodów Izera, ale również ważnym centrum zatrudnienia. Planowane są rekrutacje na różne stanowiska, co otwiera nowe perspektywy rozwoju regionalnego rynku pracy.

Sławomir Bekier – Członek Zarządu ds. Finansowych, ElectroMobility Poland SA

Sławomir Bekier, wiceprezes do spraw finansowych, szczegółowo omówił plany zatrudnienia firmy w kontekście rozwoju projektu samochodu elektrycznego Izera. Spotkanie stało się okazją do przedstawienia strategii zatrudnienia i rozwoju kadry w nadchodzących latach, podkreślając potencjał i wyzwania związane z tym przedsięwzięciem.

Bekier wskazał, iż na dzień dzisiejszy w Electromobility Poland pracuje już ponad 130 osób z międzynarodowymi kompetencjami w branży motoryzacyjnej. Rok 2024 ma przynieść dalsze budowanie zespołu, z planowanym zatrudnieniem około 100 dodatkowych osób, które będą koncentrować się na etapie przygotowawczym do budowy fabryki i rozwoju samochodu. Znaczący nacisk położono na potrzebę zgrania działań związanych z budową fabryki oraz rozwojem samochodu.

Podkreślono zapotrzebowanie na specjalistów związanych z procesem produkcyjnym tradycyjnego automotive, w tym spawania, zgrzewania, lakierni, montażu oraz logistyki. Bekier zaznaczył, iż najważniejsze będą również kompetencje związane z zarządzaniem jakością i symulacjami komputerowymi.

Omówiono również proces projektowania i budowy fabryki, który będzie opierał się na metodologii NPS. Zwrócono uwagę na znaczenie symulacji i projektowania graficznego w procesie tworzenia nowoczesnej fabryki.

Dalszy rozwój kadry obejmie zatrudnienie kolejnych 500 pracowników do końca 2025 roku, przygotowując firmę do uruchomienia produkcji testowej samochodów. Docelowo, do końca 2026 roku, planowane jest zatrudnienie około 2000 osób w fabryce. Bekier podkreślił, iż każde stanowisko pracy w fabryce generuje od trzech do pięciu miejsc pracy u dostawców komponentów. Zaznaczył również, iż fabryka stanowi szansę dla lokalnych firm motoryzacyjnych na adaptację do zmieniającego się rynku.

Sławomir Bekier przedstawił kompleksowy plan rozwoju kadry Electromobility Poland, skupiając się na zapotrzebowaniu na specjalistów i strategii zatrudnienia na kolejne lata. Jego wypowiedź podkreśliła znaczenie projektu Izera dla regionu Śląska oraz dla całego sektora motoryzacyjnego w Polsce.

Przyszłość zarysowana w planach

Konferencja była również okazją do przedstawienia szczegółowych planów dotyczących przyszłości projektu. Omówiono aspekty zarządzania, sprzedaży, homologacji i logistyki. Duże znaczenie ma tu zaangażowanie partnerów – od dostawców platformy po biura stylistyczne.

Paweł Tomaszek zwrócił uwagę na wyzwania zarządzania projektowego, szczególnie w kontekście współpracy międzynarodowej i różnic kulturowych. Zaznaczył, iż projekt wymaga nie tylko umiejętności technicznych, ale również elastyczności i otwartości na różnorodność.

Paweł Podlaski, inżynier EMP, rzuca światło na bieżący stan i wyzwania, przed którymi stoi ten ambitny przedsięwzięcie. Skupiając się na aspektach technologicznych, logistycznych oraz planowania, Podlaski przekazuje istotne informacje dotyczące budowy i funkcjonowania przyszłej fabryki samochodów elektrycznych.

Podlaski podkreśla złożoność logistyczną projektu, wskazując na wyzwanie związane z koordynacją licznych dostawców komponentów. Przy ponad 250 dostawcach na etapie początkowym, skala i kompleksowość zarządzania łańcuchem dostaw jest ogromna. Każdy komponent, od śrubek po zaawansowane systemy elektroniczne, wymaga starannej koordynacji i integracji.

Podlaski szczegółowo opisuje proces budowy zakładu, od pierwszych etapów projektowania po finalne etapy konstrukcji. Wspomina o znaczeniu planowania i wykorzystywaniu nowoczesnych technologii wirtualnych do eliminacji błędów na etapie projektowym. Podkreśla, iż fabryka nie będzie tylko montownią, ale miejscem, gdzie samochody będą budowane od podstaw, co wymaga zarówno wysokiej jakości komponentów, jak i zaawansowanej wiedzy technologicznej.

JOG – Jaworznicki Obszar Gospodarczy

Istotnym aspektem wypowiedzi jest nacisk na współpracę z chińskimi partnerami technologicznymi. Podlaski zauważa, iż choć kooperacja ta wpływa na projekt, nie narzuca ona jednak całkowicie nowe kierunku rozwoju. Podkreśla, iż polski zespół ma znaczący wpływ na decyzje projektowe i wybór technologii, co pozwala na tworzenie rozwiązań dopasowanych do specyficznych potrzeb i oczekiwań rynku.

Celem jest dążenie do efektywności i nowoczesności produkcji. Podlaski wskazuje na potrzebę konkurowania na globalnym rynku nie tylko ceną, ale przede wszystkim innowacyjnością i jakością. Odpowiednie planowanie i wybór nowoczesnych technologii ma być kluczem do sukcesu fabryki.

Wypowiedź Pawła Podlaskiego ukazuje obraz projektu elektromobilności w Polsce jako przedsięwzięcia ambitnego, złożonego, ale jednocześnie pełnego potencjału. Wyzwania logistyczne, technologiczne oraz potrzeba efektywności produkcji stanowią istotne elementy, które będą decydować o sukcesie projektu. Fabryka samochodów elektrycznych w Polsce ma szansę stać się ważnym punktem na mapie globalnej elektromobilności, łącząc innowacyjność z wysokim standardem technologicznym.

Paweł Sojka, jako pracownik EMP zaangażowany w projekt, przedstawia swoje doświadczenia jako wyjątkową przygodę i szansę na realny wpływ na kształt przyszłej polskiej fabryki samochodów elektrycznych. To podejście odzwierciedla entuzjazm i zaangażowanie zespołu w pracę nad projektem, który ma potencjał stać się przełomowym krokiem w polskiej elektromobilności.

Sojka, mówił, iż projekt znajduje się w fazie intensywnego projektowania. kooperacja z kooperantami i strategicznymi partnerami, w tym chińskimi dostawcami technologii, odgrywa kluczową rolę. Sojka zaznacza, iż mimo iż projektowanie fabryki jest trudnym zadaniem, otwiera ono drzwi do innowacji i nowych możliwości, szczególnie w kontekście elektromobilności – dziedziny dynamicznie się rozwijającej i pełnej technologicznych nowinek.

Sojka podkreśla, iż elektromobilność i produkcja pojazdów elektrycznych to „zupełnie inna bajka” w porównaniu do tradycyjnych metod produkcji samochodów spalinowych. Wymaga to nie tylko nowego podejścia technologicznego, ale również adaptacji do gwałtownie zmieniających się technologii i standardów.

Współpraca z chińskimi partnerami jest przedstawiona jako istotny element projektu. Sojka wskazuje, iż technologie i doświadczenie chińskie są cenne, a kooperacja z nimi jest postrzegana jako szansa na wdrożenie nowoczesnych rozwiązań w polskim projekcie. Jednocześnie podkreśla, iż chińscy partnerzy nie narzucają swoich rozwiązań, co daje polskiemu zespołowi przestrzeń na własne inicjatywy i kreatywność.

JOG – Jaworznicki Obszar Gospodarczy

Dalsze Kierunki Rozwoju

Electromobility Poland nie spoczywa na laurach – przedstawiono dalsze kierunki rozwoju, w tym plany rozbudowy zakładu produkcyjnego i zwiększenia produkcji. Cel? Produkcja 100 000 samochodów rocznie.

Projekt Izery jest nie tylko szansą dla firmy, ale także dla całego regionu Śląska. Stwarza on nowe możliwości zatrudnienia i wspiera lokalną gospodarkę, co jest szczególnie istotne w obliczu zmian w tradycyjnej motoryzacji.

Podsumowując, przedstawiciele Electromobility Poland podkreślili znaczenie transparentności i otwartej komunikacji w realizacji tak ambitnego projektu. To podejście nie tylko buduje zaufanie, ale także umacnia pozycję firmy jako lidera w dziedzinie elektromobilności w Polsce.

Konferencja była wyraźnym sygnałem, iż Electromobility Poland jest gotowa na wprowadzenie Izery na rynek, otwierając nowy rozdział w historii polskiej motoryzacji i elektromobilności.

Jaworznicki Obszar Gospodarczy tuż przed pierwszymi pracami inwestycyjnymi


Oficjalny komunikat EMP poniżej:

Rok po rozpoczęciu współpracy w ramach partnerstwa technologicznego z Geely – globalnym liderem w zakresie elektromobilności – spółka ElectroMobility Poland (EMP) podsumowała efekty prac nad projektem Izera.

Na jakim etapie jest Izera?

W listopadzie 2023 roku zakończono drugą fazę projektową realizowaną we współpracy z Geely i Pininfariną związaną z pierwszym samochodem z gamy modelowej Izery. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami będzie to SUV. Etap ten ostatecznie potwierdził szczegółowe założenia techniczne, wykonalność oraz model biznesowy przedsięwzięcia.

Uwzględniając wszystkie strumienie prac oraz metodologię branżową, projekt został zrealizowany w około 40% i jest prowadzony zgodnie ze wszystkimi standardami obowiązującymi w przemyśle motoryzacyjnym.

Z łącznej kwoty dotychczasowego finansowania projektu (500 milionów złotych) firma wydała do tej pory ok. 277 milionów, z czego ponad trzy czwarte (78%) zostało przeznaczone na prace projektowe i przygotowanie inwestycji. Zespół EMP liczy w tej chwili ok. 130 osób – specjalistów z kluczowych obszarów związanych m.in. z rozwojem technicznym, dystrybucją, produktem rozszerzonym, łańcuchem dostaw czy uruchomieniem produkcji. #LudzieIzery posiadają wieloletnie doświadczenie w niemal wszystkich koncernach motoryzacyjnych i znanych startupach.

Założenia biznesowe naszego projektu pozostają aktualne, rośnie jego wartość i skala. Wszystkie dotychczasowe zobowiązania wynikające z harmonogramu prac zostały spełnione w terminie. Mamy gotowy plan na następne etapy projektu. Oczywiście przed nami wciąż wiele wyzwań, ale najważniejsza, z punktu widzenia osiągania dalszych celów, jest teraz stabilność, także finansowa, oraz konsekwencja w działaniu. Przedsięwzięcia takie jak Izera są realizowane w perspektywie wieloletniej – skomentował Piotr Zaremba, prezes ElectroMobility Poland.

GŁÓWNE OBSZARY REALIZACJI PROJEKTU:

Produkt i dystrybucja

  • Zakończenie prac nad projektem stylistycznym pierwszego modelu – SUVa. Wykonanie modeli w skali 1:1 – zarówno projektu zewnętrznego, jak i wnętrza pojazdu.
  • Zamknięcie pełnej specyfikacji technicznej samochodu i wszystkich kluczowych celów technicznych. Uzyskanie gotowości do zakończenia prac nad powierzchniami stylistycznymi i zaangażowania pełnej gamy dostawców w proces projektowy.
  • Rozpoczęcie prac nad procesem homologacyjnym wspólnie z konsorcjum Applus IDIADA i Łukasiewicz-PIMOT (Przemysłowego Instytutu Motoryzacji). Przedmiotem współpracy pomiędzy Izerą a polsko-hiszpańskim konsorcjum jest opracowanie pełnego planu homologacji dla trzech modeli samochodów elektrycznych, nad którymi pracuje ElectroMobility Poland. Świadectwo homologacji jest obowiązkowym dokumentem, który umożliwi EMP wprowadzenie Izery na rynki europejskie.
  • Zespół inżynieryjny oraz zespół zakupowy pracuje nad optymalizacją kosztową w formule design-to-cost, czyli dopasowaniem decyzji technologicznych do celów kosztowych pojazdu.
  • Rozpoczęcie prac projektowych z kluczowymi dostawcami komponentów. Włączenie dostawców w prace projektowe takich elementów jak np. lampy czy deska rozdzielcza.
  • Podpisanie listów intencyjnych dotyczących dystrybucji Izery na kilku kluczowych rynkach europejskich m.in. w krajach Beneluksu, w Hiszpanii i Portugalii. Kolejne umowy zostaną podpisane w przyszłym roku.

Uruchomienie produkcji

  • Zakończenie procesu formalnego związanego z pozyskaniem 117 ha działki na terenie Jaworznickiego Obszaru Gospodarczego, na którym powstanie fabryka. Pierwsze prace przygotowawcze rozpoczną się na przełomie roku.
  • Zakończenie prac nad projektem budowalnym.
  • Spółka jest w trakcie uzyskiwania decyzji środowiskowej – uzyskano już opinię Sanepidu, Wód Polskich, RDOŚ, Urzędu Marszałkowskiego. Jeszcze w grudniu bieżącego roku planowane jest pozyskanie decyzji. Następnie złożony zostanie wniosek do urzędu miasta Jaworzna w sprawie wydania pozwolenia na budowę.
  • Trwa przetarg na wybór Generalnego Wykonawcy fabryki w Jaworznie,
  • Rozpoczęcie prac budowlanych planowane jest na pierwszy kwartał 2024 roku, a ich koniec przewidziany jest na ostatni kwartał 2025 roku.

Rozwój łańcucha dostaw:

  • Zakończenie szczegółowego tzw. Planu Sourcingowego (planu postępowań zakupowych dla komponentów pozyskiwanych z rynku lokalnego i harmonogramu włączenia dostawców do projektu) dla wszystkich systemów, części i podzespołów.
  • Nawiązanie relacji i podjęcie rozmów o zakresie potencjalnej współpracy z ponad 250 dostawcami specjalizującymi się w dostawach komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
  • Podpisanie umów na rozwój koncepcji technicznej pięciu kluczowych komponentów samochodu z długim czasem rozwoju (Early Supply Involvement – ESI) obejmujących: deskę rozdzielczą, panele drzwiowe, konsolę centralną, siedzenia i światła. Koncepcje już zostały zrealizowane.
  • Zgodnie z założeniami Planu Sourcingowego zostały uruchomione procesy zakupowe dla ponad połowy komponentów zdefiniowanych jako komponenty do pozyskania lokalnie.
  • W najbliższym czasie planowane jest uruchomienie pozostałych pakietów zakupowych na rynek.

PLANY ZWIĄZANE Z ZATRUDNIENIEM W FABRYCE IZERY W JAWORZNIE

Pojawienie się nowoczesnego zakładu wielkoseryjnej produkcji samochodów w Jaworznie będzie katalizatorem zmian i ogromną szansą dla pracowników na śląskim rynku pracy.

  • Pierwszy najważniejszy etap rozwoju zespołu ElectroMobility w Jaworznie to najbliższe 2 lata do momentu uruchomienia produkcji pod koniec 2025 r. W tym okresie planowane jest zatrudnienie ok. 600 osób w samym obszarze produkcji. Będzie to obsada niezbędna do uruchomienia jednej zmiany linii produkcyjnej.
  • Do końca 2026 roku zatrudnienie w fabryce może znaleźć 2000 osób. Zatrudnienie będzie zwiększać się wraz ze wzrostem produkcji w kolejnych latach. Liczba ludzi zatrudnionych w zakładzie zależy od wolumenów produkcyjnych.

W pierwszym etapie poszukiwani będą wysoko wykwalifikowani pracownicy dla wszystkich sekcji produkcyjnych:

  • doświadczeni specjaliści oraz eksperci BHP i ochrony środowiska,
  • w spawalni, lakierni i montażu: inżynierowie utrzymania ruchu, inżynierowie produkcji, mechanicy, automatycy, pneumatycy, elektronicy, elektrycy, programiści, technologowie i specjaliści procesu, operatorzy urządzeń linii produkcyjnej,
  • specjaliści nadzoru inwestorskiego przy budowie fabryki oraz specjaliści utrzymania infrastruktury,
  • kierownicy i specjaliści jakości produktu, procesów, wyrobów oraz audytorzy,
  • inżynierowie i specjaliści logistyki, planowania produkcji i planowania materiałowego, zarządzania gospodarka magazynową,
  • doświadczeni kupcy materiałów bezpośrednich, specjaliści ds. logistyki (planowanie, transport, obsługa celna), inżynierowie jakości dostawców.

Na kolejnym etapie w 2025 roku planowane jest dalsze rozszerzenie zespołu inżynierów oraz rozpoczęcie rekrutacji osób do produkcji bezpośredniej, celem zapewnienia obsady linii produkcyjnych aż do uzyskania pełnej wydajności produkcji.

Oferta pracy w Izerze będzie kierowana do osób zamieszkałych w promieniu ok. 50 km od Jaworzna. Obejmuje to aglomerację śląską oraz obszar zachodniej Małopolski, łącznie z Krakowem. w tym miejscu zlokalizowane są już fabryki samochodów, kluczowi dostawcy dla przemysłu motoryzacyjnego, a także ośrodki badawczo-rozwojowe – mówi Sławomir Bekier, członek zarządu ds. finansowych w ElectroMobility Poland.

Będziemy mogli zaoferować unikalną w skali naszego kraju możliwość uczestnictwa w projekcie uruchomienia nowej fabryki samochodów elektrycznych tworzonej według najnowszych standardów obowiązujących w branży. Do tej pory tego typu zakłady zwykle tworzone były za granicą. Ważnym czynnikiem wpływającym na decyzje o dołączeniu do zespołu Izery może być poczucie sprawczości, a także – z uwagi na charakter organizacji – możliwość rozwijania kompetencji w obszarach związanych z elektromobilnością czy możliwość awansu – dodaje Sławomir Bekier.

TŁO RYNKOWE PROJEKTU

Polski sektor motoryzacyjny to jeden z najważniejszych sektorów polskiej gospodarki generujący 8% PKB. Dynamika rozwoju tego sektora w dużej mierze zależy dziś od tego, jak radzą sobie na rynku firmy produkujące części i komponenty do samochodów. To one są kołem zamachowym rodzimej motoryzacji i od ich losu zależy jej przyszłość. Polscy dostawcy mają w Europie i na świecie wyrobioną markę. Cieszą się zaufaniem dużych koncernów, dostarczając wysoką jakość produkcji, którą udaje się osiągać wciąż konkurencyjnymi kosztami pracy.

Upowszechnienie elektromobilności, zmiana technologiczna z silnika spalinowego na elektryczny i idące za tym zmiany w łańcuchach dostaw i modelach biznesowych otwierają przed polskimi producentami komponentów zupełnie nowe szanse biznesowe, ale przynoszą także wyzwania. Większość tego typu firm produkuje dziś na potrzeby motoryzacji spalinowej, a w łańcuchach dostaw zajmują one bezpieczną, ale dość niską pozycję podwykonawców pracujących dla producentów współpracujących z koncernami. Zmiany, które w niedługim czasie zreformują całkowicie sektor automotive w Europie, mogą sprawić, iż rola tych przedsiębiorstw zmaleje lub zupełnie stracą one rynek zbytu dla swoich produktów. Jednocześnie 8 na 10 części dziś produkowanych dla samochodów spalinowych będzie musiała zostać znacząco zmodyfikowana lub w ogóle nie będzie potrzebna w konstrukcji samochodu elektrycznego. To olbrzymie wyzwanie dla branży, ale także dla gospodarki, ponieważ jedno wygenerowane w motoryzacji miejsce zatrudnienia generuje od 1 do 3 miejsc pracy w innych sektorach.

Raporty branżowe wskazują, iż bez proaktywnego działania państwa w ciągu 10 lat zagrożone jest ok. 17 tys. miejsc pracy w przemyśle motoryzacyjnym.

Powstanie Izery i związane z tym pozyskanie nowej technologii jest dla polskich producentów części i komponentów, firm z obszaru IT, a także lokalnego sektora badawczo-rozwojowego ogromną szansą rozwojową. Umożliwi ona nie tylko awans w hierarchii dostawców, ale dzięki efektywnej koordynacji umożliwi budowanie lokalnej specjalizacji oraz zapewni możliwość wdrożenia efektów prac do produkcji. Wzmocnienie obszaru B+R polskich firm umożliwi wzmocnienie przewag kompetencyjnych, a tym samym konkurencję opartą również na własności intelektualnej. Te zmiany są nie tylko szansą na rozwój, ale i warunkiem koniecznym utrzymania mocnej pozycji całego sektora w Polsce.

Tomasz Kędzierski, dyrektor wykonawczy ds. strategii i rozwoju biznesu, ElectroMobility Poland: „Izera to projekt oparty o racjonalną analizę trendów rynkowych i realistyczne założenia biznesowe, realizowany zgodnie ze standardami panującymi w branży automotive przez zespół doświadczonych specjalistów z wielu obszarów, którzy rozwijali swoje kompetencje w pracy dla wiodących uczestników rynku. To także projekt, którego realizacja wpisuje się w gospodarcze wyzwania, jakie stają przed Śląskiem i całą branżą motoryzacyjną. Świadczą o tym nie tylko nasze deklaracje czy słowa, ale realne postępy w realizacji projektu, analizy biznesowe oraz, coraz częściej pojawiające się publicznie, opinie obiektywnych ekspertów, obserwatorów rynku czy przedstawicieli mediów”.

Idź do oryginalnego materiału